Panzertriebwagen Nr 16 (pociąg pancerny)
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w nim poprawić: uzupełnić dane techniczne oraz szlak bojowy do maja 1945 roku. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Panzertriebwagen Nr 16, skr. PzTrWg 16 - ciężka drezyna pancerna napędzana silnikiem Diesla o mocy 550 KM z przekładnią hydrauliczną Voith, produkowana przez niemiecką firmę Schwarz-Kopff od 1942.
Początkowo jako opancerzona samodzielna lokomotywa spalinowa "Lokomotor" do pociągów pancernych typu WR550 D14. Jako jednostka mogła walczyć samodzielnie przy wyposażeniu w dwa stanowiska artyleryjskie w formie obrotowych wieżyczek umieszczonych na dwóch końcach jednostki. Były to początkowo 20 mm działka przeciwlotnicze, które następnie zastąpione zostały wieżami artyleryjskimi uzbrojonymi w rosyjskie armaty 76,2 mm FK 295/1, takich jak w pociągach pancernych typu BP42. Grubość pancerza Panzertriebwagen Nr 16 wynosiła od 31 do 84 mm. Model ten wszedł na uzbrojenie Wehrmachtu jako najcięższa drezyna pancerna. W czasie II wojny światowej powstało tylko 6 takich pociągów. Jednostka ta walczyła na froncie wschodnim.
W roku 1943 roku PzTrWg 16 był bronią rezerwową, którą używano do patrolowania terenów zagrożonych przez partyzantów. Wiosną i latem 1944 był na wyposażeniu Grupy Armii Środek. Brał udział m.in. w walkach pod Rawą Ruską i Lublinem. Następnie wycofany do Radomia po przesunięciu frontu na zachód. Od sierpnia do września 1944 działał na odcinku Kielce patrolując linie kolejowe do Krakowa, Skarżyska i Radomia. Po rozpoczęciu ofensywy zimowej przez Armię Czerwoną - PzTrWg 16 walczył w rejonie Kielc. Po kolejnej ofensywie został wycofany przez Olkusz - Jaworzno - Szczakową do Gliwic w celach remontowych. Do gruntownego remontu doszło jednak w Niemczech. W kwietniu 1945 roku PzTrWg 16 brał udział w walkach pod Neu Ruppin. W dniach 1- 2 maja 1945 nieuszkodzony został zdobyty pod Neustadt Dosse.
Po zakończeniu II wojny światowej w pełni opancerzony jako zdobycz wojenna pod kryptonimem "Pancerny" służył w Wojsku Polskim w składzie jednostki wojskowej Nr.4194. W rejonie Bieszczadów służył do ubezpieczania szlaków komunikacyjnych oraz utrzymywania łączności operacyjnej z oddziałami znajdującymi się w terenie. W latach 1945 - 1947 komendantem pociągu był kapitan Marian Jarosz. Po utworzeniu we wrześniu 1944 I Rejonu Służby Ochrony Kolei a następnie II Rejonu wojsko polskie używało tego pociągu do ochrony linii kolejowych na odcinku Sanok - Zagórz - Olszanica - Komańcza.
W tym okresie pociąg składał się z opancerzonego parowozu - Panzertriebwagen, umieszczonego w środku składu, przy którym i za którym znajdowały się po trzy wagony bojowe oraz wagon gospodarczy i ochronny. Każdy wagon miał przedziały bojowe, w których umieszczone były działka i karabiny maszynowe. Grube stalowe blachy oraz worki z paskiem stanowiły dodatkowe zabezpieczenie ścian wagonów. Pociąg posiadał wewnętrzny system łączności. Jego zaletą była możliwość szybkiego przemieszczania się z miejsca na miejsce, duża siła ognia oraz dobrze wyszkolana załoga. W pociągu znajdowały się także narzędzia do naprawy uszkodzonych torów. Posługiwała się nimi drużyna techniczna, złożona z najlepszych specjalistów od prac montażowych i remontowych. W razie potrzeby jego załoga mogła spełniać rolę desantu, udzielać wsparcia ogniowego lub organizować samodzielne akcje.
Pociąg ten pełnił służbę w Bieszczadach do końca 1947 walcząc z oddziałami UPA, ochraniał szlaki kolejowe oraz punkty głosowania podczas referendum z 30 czerwca 1946 oraz wyborów do Sejmu Ustawodawczego w dniu 19 stycznia 1947. Pociąg bram udział m.in. w walkach z UPA w dniach 19 - 20 marca 1946 na odcinku Szczawne - Mokre - Czaszyn. W dniach 9 - 10 maja 1946 stoczył kilka potyczek z połączonymi sotniami Bira, Stacha i Chrynia, operującymi na szlaku kolejowym Załuż - Ustianowa - Olszanica, oraz ochraniał placówki SOK w Stefkowej i Rzepedzi.
Po wojnie pociąg został wykorzystany w filmie Jarzębina Czerwona. Następnie stał na bocznicy kolejowej w Przemyślu a ostatecznie znalazł miejsce w Muzeum Kolejnictwa w Warszawie. Kartonowy model tego pociągu wydała oficyna GPM. Model wykonany był w podziałce 1:35.
