Peter Parler
Z Wikipedii
Peter Parler, znany też jako Petr Parléř lub Piotr Parler (ur. 1330 lub 1333 w Kolonii lub Gmünd, zm. 13 lipca 1399 w Pradze) - niemiecki murator i rzeźbiarz epoki gotyku. Członek rodziny Parlerów, syn Heinricha (Henryka) Parlera.
Kwestia edukacji Petera Parlera nie jest pewna - być może 5 lat spędził w Gemünd. Zapewne podróżował do Nadrenii, w tym do Kolonii. Jedna z hipotez mówi o jego ewentualnej podróży do Anglii, jednak jest to wątpliwe. Niewykluczone, iż ok. 1352 roku przebywał w Norymberdze, gdzie we Frauenkirche znajdują się przypisywane mu rzeźby, uważane za najwcześniejsze w jego dorobku.
W 1356 Karol IV wezwał go do Pragi w charakterze architekta wznoszonej wówczas katedry św. Wita. Parler dokończył kaplicę św. Wacława, chór i zakrystię. Do katedry został wprowadzony obszerny program. W kaplicach prezbiterium ustawiono nagrobki władców czeskich, poprzedzających Karola IV, wśród nich dwa przypisywane Piotrowi: Przemysła Ottokara I i Przemysła Ottokara II. Rzeźby nagrobne są masywne, monumentalne i zwarte; tumby bardzo proste. Powyżej zrealizowano niezwykłą koncepcję - w kondygnacji triforiów umieszczone zostały popiersia jeszcze żyjących lub niedawno zmarłych osób - Karola IV, jego żon, biskupów, fundatorów oraz dwóch budowniczych: Mateusza z Arras i samego Piotra Parlera. Popiersia te mają pewne cechy portretowe i choć część ma dość stypizowane fizjonomie, to jednak niektóre wyróżniają się zindywidualizowanymi rysami twarzy (np. rzeźba Anny Świdnickiej). Dla katedry Piotr Parler wykonał także prawdopodobnie rzeźbę św. Wacława.
Od 1373 roku dowodził pracami przy wieży staromostowej na Moście Karola w Pradze.
Był żonaty z Gertrudą (zm. 70. XIV), z którą miał dwie córki i synów: Nikolausa, Wenzela i Johannesa (dwaj ostatni także zostali architektami). W latach 80. poślubił Agnes von Bur, z którą doczekał się synów: Paula i Janco.
[edytuj] Bibliografia
- The Dictionary of Art, London 1996, t. 24, s. 189-192.
- Sauerländer Willibald, Rzeźba średniowieczna, Warszawa 1978.
