Pismo wzorcowe

Z Wikipedii

**Pismo wzorcowe**
Nazwa chińska
Hanyu Pinyin	kǎishū
Wade-Giles	kai-shu
Spolszczenia	Pismo wzorcowe, zanormalizowane, standardowe
Znaki trad.	楷書
Znaki upr.	楷书

Pismo wzorcowe (jap. kaisho) - to licząca ok. 1700 lat^[1], nadal używana kaligraficzna odmiana pisma chińskiego. Pod względem popularności w publikacjach drukowanych kaishu ustępuje obecnie jedynie Songti, wywodzącej się z niego czcionce drukarskiej.

Pismo wzorcowe wyparło kancelaryjne, bo jest ławiejsze do kreślenia, a jego znaki są bardziej czytelne i dostosowane do kreślenia przy użyciu pędzla i papieru. Charakterystyczną cechą tego stylu są szerokie wykończenia kresek, które styl ten zawdzięcza użyciu papieru i tuszu; odróżniają one kaishu do lishu.

Pismo wzorcowe jest używane także w Korei Południowej (jako Hancha) oraz Japonii (Kanji), gdzie jest znane pod nazwą kaisho. Jego inne chińskie nazwy to prawidłowe [pismo] wzorcowe (正楷), pismo prawdziwe (真書) lub pismo prawidłowe (正書). Używane na Tajwanie znaki alfabetu Zhuyin również są pisane w stylu wzorcowym.

Znaki pisma wzorcowego większe niż 5 cm nazywane są dużym pismem wzorcowym (大楷), podczas gdy te mniejsze do 2 cm pismem małym (小楷). Znaki o rozmiarach 2-5 cm to pismo średnie (中楷). Przez wieki do nauki reguł ortografii i kaligrafii pisma wzorcowego wykorzystywano Osiem Zasad Znaku Yong.

[edytuj] Historia

Próbka stylu Ouyang Xuna

Za pierwowzór pisma wzorcowego uważa się pismo kancelaryjne z czasów dynastii Han^[2]. Rzadziej jako pierwozwzór kaishu jest wymieniane pismo bieżące.

O odrębnym stylu wzorcowym mówi się poczynając od dynastii Jin (265-420); styl z tej epoki nazywa się jinkai (晋楷). Drugi etap jego rozwoju nastąpił w okresie dynastii Południowych i Północnych (420-589), w którym wyróżnia się [pismo] wzorcowe [państwa] Wei, czyli weikai (魏楷). Ostateczna forma pisma wzorcowego została wypracowana za rządów dynastii Tang (618-907), kiedy powstało tangkai(唐楷).

Najbardziej znani kaligrafowie z dynastii Tang, których prace stały wzorem dla następnych pokoleń artystów to:

Czterej Wielcy Kaligrafowie z wczesnej dynastii Tang (初唐四大家):
- Ouyang Xun (歐陽詢)
- Yu Shinan (虞世南)
- Chu Suiliang (褚遂良)
- Xue Ji (薛稷)
Szkoła "Yan-Liu" (“顏柳”)
- Yan Zhenqing (顏真卿)
- Liu Gongquan (柳公權)

Za najbardziej znane zabytki pisma wzrocowego uchodzą:

Zapiski rzeźbiarskie Yao Boduo (姚伯多造像記) z epoki dynastii Południowych i Północnych
Stela generała Guangwu (廣武將軍碑) z epoki dynastii Południowych i Północnych
Stela ze świątyni Longzang (龍藏寺碑) z czasów dynastii Sui
Nekrolog z grobowca Sui Xiaoci (蘇孝慈墓誌) z czasów dynastii Sui
Nekrolog z grobowca pięknej Tong (董美人墓誌) z czasów dynastii Sui