Princeps
Z Wikipedii
 |
Zasugerowano, aby artykuł Pryncypat (Polska) zintegrować z tym artykułem lub sekcją. |
Princeps (łac. ten, który zajmuje pierwsze miejsce, pierwszy):
[edytuj] W republice Rzymskiej
Początkowo senator najstarszy wiekiem i o największym autorytecie, sprawujący tym samym nieformalną funkcję kogoś w rodzaju naszego Marszałka Sejmu. Pełna nazwa brzmi princeps senator (pierwszy senator) albo princeps senatus (pierwszy członek senatu).
[edytuj] W cesarstwie Rzymskim
W chwili zmiany ustroju na cesarstwo republikańska instytucja princepsa posłużyła za podstawę prawną władzy cesarza, którego oficjalny tytuł brzmiał princeps senatus, skracany zwyczajowo do princeps. Princepsowi przysługiwały uprawnienia imperatora, princepsa senatusa, prokonsula zarządzającego 18 prowincjami, pontifexa maximusa, trybuna ludowego (weto wobec uchwał Senatu) i cenzora (formowanie składu Senatu)[1]. Formalnie uprawnienia te nadawane były princepsowi na określony czas przez Senat, teoretycznie więc Rzym zachował swój republikański charakter. Urząd princepsa nie podlegał dziedziczeniu, ale dotychczasowy princeps miał możliwość wyznaczenia swego następcy. Od tego pochodzi nazwa pierwszej fazy ustrojowej cesarstwa rzymskiego – pryncypat. Pierwszym princepsem – cesarzem był Oktawian August.
[edytuj] W Polsce w czasie rozbicia dzielnicowego
W Polsce dzielnicowej tytuł princepsa i seniora przysługiwał księciu zwierzchniemu. Przyjmuje się, że uprawnienia princepsa piastowskiego przestały przysługiwać któremukolwiek z książąt po roku 1227 wraz ze śmiercią Leszka Białego.
Przypisy
- ↑ Marek Wąsowicz: Historia ustroju państw Zachodu. Zarys wykładu. Wyd. 2. Warszawa: LIBER, 2007, s. 19. ISBN 83-788372-060778.
