Prometeusz (mitologia)
Z Wikipedii
Prometeusz (gr. Προμηθεύς Prometheus) – w mitologii greckiej tytan, syn tytana Japetona, brat Atlasa i Epimeteusza, ojciec Deukaliona.
Został ukarany przez Zeusa za to, że skradł z rydwanu Heliosa (wg niektórych wersji mitu z kuźni Hefajstosa) ogień i nauczył ludzi go używać. Przywiązano go do skał Kaukazu. Codziennie o wschodzie słońca przylatywał tam sęp, lub według innej wersji, orzeł Ethon (potomek potworów Tyfona i Echidny) i wyjadał Prometeuszowi wątrobę, która odrastała przez resztę dnia i w nocy. Męka Prometeusza miała trwać 30 000 lat jednak skończyła się po około trzydziestu latach, gdy Herakles zabił sępa strzałą z łuku.
W niektórych wersjach mitologii Prometeusz jest przedstawiany nie tylko jako dobroczyńca ludzkości, ale też jako jej stwórca. Podaje się, że ulepił człowieka z gliny pomieszanej ze łzami opodal miasta Panopeus, a ożywił go za pomocą iskry skradzionej od Heliosa
W sztuce symbol buntu przeciwko autorytetowi.
Postawa prometejska - postawa nacechowana poświęceniem się jednostki dla dobra ogółu, dla idei. Taką postawę określa się mianem prometeizmu. Drugim pojęciem, które wiąże się z postawą Prometeusza, jest tzw. kompleks Prometeusza, czyli dążenie do poznania (w tym wypadku zdobycia ognia) bez względu na konsekwencje.
Przykładami postaci odznaczających się postawą prometeizmu są liczni polscy bohaterowie romantyczni (np. Kordian - bohater stworzony przez Juliusza Słowackiego).
[edytuj] Mit związnany z Prometeuszem
Prometeusz był synem tytana Japetona, bratem Atlasa i Epimeteusza, ojcem Deukaliona. Według jednego z mitów greckich ulepił człowieka z gliny pomieszanej ze łzami. Duszę zaś dał mu z ognia niebieskiego, którego parę iskier ukradł z rydwanu słońca. Prometeusz dokonywał swej pracy w ceglanej chacie nieopodal miasta Panopeus. Dookoła owej chaty leżały porozrzucane kawałki gliny, resztki ciała ludzkiego.
Człowiek Prometeusza był o wiele słabszy od tytanów, był dwa-trzy razy niższy, jego ciało ledwo się trzymało na wątłych nogach, a kruche paznokcie pękały pod choćby najmniejszym ciężarem. Jedynie jego postać różniąca się od innych zwierząt była niczym żywy obraz bogów. Widząc to Prometeusz ponownie z rydwanu Heliosa skradł ogień niebieski i przyniósł na ziemie jako pierwsze zarzewie. W tym właśnie momencie człowiek po raz pierwszy ujrzał ogień, tytan uczył ludzi umiejętności używanie ognia, sztuk i rzemiosł.
Zeusowi nie podobał się człowiek, ciągle jeszcze mając w pamięci ostatnią walkę z gigantami obawiał się wszystkiego co pochodzi z ziemi. Kazał więc Hefajstosowi stworzyć kobietę cudnej urody, na wzór bogiń nieśmiertelnych. Kobieta ta nazywała się Pandora, Hermes zaprowadził ją na ziemie i zostawił ją przed domem tytana. Gdy Prometeusz zobaczył kobietę przed chatą od razu zwęszył podstęp i ją odprawił i to samo kazał swemu bratu, Epimeteuszowi. Lecz Epimeteusz nie posłuchał brata i nie dość że zaprosił Pandorę do środka to jeszcze się z nią ożenił. Pandora była ciekawa co znajduję się w puszce którą bogowie włożyli do wianka. Widząc to Prometeusz odwiódł brata na stronę i stanowczo odradził mu otwierać puszkę gdyż tylko bogowie wiedzą jakie tam licho siedzi. Epimeteusz przyrzekł nad tym pomyśleć, lecz zanim zdążył się na nad tym zastanowić Pandora nakłoniła go do otwarcia puszki. Ledwo co uchylili jej wieko, a ludzkość obsiadły wszystkie smutki, troski i choroby.Prometeusz chciał się zemścić na Zeusie, więc zabił wołu i mięso najlepsze skrył pod skórę a kości pod najgorszy tłuszcz i dał bogu do wyboru.Tę którą wybrał dawana mu będzie zawsze w darze. Bóg wybrał tłuszcz ale szybko zorientował się ze to kości i za to kazał Prometeusza przykuć do Kaukazu gdzie co dzień miał przylatywać sęp (wg mitologii Parandowskiego miał być to orzeł) i wyjadać mu wątrobę która w nocy mu odrastała.
