Reichswehra

Z Wikipedii

Sztandar Reichswehry 1921-1933

Sztandar Reichswehry (nigdy nie użyty)

Reichswehra (niem. Reichswehr) – siły zbrojne Republiki Weimarskiej i III Rzeszy, istniejące w latach 1919-1935.

[edytuj] Powstanie Reichswehry

Traktat wersalski podpisany 28 czerwca 1919 po zakończeniu I wojny światowej przez Niemcy i państwa zwycięskiej koalicji pozwalał Niemcom na utrzymanie niewielkich liczebnie i słabo uzbrojonych sił zbrojnych. Najważniejszymi postanowieniami traktatu wersalskiego w tym zakresie były:

• ograniczenie liczebności wojsk lądowych do 100.000 ludzi;
• ograniczenie liczebności marynarki wojennej do 15.000 ludzi, w tym nie więcej niż 1500 oficerów i chorążych;
• zakazana była obowiązkowa służba wojskowa
• wojska lądowe nie mogły posiadać czołgów, opancerzonych samochodów, broni przeciwlotniczej, najcięższych dział ani artylerii kolejowej. W arsenale Reichswehry mogło być nie więcej niż 102.000 karabinów, 926 karabinów maszynowych, 189 armat 75 mm, 204 haubice 77 mm, 85 haubic 105 mm i 63 armaty 150 mm;
• Niemcy nie mogły posiadać żadnych samolotów wojskowych (przepis miał lukę - dopuszczalne było posiadanie samolotów w celu szkolenia artylerzystów);
• Marynarka wojenna nie mogła posiadać okrętów podwodnych, lotnictwa ani artylerii nadbrzeżnej. Dopuszczalne było posiadanie nie więcej niż 6 pancerników, 6 krążowników, 12 niszczycieli i 12 torpedowców.
• Wielkość nowobudowanych okrętów wojennych była ograniczona (wyporność ograniczona do 10.000 ton dla pancerników, 6.000 ton dla krążowników, 800 ton dla niszczycieli i 200 ton dla torpedowców).
• Niemieckie firmy nie mogły produkować ani nawet prowadzić prac badawczych nad zakazanymi rodzajami broni (wspomnianych wyżej).
• Materiały wojenne mogły być trzymane jedynie w 3 arsenałach. Amunicję mogły produkować tylko cywilne fabryki wyznaczone przez traktat wersalski. Zarówno roczna produkcja amunicji, jak i jej ilość jaka mogła być trzymana w magazynach była ściśle określona przez traktat.
• Wszystkie twierdze miały zostać całkowicie rozbrojone, a część (na zachodniej granicy, wyspie Helgoland, na wybrzeżu Bałtyku) całkowicie rozebrana. Budowa nowych fortyfikacji była zakazana. Tylko twierdza w Królewcu mogła być uzbrojona, ale w nie więcej niż 38 dział, w tym 16 przeciwlotniczych, z ograniczonym zapasem amunicji
• W strefie zdemilitaryzowanej (obszar na zachód od Renu i do odległości 50 km na wschód od tej rzeki) Niemcy nie mogły mieć stale ani tymczasowo żadnych wojsk, fortyfikacji, baz materiałowych ani przeprowadzać tam manewrów
• Szkolenie podoficerów i oficerów mogło się odbywać tylko w czterech ośrodkach: szkole piechoty w Dreźnie, szkole kawalerii w Hanowerze, szkole artylerii w Jüterborgu oraz szkole wojsk inżynieryjnych w Monachium.

W miejsce dotychczasowych sił zbrojnych została utworzona w roku 1919 Reichswehra, składająca się z armii (Reichsheer) i marynarki wojennej (Reichsmarine). Jej podstawowym zadaniem było utrzymywanie porządku wewnętrznego i ochrona granic.

[edytuj] Skład i organizacja Reichswehry

[edytuj] Reichsheer

Niemcy administracyjnie podzielono na 7 okręgów wojskowych (Wehrkreiskommando). Wojsko było zgrupowane w dwie "grupy dowodzenia" (Gruppenkomando, w Berlinie i Kassel), w skład których wchodziło 7 dywizji piechoty (stacjonujące w: Królewcu, Szczecinie, Berlinie, Dreźnie, Stuttgarcie, Münsterze i Monachium; tam też znajdowały się dowództwa okręgów wojskowych) i 3 dywizje kawalerii. Dywizja piechoty posiadała 3 pułki piechoty, szwadron kawalerii, pułk artylerii (3 grupy), batalion inżynieryjny, sekcję łączności, 2 sekcje transportowe (samochodową i konną) oraz sekcję medyczną. Natomiast dywizja kawalerii posiadała 6 pułków kawalerii i grupę artylerii konnej. Łącznie w armii było:

• 21 pułków piechoty - każdy miał 3 bataliony piechoty, batalion szkolny i kompanię moździerzy
• 18 pułków kawalerii - każdy po 4 szwadrony liniowe i 1 szwadron szkolny (dodatkowo było 7 szwadronów kawalerii dywizyjnej)
• 24 grupy artylerii - każda po 3 baterie
• 7 batalionów inżynieryjnych - każdy z 2 kompaniami saperów, kompanią pontonową i sekcją reflektorów plot.

Etatowo (1927-1932 r.) Reichswehra miała 4291 oficerów, 20.880 podoficerów i 74.020 szeregowców, razem 99.191 żołnierzy. Według rodzajów wojsk liczba żołnierzy była następująca: piechota - 52.689, kawaleria - 15.991, artyleria - 10.827, saperzy - 2.870, łączność - 2.156, transport - 5.733, służby medyczne i weterynaryjne - 3.349, pozostałe - 5.576.

[edytuj] Reichsmarine

Po I wojnie światowej znacznie ograniczono wielkość marynarki wojennej. W 1913 łączny tonaż floty niemieckiej wynosił 1.033.700 ton, w 1919 r. - 646.500 ton, a w 1933 zaledwie 152.480 ton. W okresie międzywojennym zbudowano pewną ilość nowych okrętów, jednak ich wielkość i uzbrojenie były ograniczone przez traktat wersalski.

W 1933 roku Reichsmarine posiadała:

• 1 nowoczesny pancernik kieszonkowy "Deutschland" (wszedł do służby w 1933 r.)
• 6 starych pancerników "Hannover", "Schleswig-Holstein", "Schlesien", "Hessen", "Elsass" i "Braunschweig" (z lat 1904-1908)
• 5 nowoczesnych krążowników lekkich "Leipzig", "Köln", "Königsberg", "Karlsruhe" i "Emden" (z lat 1926-1931)
• 3 stare krążowniki "Berlin", "Hamburg" i "Amazone" (z lat 1901-1905)
• 12 niszczycieli klas "Möwe" i "Wolf" (z lat 1926-1928) - później klasyfikowane jako torpedowce z racji małej wyporności
• 20 torpedowców różnych klas z lat 1906-1913
• 84 inne jednostki (trałowce, patrolowce, okręty logistyczne itd.)

Należy zwrócić uwagę, że liczba jednostek jeszcze przed dojściem do władzy nazistów była powyżej dozwolonych.

[edytuj] Budżet

Roczny budżet sił zbrojnych w okresie międzywojennym wynosił z reguły 600-700 milionów reichsmarek. W roku budżetowym 1932/33 było to 634 mln reichsmarek, co stanowiło zaledwie ok. 0,7% PKB Niemiec. Potem wydatki gwałtownie podskoczyły, jednak w 1935 roku Niemcy ostatni raz ujawniły wielkość tych wydatków (wyniosły 894 mln reichsmarek w roku 1934/35, czyli ok. 1,2% PKB).

[edytuj] Zbrojenia i koniec Reichswehry

Ograniczenia traktatowe pozbawiały Niemcy właściwie jakichkolwiek możliwości obronnych (Reichswehra nie miała nawet sztabu generalnego). Z traktatu wywiązywano się w latach 20. sumiennie, choć starano się obchodzić przepisy jak tylko się dało, np. Niemcy tworzyli lotnictwo pod pozorem wspomagania szkolenia artylerzystów (co dopuszczał traktat), a niemieckie firmy prowadziły badania nad zakazanymi rodzajami uzbrojenia używając swoich zagranicznych filii (np. Boforsa w Szwecji). Jednak jeszcze przed dojściem do władzy nazistów rząd niemiecki zaczął łamać postanowienia traktatu - w 1932/1933 r. liczba żołnierzy przekroczyła dopuszczalny limit, ilość zmagazynowanego uzbrojenia także przekraczała limity, prowadzono nielegalne prace nad samolotami bojowymi i czołgami.

Po dojściu do władzy przez Adolfa Hitlera w styczniu 1933 r. zaczęto szybko rozbudowywać siły zbrojne łamiąc dalsze postanowienia traktatu wersalskiego. Już w październiku 1934 r., w ramach realizacji planu "A", Reichsheer liczył 240.000 żołnierzy (21 dywizji piechoty, 2 kawalerii i 1 lekką pancerną). 1934 utworzono 2 okręgi wojskowe, rok później następny. 16 marca 1935 r. wprowadzono powszechną służbę wojskową (pierwszy rocznik wcielono do wojska 1 listopada). W tym miesiącu ustalono, że armia będzie się składać z 12 korpusów, 36 dywizji piechoty i 3 dywizji pancernych (450.000 żołnierzy). Zaczęto intensywnie rozbudowywać flotę (już pod koniec 1935 r. miała 14 okrętów podwodnych, które były zakazane według traktatu). W 1933 zaczęto formować lotnictwo bojowe (w oparciu o kadry cywilnych aeroklubów). 9 III 1935 oficjalnie utworzono lotnictwo (Luftwaffe) jako samodzielny rodzaj sił zbrojnych. Pod koniec roku Luftwaffe miało już 6 okręgów z 33 dywizjonami (13 lotniczych, 19 przeciwlotniczych i 1 łączności).

21 maja 1935 roku Reichswehrę rozwiązano, tworząc Wehrmacht.

[edytuj] Źródła

• League of Nations Armaments Yearbook 1930/1931, 1934 (i za inne lata) (http://www.library.northwestern.edu/govinfo/collections/league)
• Feldgrau.com (http://www.feldgrau.com/main1.php?ID=1)
• Encyklopedia II Wojny Światowej, Ministerstwo Obrony Narodowej 1975

[edytuj] Zobacz też

• Reichsheer
• Reichsmarine