René-Robert Cavelier de La Salle
Z Wikipedii
René-Robert Cavelier de La Salle, francuski odkrywca delty Missisipi i badacz Ameryki Północnej. Urodził się 21 listopada 1643 w Rouen we Francji, zamordowany 19 marca, 1687 w Teksasie.
W 1658 La Salle rozpoczął nowicjat jezuicki. Opuścił zakon w 1667 z powodu 'niestabilności umysłowej' i udał się do Nowej Francji. Tam rozpoczął burzliwe życie kolonisty. Na początku prowadził gospodarstwo niedaleko Montrealu. Indianie Seneka mieszkający niedaleko opowiadali mu o wielkiej rzece daleko na zachodzie, w głębi kontynentu. La Salle postanowił dotrzeć do rzeki i odkryć wodny korytarz w poprzek Ameryki Północnej.
W 1669 La Salle popłynął co najmniej do jeziora Ontario i być może nawet do rzeki Ohio, ale nie jest to pewne. W następnych latach La Salle odbył wiele podróży, nauczył się kilku języków indiańskich, i zdobył umiejętność łatwego podróżowania w kanoe przez ogromne dystanse.
W 1677 wrócił do Francji i otrzymał od króla patent na odkrycie terenów miedzy Meksykiem, Florydą i Nową Francją. W 1678 wrócił do Kanady i zorganizował ekspedycję nad jezioro Erie, gdzie zbudował statek żaglowy Griffon. Był to pierwszy statek zbudowany na Wielkich Jeziorach. La Salle dotarł w nim aż do Green Bay na jeziorze Michigan.
W 1681 La Salle z ekspedycją czterdziestu ludzi udał się do rzeki Missisipi, do której dotarł 6 lutego 1682. Następnie popłynął wzdłuż rzeki na południe i dotarł do delty Missisipi 9 kwietnia, 1682. Po długiej i żmudnej podróży w górę nurtu rzeki powrócił do Nowej Francji.
La Salle wrócił do Francji w 1683, gdzie wpadł na pomysł założenia kolonii w okolicach Nowego Orleanu w delcie Missisipi. W 1684 popłynął z czterema statkami do Zatoki Meksykańskiej, ale nie był zdolny do znalezienia delty od strony morza i wylądował w Teksasie w Matagorda Bay, w okolicach dzisiejszego Houston. Tam ekspedycja poszła w rozsypkę. Ostatni z pozostających statków rozbił się na mieliźnie w 1686. Rozbitkowie ekspedycji byli w rozpaczliwej sytuacji na zupełnie dzikim wybrzeżu Teksasu. W końcu członkowie ekspedycji podnieśli bunt i La Salle zginął zamordowany niedaleko Navasota. Niedobitki ekspedycji powróciły do Montrealu w 1688.
Wrak statku "La Belle" z ekspedycji La Salle został odnaleziony w Matagorda Bay w 1995. Wrak zachował się w stosunkowo dobrym stanie i zawierał około miliona przedmiotów z ekspedycji, która zabrała ze sobą wszystko potrzebne do założenia nowej kolonii. Odnaleziono również pozostałości jednego z fortów ekspedycji La Salle w Teksasie (Fort St. Louis).
