Ruch Świętych w Dniach Ostatnich
Z Wikipedii
| Ruch Świętych w Dniach Ostatnich | |
| Główna religia | Chrześcijaństwo |
| Czas założenia | 1830 |
| Założyciel | Joseph Smith |
| Klasyfikacja religii | |
| Część serii dotyczącej |
| Ruchu Świętych w Dniach Ostatnich |
 |
| Witraż: „Pierwsza wizja Józefa Smitha” |
| Ważniejsze denominacje |
| Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich Społeczność Chrystusa Obszar Świątyni · Poselstwo Eliasza |
| Różnice |
| Różnice między Świętymi w Dniach Ostatnich Różnice pomiędzy Kościołem Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich a Społecznością Chrystusa |
| Historia |
| Historia Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich Historia Społeczności Chrystusa |
| Pisma Święte |
| Biblia · Księga Mormona Biblia Króla Jakuba Natchniony Przekład Biblii Księga Przykazań · Nauki i Przymierza Perła Wielkiej Wartości · Zasady Wiary |
| Ważniejsi przywódcy |
| Joseph Smith, Jr. · Oliver Cowdery Brigham Young · Joseph Smith III Sidney Rigdon · James Strang Gordon B. Hinckley · W. Grant McMurray Thomas S. Monson · Stephen M. Veazey |
| Wiara i praktyki |
| Słowo Mądrości · Świątynie |
Ruch Świętych w Dniach Ostatnich – to grupa restoracjonistycznych denominacji chrześcijańskich, które opierają się na naukach i objawieniach założyciela – Józefa Smitha, Jr. oraz opublikowanej przez niego Księdze Mormona. Święci w Dniach Ostatnich uważają, że stanowią przywrócony Kościół z czasów Nowego Testamentu, wraz z autorytatywnym kapłaństwem oraz naukami głoszonymi przez Jezusa Chrystusa. Początkowo, za życia założyciela, ruch stanowił jeden Kościół, znany jako Kościół Chrystusa, Kościół Jezusa Chrystusa, lub Kościół Świętych w Dniach Ostatnich. Ostatecznie przyjęto nazwę: Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, którą do czasów współczesnych w formie niezmienionej zachowało jedynie kilka denominacji Świętych, m.in. największa grupa mormonów (z Utah) oraz strangici[1]. Inne wspólnoty zachowały tą nazwę jedynie w części, lub w całości, jednak dodając do niej dodatkowy człon lub człony.
Po śmierci założyciela ruchu – Józefa Smitha, Jr., Ruch Świętych w Dniach Ostatnich rozpadł się na szereg oddzielnych grup, z czego największa, pod przywództwem Brighama Younga wyruszyła do Utah, aby tam zorganizować obecnie największą denominację Świętych – Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Ugrupowanie to zasłynęło z praktykowania wielożeństwa, ostatecznie jednak je odrzucając, z czym nie zgodzili się fundamentaliści Świętych w Dniach Ostatnich, tworząc oddzielny ruch, z którego wkrótce wyłonił się Fundamentalistyczny Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich. Obecnie, Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich liczy ponad 12 milionów wyznawców w większości krajów świata i wydaje najwięcej egzemplarzy Księgi Mormona. Dotychczas, jest jedyną denominacją Świętych, działającą oficjalnie na terenie Polski.
Inne ugrupowania Świętych, uważające się za prawowitych spadkobierców, działały w Missouri, Illinois, Michigan i Pensylwanii. Rodzina proroka Smitha, jego żona Emma i synowie, a także inni Środkowozachodni Święci w Dniach Ostatnich nie przyłączyli się jednak do żadnego z ugrupowań i nie uznali przywództwa żadnego z pretendujących do stanowiska Prezydenta Kościoła. Opierając się na odręcznym dokumencie Józefa Smitha, Jr.[2] stwierdzającym, że następcą na stanowisku Prezydenta-Proroka Kościoła ma zostać jego najstarszy syn – Józef Smith III, poczekali aż ten dorośnie i podczas tzw. Konferencji w Amboy został on wyświęcony na Prezydenta-Proroka Zreorganizowanego Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, znanego dziś jako Społeczność Chrystusa. Ugrupowanie to jest drugą pod względem wielkości denominacją Świętych, posiada 250 tysięcy wiernych w 50 krajach świata.
Spis treści |
[edytuj] Denominacje Świętych w Dniach Ostatnich
[edytuj] 1830-1844 (Prezydentura Józefa Smitha, Jr)
| Nazwa | Zorganizowany przez | Data organizacji | Odłam / kontynuacja | Uwagi |
|---|---|---|---|---|
| Kościół Chrystusa | Józef Smith Jr. | 6 kwietnia, 1830 | brak | Nazwa oryginalnego Kościoła została zmieniona na: „Kościół Świętych w Dniach Ostatnich”, a następnie na: „Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich”. Po śmierci założyciela poszczególne denominacje uznają siebie za prawowitych spadkobierców tego Kościoła. |
| Czysty Kościół Chrystusa | Wycam Clark | 1831 | Odłam założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa | Kościół został rozwiązany. |
| Kościół Chrystusa (Paryszyci) | Warren Parrish | 1837 | Odłam założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa | Kościół został rozwiązany. |
| Kościół Jezusa Chrystusa, Oblubienica, Małżonka Barankowa | George M. Hinkle | 1840 | Odłam założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa | Kościół został rozwiązany. |
| Prawdziwy Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich | William Law | 1844 | Odłam założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa | Kościół został rozwiązany. |
[edytuj] Spadkobiercy Ruchu po śmierci Józefa Smitha, Jr.
[edytuj] Święci „z prerii”
| Nazwa | Zorganizowany przez | Data organizacji | Odłam / kontynuacja | Stan obecny | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|
| Kościół Jezusa Chrystusa Dzieci Syjonu | Sidney Rigdon | 1844 | Kontynuacja założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa | Rozwiązany w 1847 | Oryginalnie próbował posługiwać się nazwą „Kościół Chrystusa”. Zwany popularnie Rigdonitami. |
| Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (Strangici) | James J. Strang | 1844 | Kontynuacja założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa | Kilkaset członków w USA i Europie | Siedziba w Voree, w stanie Wisconsin. |
| Kościół Chrystusa | Aaron Smith | 1846 | Odłam strangitów | Kościół został rozwiązany. | |
| Kościół Chrystusa (Whitmeryci) | David Whitmer | 1847 i 1871 | Kontynuacja założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa | Istniejący do ok. 1925 | |
| Kościół Chrystusa (Brewsteryci) | James C. Brewster i Hazen Aldrich | 1848 | Kontynuacja założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa | Kościół został rozwiązany. | Publikował czasopismo The Olive Branch |
| Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (Gladdenici) | Gladden Bishop | 1851 | Kontynuacja założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa | Rozwiązany wraz z śmiercią Bishopa w 1865 | Wielu członków przyłączyło się do Kościoła Chrystusa (Obszar Świątyni) |
| Kościół Jezusa Chrystusa (Kutleryci) | Alpheus Cutler | 1853 | Kontynuacja założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa | Istnieje do dziś (niewielkie grono członków w Independence, w stanie Missouri) | |
| Kościół Jezusa Chrystusa | William Bickerton | 1862 | Utworzony jako kontynuacja Kościoła Jezusa Chrystusa Dzieci Syjonu (Rigdonitów), przez członków uważany za ten sam kościół. | 15 tysięcy członków na wszystkich kontynentach świata (trzecia co do wielkości denominacja Świętych) | Siedziba w Monongahela, w stanie Pensylwania. Zwany popularnie Bikertonitami (Kościół uznaje to za przezwisko). |
| Kościół Chrystusa - Obszar Świątyni (Hedrikici) | Granville Hedrick | 1863 | Kontynuacja założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa; część członków wywodzi się od Gladdenitów. | Kilka tysięcy członków w kilku państwach świata. | Siedziba w Independence, w stanie Missouri. |
| Kościół Chrystusa z Poselstwem Eliasza | Otto Fetting i William Draves | 1929 i 1943 | Odłam Kościoła Chrystusa (Obszar Świątyni) | Istnieje do dziś, posiadając wiele odłamów. | Siedziba w Independence, w stanie Missouri. |
| Przywrócony Kościół Jezusa Chrystusa | Eugene O. Walton | 1980 | Odłam Kościoła Jezusa Chrystusa (Kutlerytów) | 25 członków. | Siedziba w Independence, w stanie Missouri. |
[edytuj] Zreorganizowani Święci
Kościoły uznające Józefa Smitha III za proroka.
| Nazwa | Zorganizowany przez | Data organizacji | Odłam / kontynuacja | Stan obecny | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|
| Społeczność Chrystusa | Józef Smith III | 1860 | Kontynuacja założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa | Druga pod względem wielkości denominacja Świętych. Posiada 250 tysięcy członków w 50 krajach świata. | Siedziba w Independence, w stanie Missouri. Przed 2001 r. znany jako Zreorganizowany Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich |
| Gminy Przywrócenia (niezależne gminy Zreorganizowanego Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich) | - | Lata 80 XX wieku | Odłam Społeczności Chrystusa | 12 tysięcy członków w różnych krajach świata. | Siedziba w Independence, w stanie Missouri. Ruch odłączył się od Zreorganizowanego Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich po wprowadzeniu kapłaństwa kobiet i innych liberalnych reform. Uważa się za Kościół reprezentujący oryginalne nauczanie Zreorganizowanego Kościoła sprzed reform. |
| Ostatkowy Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich | Frederick Niels Larsen | 2000 | Odłam Społeczności Chrystusa | Obecny w wielu krajach (również w Europie i Azji) | Jak wyżej + Prezydentem Kościoła może zostać tylko potomek Józefa Smitha, Jr. Siedziba w Independence, w stanie Missouri. |
| Przywrócony Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich | Byli wyznawcy Zreorganizowanego Kościoła. | 1989 | Odłam Społeczności Chrystusa | - | Jak wyżej, jednak bez sukcesji linernej (Prezydent nie musi być potomkiem Józefa Smitha, Jr). Siedziba w Independence, w stanie Missouri. |
| Kościół Chrystusa | David B. Clark | 1985 | Odłam Społeczności Chrystusa | - | Siedziba w Oak Grove, w stanie Missouri. |
[edytuj] Święci „z Gór Skalistych”
Kościoły uznające Brighama Younga za proroka.
| Nazwa | Zorganizowany przez | Data organizacji | Odłam / kontynuacja | Stan obecny | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|
| Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (największa denominacja) | Brigham Young | 1847 | Kontynuacja założonego przez Józefa Smitha, Jr. Kościoła Chrystusa | Największa denominacja Świętych (ok. 12 milionów członków w większości krajów świata) | Siedziba w Salt Lake City, w stanie Utah. |
| Kościół Chrystusa Pierwocin | Joseph Morris | 1861 | Odłam Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (największej denominacji) | Najprawdopodobniej Kościół przestał istnieć. Możliwe, że istnieje kilka osób odwołujących się do tego ruchu. | |
| Kościół Syjonu (Godbyci) | William S. Godbe | 1868 | Odłam Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (największej denominacji) | Kościół został rozwiązany. | |
| Zjednoczone Bractwo Apostolskie | Lorin C. Woolley | lata dwudzieste XX wieku | Odłam Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (największej denominacji) | Siedziba w Bluffdale, w stanie Utah. | |
| Kościół Chrystusa w Dniach Ostatnich | Thomas R. King | 1926 | Odłam Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (największej denominacji) | Jedna z większych grup praktykujących poligamię. | Znany również jako Kingston clan, lub Davis County Cooperative Society |
| Fundamentalistyczny Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich | John Y. Barlow | 1935 | Odłam Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (największej denominacji) | Największa grupa Świętych w Dniach Ostatnich, która praktykuje poligamię (ok. 10 tysięcy członków) | Siedziba w Colorado City, w stanie Arizona. |
| Porządek Aarona | Maurice L. Glendenning | 1942 | Odłam Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (największej denominacji) | ||
| Przywrócony Kościół Jezusa Chrystusa | Antonio A. Feliz | 1985 | Odłam Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (największej denominacji) | Istnieje nadal. | Zwany również Gejowskim Kościołem Mormonów, lub Liberalnym Kościołem Mormonów |
| Kościół Boży Nowego Przymierza | Christopher C. Warren | 1986 | Odłam Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (największej denominacji) | ||
| Prawdziwy i Żywy Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Końca | James D. Harmston | 1994 | Odłam Kościoła Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich (największej denominacji) | Mała grupa praktykująca poligamię. | Siedziba w Manti, w stanie Utah |
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
Przypisy
- ↑ Kościół z Utah ma wyłączne prawo do posługiwania się nazwą „The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints”. Nie dotyczy to jednak nazwy, która była używana przez Kościół w czasie życia proroka Józefa Smitha – „Church of Jesus Christ of Latter Day Saints”, która bywa używana również przez inne denominacje Świętych. W języku polskim nie występuje jednak różnica w tłumaczeniu tych dwóch wyrażeń, stąd nazwa „Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich” odnosi się zarówno do Kościoła z Utah, jak również innych wspólnot.
- ↑ César Vidal Manzanares, Prekursorzy Nowej Ery, Warszawa 1994, s. 85; Mircea Eliade, Ioan P. Couliano, Słownik religii, Warszawa 1994, s. 260; Archiwum Społeczności Chrystusa w Independence (oryginał)
