Rym
Z Wikipedii
Rym – powtórzenie jednakowych lub podobnych układów brzmieniowych w zakończeniach wyrazów zajmujących ustaloną pozycję w obrębie wersu (w poezji) lub zdania (w prozie).
Rym pełni funkcję wierszotwórczą, instrumentacyjną i semantyczną (znaczeniową). W poezji współczesnej rymy mają mniejsze znaczenie niż w tradycjonalnej, w wielu zaś jej przejawach zupełnie nie występują.
Rodzaje rymów
- żeńskie – posługujące się akcentem paroksytonicznym, nieodłączne od wiersza sylabicznego, np. "woda – uroda"
- męskie – oparte na akcencie oksytonicznym, właściwe wierszowi sylabotonicznemu, jak "zew – krew"
- daktyliczne – w języku polskim rzadkie, związane z akcentem proparoksytonicznym: "zakochać się – rozszlochać się"
- bogate – charakteryzują się nagromadzeniem współbrzmień spółgłoskowych, np. „piąstkom – cząstkom”,
- ubogie – nie posiadają wielu współbrzmień, np. „te – swe, mi – śni”,
- głębokie – obszar współdźwięczności wychodzi poza granice ustalone przez miejsce akcentowanej samogłoski; są równocześnie rymami bogatymi, np. „łabędzie – tak będzie”,
- dokładne (pełne, ścisłe) – utrzymują pełna identyczność głoskową na obszarze współdźwięczności,
- „dla ucha” – oparte na współbrzmieniach i niezależne od pisowni, np. „straży – grabaży",
- „dla oka” – literowa identyczność komponentów rymowych, np. rymowanie „ó” z „o” (a nie „ó” z „u”),
- niedokładne (przybliżone) – nie operują identycznością głosek w obrębie obszarów rymowych, np. „domy – mody”,
- składane – ich przestrzeń rozciąga się poza granice pojedynczego wyrazu, np. „do dna – chłodna”,
- łamane – tworzą ekscentryczny efekt intonacyjno – semantyczny, są stylistycznie sfunkcjonalizowane,
- przygodne – pojawiają się sporadycznie, np. „tyleż tędy co wszędy”,
- gramatyczne – utworzone z wyrazów, których współbrzmienie wynika z identyczności końcówek gramatycznych, np. „spotkałem – uściskałem”,
- niegramatyczne – utworzone z wyrazów należących do różnych kategorii gramatycznych, np. „świat cały – bez chwały”,
- banalne (oklepane, częstochowskie) – utworzone z wyrazów często zestawianych ze sobą w pozycjach rymowych, tworzą ciąg wyeksploatowanych skojarzeń, np. „dal – żal”,
- rzadkie (wyszukane, trudne) – przeciwieństwo rymów banalnych, charakteryzują się niezwykłością doboru wyrazów,
- egzotyczne – wprowadzają słowa obce, np. „trytonów – pantalonów”,
- homonimiczne – powtarzanie tych samych wyrazów, np. „stokroć – stokroć”,
- kalamburowe – ujawniają dwuznaczność wyrazów i więzi znaczeniowe, np. „bogiń – albo giń”,
- asonans – rym oparty na identyczności samogłoskowej, np. „plama - trawa”,
- konsonans – rym oparty na identyczności spółgłoskowej, np. „gong – gang”.
[edytuj] Rodzaje układów rymów
- końcowe – w zakończeniu wersu
- początkowe (inicjalne)
- wewnętrzne – obejmujące wyrazy wewnątrz jednego wersu
- zewnętrzne – obejmujące wyrazy zewnętrzne jednego wersu
- parzyste – dwa kolejne wersy mają tzw. układ AABB
- krzyżowe: np. w pierwszym i w trzecim wersie - układ ABAB
- okalające - układ ABBA
[edytuj] Zobacz też