Sophie Germain

Z Wikipedii

Marie-Sophie Germain (ur. 1 kwietnia 1776 w Paryżu, zm. 27 czerwca 1831 tamże), francuska matematyk.

Pochodziła ze średnio sytuowanej rodziny kupieckiej, zamieszkałej w Paryżu. Matematyką zainteresowała się w wieku 13 lat, mimo silnych oporów ze strony rodziców, którzy starali się odciągnąć córkę od męskich zajęć. Gdy w 1795 założono słynną l'Ecole Polytechnique, mimo postępowych haseł wypisanych na sztandarach rewolucji francuskiej, wstęp dla kobiet był na nią zamknięty. Mimo to Sophie zdobyła notatki z wykładów od zaprzyjaźnionych studentów i pod męskim nazwiskiem Le Blanc napisała do Lagrange'a, jednego z najlepszych ówczesnych matematyków na świecie. Orientując się, że ma do czynienia z talentem matematycznym pierwszej wody, Lagrange wymógł na Germain spotkanie i pomimo że tajemniczy Le Blanc okazał się kobietą, został jej nauczycielem.

Równie owocna okazała się korespondencja Germain z Legendrem, która dość szybko przerodziła się we współpracę. Kilka wyników Germain zostało opublikowanych przez Legendre'a w jego książce o teorii liczb.

Le Blanc nie zniknął jednak z kart historii - Germain ponownie użyła tego nazwiska w korespondencji z Gaussem, którą rozpoczęła w roku 1804 od uwag związanych z jego Disquisitiones arithmeticae. Gauss odkrył jej tożsamość dopiero w roku 1806, gdy Germain wymogła gwarancję bezpieczeństwa dla księcia matematyków podczas wojny francusko-pruskiej.

Największe osiągnięcia Germain dotyczą teorii liczb i teorii sprężystości. W teorii liczb wiele prac poświęciła dowodowi wielkiego twierdzenia Fermata. Wprowadziła tu pojęcie liczb pierwszych Germain i udowodniła, że jeśli p jest taką liczbą, to dla wykładnika p prawdziwy jest szczególny przypadek wielkiego twierdzenia Fermata.

W roku 1811 Germain wzięła udział w konkursie ogłoszonym przez Francuską Akademię Nauk, którego tematem było wyjaśnienie powstawania figur Chladniego. Są to regularne wzory, jakie tworzy na przykład piasek rozsypany na dużej płycie, która zaczyna drgać. Pierwsza i druga edycja konkursu nie przyniosły rozstrzygnięcia, w trzeciej zwyciężyła Germain, pokonując w niej Poissona.

Francuska Akademia Nauk nie doceniała jednak kobiety-matematyka. Większe uznanie zyskała Germain ze strony uniwersytetu w Getyndze, który w 1830 roku przyznał jej stopień honorowy, lecz jeszcze przed jego otrzymaniem Sophie zmarła na raka piersi.