Stanowice (powiat świdnicki)

Z Wikipedii


Stanowice
Województwo	dolnośląskie
Powiat	świdnicki
Gmina	Strzegom
Sołtys	Zdzisława Dmytrarz
Położenie	50° 55' 52'' N 16° 22' 25'' E
Liczba mieszkańców (2007) • liczba ludności	1200
Strefa numeracyjna (do 2005)	74
Kod pocztowy	58-150 (Strzegom)
Położenie na mapie Polski Stanowice
Strona internetowa wsi

Kościół w Stanowicach

Stanowice – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie świdnickim, w gminie Strzegom.

Obecnie Stanowice to wioska typowo robotnicza. Liczy ok. 1200 mieszkańców, 78 gospodarstw rolnych. Zajmuje 792 ha z czego 695 ha to użytki rolne i 3 ha lasów. Rolnicy uprawiają ponad 260 ha gruntów ornych.

Dogodne położenie wsi między dużymi miastami oraz dobre połączenia drogą PKP z Jaworem i Legnicą, Jaworzyną Śląską i Wrocławiem oraz Wałbrzychem, drogą PKS i prywatnym przewozem do najbliższych miast – Strzegom, Świdnica, Świebodzice stwarza możliwość zdobycia pracy, o którą w ostatnich latach na naszym terenie jest dosyć trudno. Znaczna liczba mieszkańców zatrudniana jest w miejscowych zakładach, które funkcjonują na terenie wsi.

Usługi dla całej ludności Stanowic świadczą sklepy o branży spożywczo-chemicznej, agencja poczty, Straż Pożarna, Świetlica Wiejska, w której mamy najnowocześniejszą kotłownię ekologiczną oraz Filia Biblioteki Gminnej. Dzieci uczęszczają do przedszkola i mają tam 8 godzinną opiekę. Do szkoły uczęszczają od 7 roku życia z miejscowości Stanowice, Grochotów, Pasieczna.

Do końca 1999 roku w wiosce założony został światłowód, w 2005 roku oddano do użytku kanalizację sanitarną oraz uzyskaliśmy dostęp do stałego łącza internetowego. Zapotrzebowania mieszkańców naszej wsi są jednak o wiele większe, szczególnie młodzieży, która poszukuje nowych wyzwań, dążeń i celów.

Spis treści

1 Historia
- 1.1 Stanowice Dolne
- 1.2 Stanowice Górne
2 Zobacz też
3 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

W 1203 r. nazwa wsi brzmiała Ztanowicha. Właścicielami części wioski w 1308 r. stały się siostry reguły św. Bernarda, których dom zakonny znajdował się w Strzegomiu. Dwie inne części wsi zwane były Dolny Dwór (dawne sołectwo) i Górny Dwór (dobro rycerskie). W obu częściach wystawiono z czasem okazałe rezydencje.

Pierwsza wzmianka o wsi Stanowice występuje w dokumentach biskupa Lorenca z 1223 roku.

W 1647 r. ówcześni właściciele zamku, panowie na Stanowicach, których nazwisko rodowe brzmiało Czirn, nie mieli wystarczających zasobów finansowych na utrzymanie swego dziedzictwa. Zamek został zrujnowany w czasie wojny trzydziestoletniej i następnych działań wojennych, nieremontowany stał się ruiną. Czirnowie zdecydowali się w 1662 r. na odstąpienie miastu Strzegom pozostałości po zamku w zamian za przyznanie Stanowicom praw browarniczych i handlowych.

Jak podaje C. Richter w „Historisch Topographische”, spisanej w 1829 roku, Stanowice to wioska podzielona na Stanowice Dolne i Stanowice Górne.

[edytuj] Stanowice Dolne

Położone były przy świdnickiej drodze pocztowej i wałbrzyskiej drodze węglowej. Posiadały jeden pałac, folwark wraz z młynem wodnym zbudowanym w 1614 roku przez Pana Gorg von Czirn i Turpiz oraz króla lenna w Strzegomiu, którego herb rodowy został umieszczony nad drzwiami. Przy folwarku pracował jeden kowal, istniało 14 miejsc do młocki, 26 domów, 8 stajni i stodół.

Powierzchnia wszystkich gruntów liczyła 1618 M z tego 1349 M gruntów ornych, 105 M lasów, 95 M łąk. Gleby były gliniasto-piaszczyste. Stan bydła to: 20 koni, 6 wołów, 96 krów, 1000 owiec. Wioska liczyła 245 ewangelików i 178 katolików.

[edytuj] Stanowice Górne

Posiadały 1 pałac, 1 folwark z browarem i gorzelnią, szkołę katolicką wybudowaną w 1791 roku i szkołę ewangelicką wybudowaną w 1792 roku. Obie szkoły miały fundację zmarłego dziedzica Lendrata Freiherr von Richthoffen. W swoim testamencie z 28 lutego 1813 r. przeznaczył on 700 talarów reńskich na potrzeby szkoły z tego 5% funduszu na wydatki dla dzieci biednych z całych Stanowic. Istniały w Stanowicach gospody (8), w tym 2 karczmy, kowal, 2 wiatraki, 9 klepisk, 11 domów, 8 stajen i stodół. Ludność wioski liczyła 169 ewangelików i 95 katolików. Obydwa wyznania uczęszczały do kościoła w Strzegomiu. Tam też odbywał się pochówek zmarłych.

Powierzchnia Stanowic Górnych liczyła 987 M z tego 842 M gruntów ornych, 52 M lasów, 40 M łąk. Uprawiano zboża. Stan pogłowia to: 8 koni, 46 krów, 700 owiec.

Połączone Stanowice Górne i Dolne składały się z:

części klasztornej
części komandorii.

Prawo sprawowane było przez sędziego miejskiego. Miejscowe sądy składały się z 2 członków sądu i sołtysa. Do 1811 roku każda część Stanowic miała własny sąd miejscowy. Po połączeniu w jedną miejscowość istniał jeden sąd krajowy w Strzegomiu.

Od 1750 r. Stanowice nawiedzały liczne pożary. W 1754 r. przez zaniedbanie przy mieleniu lnu spłonął młyn, ogrodnictwo. Kolejne pożary były w 1802, 1804, 1811 i 1817 r. Spłonęły: browar, obory, domostwa, stodoły, majątki chłopskie. Nie ucierpiał podczas pożaru pałac.

W 1818 r. włościanin chłop Jos Schiller ufundował dom z dzwonem i zobowiązał się corocznie wpłacać na jego utrzymanie 10 talarów reńskich.

W latach 1975-1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wałbrzyskiego.