Styl orientalizujący
Z Wikipedii
Styl orientalizujący - styl dekoracji ceramiki w starożytnej Grecji, który pod wpływem sztuki Bliskiego Wschodu zastąpił styl geometryczny.
Spis treści |
[edytuj] Okres orientalizujący archaiczny (725-625 rok p.n.e)
Podstawowym elementem dekoracji tego okresu są pasy z przedstawieniami zwierząt, takich jak lwy, pantery, kozice itd.. Pojawia się użycie koloru niebieskiego i zielonego. Pasy przypominają wschodni sposób dekoracji. Podobnie jak w stylu geometrycznym całe naczynia pokrywały dekoracje.
[edytuj] Ceramika attycka
[edytuj] Ceramika protoattycka (710-675 rok p.n.e)
Przejście pomiędzy stylem późnogeometrycznym, a protoattyckim nastąpiło dość płynnie. Wzory przeplatały się przez pewien okres występując obok siebie. I tak obok linii i zygzaków występują postacie mitologicznych zwierząt takich jak lwy czy ptaki, oraz motywy roślinne. Sceny figuralne powoli stają się naturalistyczne, a malarze starają się zaznaczać mięśnie i różnicować przedstawiane materiały ubioru. Przedstawicielem okresu „przejściowego” był niewątpliwie Malarz Analatos, który wyróżnił się próbą odejścia od symetrii. Z czasem świat zwierząt przedstawianych na wazach wzbogaca się coraz bardziej. Obok lwów pojawiają się konie, a także fantastyczne stwory, takie jak sfinks, pegaz, centaury, oraz psy, koguty, orły, które zwykle zdobią naczynia. Obok motywów zwierzęcych pojawiają się formy roślinne, a zwłaszcza liście palmety i inne spiralne motywy. Ornamentyka wypełnia całą powierzchnię całą powierzchnię wazy. Ulubionym motywem tamtego okresu były parady zaprzęgów, pościg za centaurem, potwory, oraz szeregi zwierząt.
[edytuj] Styl czarny i biały (675-650rok p.n.e)
Już wcześniej wspomniany Analatos był przypuszczalnie inicjatorem nowej techniki, czyli stylu czarnego Grupa malarzy koncentrująca się wokół osoby mistrza tworzyła już nową generację artystów tworzących w nowym sposobie dekoracji. Garncarze ci byli wyzwoleni z dawnych obciążeń, zupełnie zerwali z dawnymi przyzwyczajeniami. Rysunek ich był na ogół sylwetowy głowy niekiedy obrysowane konturowo, coraz bardziej widoczne było dążenie do naturalizmu, oraz świadome posługiwanie się efektem ciemnej plamy na jasnym tle. Choć pełne jeszcze sprzeczności i przeplatania się stylów naczynia tego okresu charakteryzuje solidność formy, jednak należy dodać, że w porównaniu z maestrią artystów korynckich tego okresu twórcy attyccy stają się niemal dyletantami. Twórcy w dalszym ciągu przedstawiali zaprzęgi konne, sceny bitewne, i tematy mitologiczne. Technika, w której figury czarne, artyści tworzyli przy pomocy modelunku rytego powoli staje się coraz bardziej popularna. Oryginalność ceramiki attyckiej polega na umiejętności wykorzystania w dekoracji elementów orientalizujących jak i pomysłowość w ich rozmieszczaniu. Pomimo pewnych podobieństw historycy prawie jednomyślnie wykluczają większy wpływ naczyń korynckich na dekoracje attyckie. W ciągu okresu 20-30 letniego garncarze attyccy coraz lepiej opanowali technikę czarnofigurową, co wpłynęło znacznie na poprawę jakości ich wyrobów.
[edytuj] Okres późnoprotoattycki (650-610 rok p.n.e)
W tym czasie dekoracja naczyń stała się bardzo przemyślana, rysunek precyzyjny. Koloru używa się rzadko, malarstwo konturowe znika zupełnie. Wszystko to spowodowało ograniczenie tematyki. Około 650 roku p.n.e upadło całkowicie malarstwo czarno-białe. Wiąże się to z wykorzystywanym w czerwonym kolorze retuszu, który obok koloru czarnego i białego dał znakomite efekty. Powoli zaczęto stosować technikę czarnofigurową tzn. ryty modelunek. Amfora Nessosa z Aten ok. 615 roku p.n.e wyznacza początek tych przemian. Jest to monumentalna waza przedstawiająca Heraklesa zabijającego Nessosa, oraz Perseusza gonionego przez Gorgony. Waza Nessosa jest wykonana w pełni techniką czarnofigurową. Ornament wypełniający jest jasny, a zęby Gorgony białe. Wypełnienia motywami roślinnymi i ptakami w całości podporządkowane są kompozycji. Wazy tego okresu uwidaczniają pewne wpływy stylu korynckiego jednak nie jest to dominujące.
[edytuj] Ceramika koryncka
[edytuj] Styl wczesny protokoryncki (720-690 rok p.n.e)
Korynt zapoczątkował to, co do historii przeszło jako styl orientalizujący i to Korynt przez blisko 100 lat dominował na rynku ceramicznym. Inne regiony czerpały mniej, lub więcej z osiągnięć Koryntu. Około 720 roku p.n.e pojawiły się pierwsze swobodne elementy roślinne inspirowane zdobnictwem importowanych ze wschodu tkanin. Z czasem pojawiły się elementy zwierzęce jak ptaki i lwy.
[edytuj] Styl protokoryncki dojrzały (690-650 rok p.n.e)
Na początku VII w p.n.e nastąpił przełom w ceramice. Garncarze Korynccy zapoczątkowali technikę czarnofigurową. Był to niewątpliwie ważny krok naprzód. Nowy sposób polegał na malowaniu pokostem sylwetki i wykonaniu następnie ostrym narzędziem modelunku i wypaleniu naczynia. Efekty kolorystyczne widać było dopiero po wyjęciu naczynia z pieca. Początkowo rycie ograniczało się do kilku kresek jednak samo to dodawało sylwetce pełni życia. Z czasem linii pojawia się jeszcze więcej, a rysunki osiągają mistrzostwo. Dobrym przykładem obrazującym ten postęp jest aryballos tzw. Macmillana „Walczący hoplici”, jak wskazuje tytuł na naczyniu znajduje się rysunek przedstawiający dwóch nacierających na siebie ciężkozbrojnych żołnierzy. Dekoracja charakteryzuje się znakomitą kompozycją, a rozwój dostrzegalny jest w prawidłowościach modelunku, oraz perspektywicznym ukazaniu postaci. Również proporcje wojowników są jak najbardziej naturalistyczne. Doskonałość rysunku i warsztatu ich wykonania, są po dziś dzień uważane za dzieła sztuki. Pełnia wielkości stylu protokorynckiego ujawnia się w miniaturach. Na tych niewielkich rysunkach w mistrzowski sposób przedstawiono sceny figuralne, zwierzęce, ornamenty, przy czym motywy roślinne często były jedynie „wypełniaczem” pustych miejsc.
Dalszym krokiem w rozwoju korynckiej sztuki ceramicznej był styl późnoprotokoryncki (650-640 rok p.n.e). Artyści tego okresu odchodzą od scen figuralnych, następuje rozwój stylu właściwego dla późniejszej masowej produkcji. Pierwszą tendencją nowych form była chęć pokazania dużych zwierząt. Wydłużano je tak, aby pokrywały większą przestrzeń i uwalniały tym samym od pokrywania wolnych przestrzeni drobiazgową dekoracją. Czasem malunek ograniczał się do jednego zwierzęcia. Modelunek wewnętrzny zwierzęcia był ryty, lub malowany purpurowy. W kompozycji zaczęto świadomie wykorzystywać naturalne cechy zwierząt. Pantera, która w naturalny sposób jest wydłużona, zastąpiła dość sztywnego majestatycznego lwa. We fryzach dłuższych pojawiało się do trzech zwierząt na przykład byk pomiędzy lwem i panterą, kompozycja, która stała się niemal stereotypowa, a podobne ozdoby można znaleźć w rzeźbie i architekturze tego okresu. Kolejna zmiana nazwana stylem wczesnokorynckim, lub stylem zwierzęcym dojrzałym (625-550rok p.n.e) wiązała się bezpośrednio z wzmożonym kontaktem ze wschodem, a co się z tym wiąże z tamtą kulturą i sztuką. Okres ten charakteryzuje się szerokimi fryzami dekorowanymi nienaturalnie wydłużonymi sylwetkami zwierząt, oraz ornamentem wypełniającym. Nadmiar elementów dekoracyjnych gubi zarys zwierzęcia, a starannie ryte rozety coraz bardziej wypełniają tło zaczerniając rysunek. Wpływ na tego typu rozwój miały tkaniny wschodnie asyryjskie, jak i niewątpliwie wielka fantazja garncarzy. Przedstawiano lwy, pantery, dziki, byki, kozły, obok syren (ptak z ludzką głową) i innych hybryd (człowiek-smok, człowiek-ryba). Schyłek sztuki korynckiej przypada na VI wiek p.n.e, a jej upadek wynika z przegranej konkurencji z garncarzami attyckimi.(patrz styl czarnofigurowy)
[edytuj] Ceramika Rodos
Na wyspie Rodos ze względu na produkcję i eksport wina rozwinęła się ceramika. Jej rozkwit przypada na VII-VI wiek p.n.e. Razem z winem ceramika była rozpowszechniona w całym świecie greckim. Zasadniczo dekoracje charakteryzowały się pasami wypełnionymi szeregami zwierząt, jeleniami, sfinksami, ptakami. Na szyi naczynia znajdowała się plecionką, a u dołu brzuśca kwiatami. Rysunki były częściowo konturowe, a częściowo sylwetowe. W miarę upływu czasu tło było coraz mniej wypełnione, a sylwetki zwierząt mają coraz więcej wolnego miejsca z czasem ceramika rodyjska uległa coraz większym wpływom sztuki korynckiej, jednak nie wpływa to na tematykę, która pozostaje orientalizująca.
