Szarkowszczyzna
Z Wikipedii
Współrzędne: 55°22' N 27°28' E
| Szarkowszczyzna | |||
|
|||
| Państwo |  Białoruś |
||
| Obwód |  witebski |
||
| Położenie | 55° 22' N 27° 28' E |
||
| Wysokość | 127 m n.p.m. | ||
| Ludność (1995) • liczba ludności |
7300 |
||
| Nr kierunkowy | +375 2154 | ||
|
Położenie na mapie kraju
  Szarkowszczyzna
|
|||
| Strona internetowa miasta | |||
Szarkowszczyzna (biał. Шарковщина) – osiedle typu miejskiego na Białorusi, stolica rejonu szarkowszczyńskiego obwodu witebskiego, 175 km od Witebska.
Spis treści |
[edytuj] Historia
W przeszłości Szarkowszczyzna stanowiła centrum dóbr, które król Aleksander Jagiellończyk nadał w 1503 r. rodowi Despot – Zenowiczów. Kolejnymi właścicielami byli Sapiehowie, którzy z kolei w 1753 r. sprzedali je Łopacińskim. Jeden z nich - Jan Nikodem, starosta mścisławski i łodziejski, wybudował tu rezydencję, jedną z najokazalszych w powiecie brasławskim, na którą składał się piętrowy pałac, kaplica, orażeria i cieplarnie. W 1802 r. nastąpiła parcelacja majątku, który podzielono na szereg niedużych dworów i folwarków. Przy Janie Nikodemie pozostał tylko główny ośrodek w Szarkowszczyźnie, który odziedziczył po nim syn Tomasz, wicemarszałek Dziśnieński. Ten zaś w 1814 r. sprzedał majątek Boguckim.
W XIX w. Szarkowszczyna przekształciła się w dwa leżące obok siebie lecz oddzielne miasteczka: Szarkowszczynę Starą należącą do Boguckich oraz znacznie większą od niej Szarkowszczynę Nową, własność Fiedorowczów, która rozwinęła się na obu brzegach Dzisny na terenie innych pobliskich folwarków. Taki stan przetrwał do okresu międzywojennego, kiedy obie części połączono w miasteczko gminne Szarkowszczynę, a nazwę Stara Szarkowszczyna zachował tylko niewielki folwark.
W latach dwudziestych i trzydziestych Szarkowszczyna stanowiła dla okolicznych wsi ośrodek kulturalno-oświatowy, administracyjny, handlowy i komunikacyjny (zbudowano już kolej z Druji do Woropajewa – połączenie z Wilnem). Zabudowa miasta była w większości drewniania.
Obecnie Szarkowszczyna uzyskała status osiedla miejskiego, ze stolicą regionu. Miasteczko rozbudowało się po obu stronach Dzisny.
[edytuj] Zabytki
Zachowane:
- murowana cerkiew ufundowana w 1639 roku przez Lwa Sapiehę, w 1839 r. gruntownie odnowiona staraniem Bernarda Fiedorowicza (za władzy radzieckiej przeznaczona była na skład handlowy)
- drewniana cerkiew ufundowana w 1912 r. przez Mikołają Łopacińskiego, o modernistycznej architekturze, w dobrym stanie technicznym, kolorowo malowana
- skromny dwór z początku XX w. należący do jednego z dawnych folwarków, gdzie obecnie mieści się ośrodek zdrowia.
Budynki które uległy zniszczeniu:
- drewniany kościół z początku XX w. został rozebrany pod koniec lat pięćdziesiątych (obecnie staraniem miejscowej społeczności polskiej zbudowano nową świątynię)
- dawna rezydencja Łopacińskich
[edytuj] Ludność
W okresie międzywojennym miasteczko liczyło kilka tysięcy mieszkańców – w większości pochodzenia żydowskiego – który w czasie okupacji niemieckiej (w 1941-44) zostali wywiezieni i wymordowani w obozach zagłady. Społeczność żydowska zajmowała się głównie handlem, skupem płodów rolnych (np. lnu) i rzemiosłem.
Konflikty narodowościowe ujawniły się dopiero w czasie władzy radzieckiej i okupacji niemieckiej, wywołane agresją władz i wrogim działaniem między sobą organizacji partyzanckich. Dużo Polaków zostało wywiezionych w gląb Rosji a z pozostałych duża część – po zakończeniu II wojny światowej – repatriowała się do Polski.
[edytuj] Bibliografia
- Grzegorz Rąkowski, Smak Kresów, Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, Warszawa 2000.
