Tomasz Kajetan Węgierski
Z Wikipedii
Tomasz Kajetan Węgierski (ur. 1756 na Podlasiu, zm. 11 kwietnia 1787 w Marsylii) – polski poeta epoki oświecenia, szlachcic, badacz i podróżnik, tłumacz, satyryk i wolnomularz.
Wokół postaci Węgierskiego panowała atmosfera skandalu i sensacji ponieważ poeta ten w sposób zjadliwy i gwałtowny aktakował wady i niesprawiedliwości swojego wieku oraz wysoko postawione na dworze osoby, nie wyłączając króla. Cała jego twórczość zamyka się w latach siedemdziesiątych. Niektóre utwory ukazywały się na łamach "Zabaw przyjemnych i pożytecznych", jednak większość pozostała w rękopisach. Uczył się w Collegium Nobilium. Był kancelistą w Departamencie Sprawiedliwości Rady Nieustającej, utracił posadę po opublikowaniu jednego ze swoich utworów satyrycznych i musiał opuścić kraj. Podróżował po Europie i Stanach Zjednoczonych. W 1783 dotarł na Martynikę. Pozostawił bardzo ciekawą relację świadczącą o jego żywym zainteresowaniu zwiedzanymi terenami. Niekiedy utrzymywał się z... gry w karty.
Charakteryzuje go postawa libertyńsko-epikurejska. Prowadził walkę przeciwko obskurantyzmowi sarmackiemu, był antyklerykałem. Pisał listy poetyckie, satyry, wiersze okolicznościowe, bajki, epigramaty, a nawet poemat heroikomiczny ("Organy"- wzorowany na "Pulpicie" Boileau). Krytykował ówczesnych dostojników, "modne damy", kler. Był zwolennikiem Woltera. Jako jeden z pierwszych polskich oświeconych wyrażał wprost swój ateizm (np. w wierszu "Na ścianie La Grande-Chartreuse").
Zmarł w Marsylii w wieku 32 lat.
[edytuj] Wybrana twórczość
- Portrety pięciu Elżbiet [...] w dzień ich imienin darowane (1776, opublikowane 1882) - paszkwil na otoczenie króla Stanisława Augusta
- Organy (1784, poemat heroikomiczny)
- Sąd czterech ministrów (pamflet)
- Podróż do Martyniki
- Podróż do Ameryki Północnej (1783, po francusku)
- Obywatel prawy
- Ostatni wtorek
- Inny napis
- Do Ogińskiego
