Toyotomi Hideyoshi
Z Wikipedii
Toyotomi Hideyoshi (豊臣 秀吉, 1536 – 1598) - japoński przywódca polityczny i militarny z okresu Azuchi Momoyama. Jeden z najważniejszych ludzi w historii tego kraju. Po raz pierwszy w historii doprowadził do jego całkowitego zjednoczenia.
O jego życiu przed 1570 wiadomo niewiele. Według tradycji urodził się w wiosce Nakamura (historyczna prowincja Owari) jako syn rolnika. W wieku piętnastu lat miał wyruszyć z rodzinnego domu. Następnie służył kilku możnowładcom, aż powrócił w rodzinne strony by robić karierę w armii Oda Nobunagi. Dzięki niebywałym zdolnościom przywódczym, szybko stał się jednym z najważniejszych ludzi w obozie człowieka, który zapoczątkował zjednoczenie kraju. Wsławił się przede wszystkim walkami z armią klanów Asai i Asakura na północ od prowincji Mino, Takeda na równinie Kantō i Mōri na zachodzie Honshū.
Wielokrotnie w ciągu życia zmieniał nazwiska. Od 1573 znany jako Hashiba Hideyoshi, najbardziej popularne nazwisko przyjął pod koniec życia. Nazywano go też: Taikō (tytuł oznaczający zastępcę kampaku), saru (małpka). Ponoć Oda Nobunaga nazywał go łysym szczurem.
Po śmierci Nobunagi w 1582 Toyotomi pokonał pod Yamazaki armię jego zdrajcy Akechi Mitsuhide. Potem konsekwentnie usuwał z drogi do suwerennej władzy wszystkich oponentów. W 1584 pod Shizukatake zwyciężył wojska Shibaty Katsuie (popełnił samobójstwo). Wkrótce też podbił wszystkie cztery prowincje na Shikoku. W sierpniu cesarz nadał mu tytuł regenta kampaku.
Od tego momentu na drodze do kontroli nad całym krajem stały jeszcze dwa bardzo silne klany: Shimazu na Kyūshū i Hōjō w okolicy dzisiejszego Tokyo. Pierwszą z nich usunął Hideyoshi w 1585. Jego licząca 120 tysięcy armia zmusiła Shimazu do podporządkowania się i wycofania do trzech prowincji: Satsuma, Osumi i Hyūga. Większą część ziem nadał swoim generałom (była to jego wypróbowana strategia na pacyfikowanie zdobytych terenów).
Ziemie klanu Hōjō zostały podbite dopiero w 1590. W sierpniu tego roku daymimō ostatniego z niezależnych rodów popełnił samobójstwo w zamku Odawara obleganym przez wojska Tokugawy Ieasu, który walczył u boku Hideyoshiego w zamian za nadanie prowincji Mikawa i Tōtomi. Od tej chwili Toyotomi przez swych wasali sprawował władzę nad wszystkimi wyspami (oczywiście poza Hōkkaido, które Japończycy kolonizowali od XIX wieku).
W 1590 roku głowa Taikō była już zaprzątnięta kolejnymi podbojami. Ponoć pod koniec życia stał się niesamowicie pyszny i chciał sobie zapewnić boską cześć. Zapragnął podboju Korei, a potem Chin, co też szybko zaczął realizować. Jedna z teorii głosi, że wysyłając wojska daymiō na kontynent, chciał osłabić wewnętrzną opozycję. Początkowo najeźdźcy odnosili wielkie sukcesy. W maju Japończycy zajęli Seul, w czerwcu – Pjongjang. Z czasem jednak wojna zaczęła się przeciągać, a wojska japońskie - wycofywać się. Szczególnie dokuczał brak kontaktu z Japonią, którą odcięła koreańska flota pod dowództwem znakomitego admirała Yi Sun Shina. Swoje wojska do Korei wprowadziła także dynastia Ming poproszona o pomoc przez Koreę, co zmusiło Hideyoshiego latem 1591 do negocjacji zawieszenia broni. Ponoć domagał się nawet od Chińczyków cesarskiej córki za żonę! Ostatecznie zachował niewielkie tereny na południowym krańcu półwyspu.
Kolejna próba podboju Korei zakończyła się poniżającą klęską japońskiej floty pod Myongyang, gdzie 16 okrętów obrońców dało sobie radę ze 133 Toyotomiego.
Ostatnie lata życie upłynęły zresztą twórcy podstaw zjednoczonej Japonii na próbach zapewnienia bezpiecznej przyszłość swojemu narodzonemu w 1593 synowi Hideyoriemu. Nie udało się to mimo utworzenia w 1598 rady regencyjnej, składającej się z pięciu najpotężniejszych (poza Taikō oczywiście) ludzi: (Tokugawa Ieyasu, Meada Toshiie, Mōri Terumoto, Ukita Hideie, Uesugi Kagekatsu ). Po śmierci Toyotomiego w tym samym roku rozpoczęła się ostatnia już w okresie sengoku wojna domowa, w czasie której Hideyori został zabity. Władzę ostatecznie przejął Tokugawa Ieyasu, założyciel dynastii szogunów, którzy rządzili krajem do przewrotu Meiji w 1868.
Poza toczeniem zwycięskich wojen, Toyotomi zapisał się w historii jako wielki reformator. Nałożył między innymi na daimyō podatek zależny nie od powierzchni, a od zbiorów z ziemi, tzw. kokudaka. Związane z tym było dokładne mierzenie gruntów w całym kraju przez jego urzędników. Stale prowadzono też akcję rozbrajania chłopów i mnichów – od tej pory broń mieli posiadać jedynie samuraje (wielkie polowanie na miecze). Jego edykty tworzyły bariery, które bardzo utrudniały przejście z klasy np. kupców do samurajów. Odbieranie ziemi wrogom i nadawanie wiernym wasalom miało służyć utrzymaniu supremacji i stabilizacji politycznej kraju.
[edytuj] Bibliografia
- Achmed Iskendrow - „Toyotomi Hideyoshi”, PIW, 1991
- Mary Elizabeth Berry - "Hideyoshi"
[edytuj] Linki zewnętrzne
