Ubezpieczenia społeczne
Z Wikipedii
Ubezpieczenia społeczne wraz z pomocą społeczną stanowią podstawowy instrument polityki socjalnej państwa. System ubezpieczeń społecznych obejmuje pracowników najemnych i inne osoby, np. prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą.
Podstawowym aktem prawnym dotyczącym ubezpieczeń społecznych jest ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z późn. zm.).
Realizacją przepisów o ubezpieczeniach społecznych zajmuje się Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Ubezpieczenia społeczne dzielimy na:
- Ubezpieczenia emerytalne – polegają na comiesięcznej wypłacie określonej kwoty osobom, które osiągnęły wiek emerytalny.
- Ubezpieczenia rentowe – polegają na comiesięcznej wypłacie określonej kwoty w okresie wyznaczonym przez specjalną komisję np. osobom niezdolnym do pracy. Rozróżniamy rentę:
1. inwalidzką (z tytułu niezdolności do pracy),
- szkoleniowa-dodatek do renty inwalidzkiej na przekwalifikowanie,
2. rodzinną-jeśli osoba która zmarła pobierała lub była uprawniona do emerytury bądź renty. Mogą ją otrzymywać:
- wdowy/wdowcy,
- sieroty, (dodatkowe zasiłki dla sierot całkowitych)
- rodzice
- Ubezpieczenia chorobowe – polegają na wypłacie określonej kwoty w razie chorób oraz za urlopy macierzyńskie,
- Ubezpieczenia wypadkowe – polegają na wypłacie określonej kwoty w postaci odszkodowań i zasiłków z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Stawki składek ubezpieczeniowych na rok 2007:
- Ubezpieczenia emerytalne: 19,52% podstawy wymiaru składki (płatnik i ubezpieczony opłacają po połowie).
- Ubezpieczenia rentowe: 13% podstawy wymiaru składki (płatnik i ubezpieczony opłacają po połowie); od 01.07.2007 obowiązuje obniżona składka: 10%, przy czym ubezpieczony płaci 3,5%, natomiast płatnik - 6,5%.Od 2008 obowiązuje 6% przy czym ubezpieczony płaci 1,5%, płatnik 4,5%.
- Ubezpieczenia chorobowe: 2,45% podstawy wymiaru składki (opłacane przez ubezpieczonego).
- Ubezpieczenia wypadkowe: 0,67% do 3,60% (w zależności od PKD) podstawy wymiaru składki (ogólnoprzyjęta stawka to 2,45%, opłacane przez płatnika).[1]
[edytuj] Systemy ubezpieczeń społecznych
Metoda gromadzenia kapitału na świadczenia społeczne jest determinowana przez system ubezpieczeń, wybrany w danej instytucji. Wyróżnia się dwa podstawowe systemy:
- System kapitałowy - pracownik przez cały czas swojej aktywności zawodowej odkłada składki, które są lokowane na oprocentowanych rachunkach bankowych. Po przejściu na emeryturę pracownik może dysponować całym kapitałem wraz z odsetkami, lub tylko comiesięcznymi świadczeniami pochodzącymi z odsetek od kapitału, wypłacanymi dożywotnio. Po śmierci kapitał może być dziedziczony przez rodzinę pracownika.
- System redystrybutywny (repartycyjny) - składki pracownika trafiają do wspólnej puli, z której wypłacane są na bieżące świadczenia dla osób, którym one przysługują w danym momencie. Po przejściu na emeryturę świadczenia są wypłacane ze składek osób płacących je w danym momencie. Po śmierci ubezpieczonego ich wypłacanie jest wstrzymywane, zaś suma składek wpłaconych przez pracownika kontynuuje cyrkulację w systemie.
Systemy kapitałowe są znane już od XVI wieku, gdy były stosowane w różnego rodzaju cechach i stowarzyszeniach branżowych. W wielu krajach europejskich już od XVII wieku stosowano lokaty bankowe jako formę zabezpieczenia przyszłości niepełnoletnich dzieci lub osób w podeszłym wieku. Obecnie do ich obsługi są wykorzystywane głównie fundusze oparte o bezpieczne instrumenty inwestycyjne.
Systemy redystrybutywne są wrażliwe na chwilowe zachwiania koniunktury gospodarczej oraz długotrwałe trendy demograficzne. Przewidywany kryzys czysto redystrybutywnego systemu emerytalnego w Polsce był główną przyczyną reformy systemu ubezpieczeń społecznych w 1999 roku.
Przykładem systemu redystrybutywnego w Polsce jest I Filar emerytalny realizowany przez ZUS, przykładem systemu kapitałowego - II Filar emerytalny realizowany przez OFE.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Przypisy
- ↑ Aktualne od 1 kwietnia 2007
