Wał Zygmuntowski

Z Wikipedii

Wał Zygmuntowski to ziemne umocnienia otaczające Warszawę, usypane w latach 1621-1624 z rozkazu króla Zygmunta III Wazy. Powstały po bitwie pod Cecorą na wypadek najazdu Turcji.

Mury Starego Miasta już w XV wieku okazały się za ciasne dla rozwijającego się miasta. Powstałe w tym czasie Nowe Miasto znalazło się poza murami miejskimi, które w XVI wieku zostały dokończone, rozbudowane o drugi ciąg i uzupełnione o Barbakan. Dalszy przyrost ludności powodował rozszerzanie się granic zabudowy miejskiej i wał zygmuntowski otaczał już większy fragment zabudowy - tzn. Stare Miasto, Nowe Miasto i przedmieścia - praktycznie większy obszar dzisiejszej dzielnicy Śródmieście.

Wał ten posiadał na przedpolu suchą fosę i był to wał ziemny umocniony kamieniami, z drogą wewnętrzną. W związku z brakiem konserwacji wobec braku zagrożenia, wały te zostały ostatecznie wchłonięte przez miejską zabudowę - w rejonie Ogrodu Saskiego już w latach 60. XVII wieku. Kolejnym etapem wyznaczającym granice miasta były usypane w końcu XVIII wieku Okopy Lubomirskiego, w czasie potopu szwedzkiego obrona miasta nadal opierała się o stare mury miejskie, wzmocnione dodatkowo umocnieniami ziemnymi^[1].

Przebieg umocnień: od północy biegły łukiem wzdłuż koryta rzeczki Nalewki, przecinając ul. Franciszkańską przy zbiegu z ul. Bonifraterską, dalej dochodziły do Arsenału, przez dzisiejszy Plac Bankowy (zachodni fragment) i dalej na południe przez Ogród Saski do ulicy Karowej kończąc się na skarpie wiślanej.

W związku z faktem, że nieznany jest dokładny przebieg wałów, kolejne wykopaliska archeologiczne korygują dokładnie ich przebieg^[2], choć jeszcze w okresie międzywojennym zakładano, że dochodziły aż w rejon Pałacu Kazimierzowskiego^[3].

[edytuj] Bibliografia

• M. Kuźma, Zygmuntowskie obwarowania..., Biuletyn Historii Sztuki t. IX, 1947, nr 1/2.
• A. Miłobędzki, Nowo odkryte varsoviana..., Kwartalnik Architektury i Urbanistyki t.VI, 1961, z. 1.
• J. Putkowska, Fortyfikacje Warszawy..., Kwartalnik Architektury i Urbanistyki t. XXV, 1980, z. 1.

[edytuj] Przypisy

1. ↑ Co widać m.in. na rycinach Erika Dahlbergha.
2. ↑ Sensacyjne odkrycie na pl. Piłsudkiego
3. ↑ Oskar Sosnowski, Powstanie, układ i cechy charakterystyczne sieci ulicznej na obszarze wielkiej Warszawy, Warszawa, 1930