Zamek Człuchowski
Z Wikipedii
Zamek Człuchowski - zamek krzyżacki położony w Człuchowie, drugi po Malborku pod względem wielkości w Polsce. Był on najtrudniejszym do zdobycia obiektem na Pomorzu i siedzibą komtura i konwentu krzyżackiego. Rezydował w nim Ulrich von Jungingen i Konrad von Wallenrode. Krzyżacy rezydujący w Zamku Człuchowskim brali udział w bitwie pod Grunwaldem pod sztandarem 52 chorągwi - większość nie powróciła z pola walki.
Do dziś przetrwały mury, wieża i nie odkryte do dziś podziemia. Ze względu na małą aktywność samorządową obecnie zamek nie jest praktycznie restaurowany od czasu pożaru, który strawił Człuchów za Fryderyka Wilhelma II, a który to pozwolił mieszkańcom rozebrać zamek na odbudowę miasta. W 1811 roku ukazało się rozporządzenie rejencji o ochronie ruin zamku.
Zamek składał się z czterech części: trzech przedzamczy oraz zamku głównego, posiadającego dziedziniec. Przedzamcze zachodnie, przez które wjeżdżało się do środka, zawierało stajnie, wartownie, zbrojownię i spichrze. Podzamcze północne przeznaczone było na wartownie i mieszkania dla części załogi, a wschodnie posiadało zabudowania gospodarskie. W zamku głównym znajdowały się pomieszczenie dla rycerzy zakonnych i księży, sypialnie, jadalnie oraz kaplica. Każda osobna część zamku ogrodzona była murem, ponadto całość otoczono dodatkowym murem, zbudowanym z głazów granitowych i cegieł, które otaczała fosa i okoliczne jeziora.
Zamek posiadał 11 bram i 9 baszt, lecz najpotężniejszą jego częścią była wieża, wysokości prawie 50 metrów i o murze grubości do 5 metrów. Prowadziło do niej jedno wejście, 16 metrów nad ziemią (dziś wykute u podstawy), z piętra sąsiedniego zamku głównego. W piwnicach wieży znajdowały się lochy dla więźniów i studnia. Sama wieża miała służyć jako miejsce ostatniego oporu załogi w przypadku zdobycia zamku przez nieprzyjaciela.
