Zarudcze

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°34' N 21°37' E50.5666667 21.6166667 (Zarudcze)


Zarudcze (d. Radowąż)
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	sandomierski
Gmina	Koprzywnica
Położenie	50° 34' N 21° 37' E
Strefa numeracyjna (do 2005)	15
Tablice rejestracyjne	TSA
Położenie na mapie Polski Zarudcze (d. Radowąż)

Zarudcze, dawniej Radowąż – wieś (nie posiada statusu sołectwa) w Polsce położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie sandomierskim, w gminie Koprzywnica; parafia Koprzywnica pw. Św. Floriana.

W latach 1975-1998 miejscowość położona była w województwie tarnobrzeskim.

[edytuj] Historia

Zarudcze - dawniej Radowąż. Pierwsza poświadczona źródłowo wzmianka o tej wsi pochodzi z roku 1166. W źródłach historycznych wieś ta występowała pod nazwą: Radoband, Radobansz i Radobaz. Założycielem tej wsi był prawdopodobnie rycerz o imieniu Radobąd.

W połowie XII wieku Radowąż był osadą kościelną (własność biskupów krakowskich). Dokument z 1167 r. wspomina osadę leśną, którą Kapituła Krakowska wymieniła na inną z księżną Marią (żoną Bolesława IV Kędzierzawego). Wieś ta leżała w parafii Miechocin.

W latach 1167-1185 wieś Radowąż (wraz z z pobliskimi Skotnikami i Świężycami) dostały się w posiadanie rodu Bogoriów.

W latach 1338-1342 dziedzicami części wsi byli: Kiełcz z Radowąża (zapewne Awdaniec) i Paszko Bogoria; przedstawiciele tych rodów władali także pobliską Cieszycą, Świężycami i Żórawicą oraz Miechocinem i Kaimowem po drugiej stronie Wisły. W 1342 r. przed sądem ziemskim sandomierskim dziedzice Radowąża toczyli spór z opatem koprzywnickim Wilhelmem o groblę (inne źródła - o młyn) na rzece Dobrzechowy.

W XV wieku część wsi należała do szlachetnych Domarata Kobylańskiego herbu Grzymała i Jakuba Domarata-Grzymały; były tu łany kmiece, karczma i zagrodnicy; z folwarku rycerskiego płacono dziesięcinę plebanowi w Miechocinie.

W połowie XVII wieku Radowążem władała magnacka rodzina Tarnowskich (Stanisław) z Dzikowa k. Tarnobrzega. Na podstawie darowizny Jana Stanisława Amora Tarnowskiego (rotmistrza królewskiego) i jego żony Zofii z Firlejów z 1676 r. (29 czerwca) Radowąż znalazł się we władaniu klasztoru i kościoła Ojców Dominikanów w Dzikowie.

W 1827 r. Radowąż był wsią prywatną; miał 16 domów i 82 mieszkańców. Po 1831 r. Odnotowano ucieczkę mężczyzn do Galicji przed trudami służby wojskowej w armii rosyjskiej; ok. 1840 r. w Radowążu miało być tylko 8 gospodarzy, każdy gospodarujący na 5 morgach, a pańszczyznę odrabiano w miejscowym folwarku.

W 1884 r. wieś i folwark Radowąż miały 20 domów, 117 mieszkańców, 40 mórg ziemi dworskiej i 24 morgi włościańskie.

W 1929 r. wieś Radowąż miała 13 domów i 86 mieszkańców, a folwark 1 dom i 25 mieszkańców, w tym 6 Żydów. Natomiast kolonia Zarudzie miała 13 domów i 89 mieszkańców.

Części wsi Zarudcze noszą nazwy: Folwark, Koło Wału, Krzywdy, Radowąż Dolny, Radowąż Górny, Zarudcze. Wśród obiektów fizjograficznych występują nazwy: Błonie - łąki, Cmentarzysko - pola, Folwark - pola, Jeziorzysko - pola i łąki, Kępa Krzcińska - krzaki, Rudki - łąki i trzęsawisko, Serwitut – pola, Za Wałem - pola i pastwiska.