Alžir
From Wikipedia
Narodna Demokratska Republika Alžir je država u severnoj Africi. Izlazi na Sredozemno more na severu, graniči se sa Tunisom na severoistoku, Libijom na istoku, Nigerom na jugoistoku, Malijem i Mauritanijom na jugozapadu, i Marokom na zapadu (marokanska granica je zatvorena [1]).
|
|||||
| Nacionalni moto: Ne postoji | |||||
 |
|||||
| Službeni jezik | Arapski | ||||
| Glavni grad | Alžir (Algiers) | ||||
| Predsednik | Abdelaziz Bouteflika | ||||
| Premijer | Ahmed Oujahia | ||||
| Površina - Ukupno - % voda |
11. po površini 2.381.740 km² zanemarljivo |
||||
| Stanovništvo | 34. po broju stanovnika
|
||||
| Dan nezavisnosti | Nezavisnost stekao od Francuske
|
||||
| Valuta | Alžirski dinar | ||||
| Vremenska zona | UTC +1 | ||||
| Nacionalna himna | Kasaman (Kassaman) | ||||
| Internet domen | .DZ | ||||
| Pozivni broj | 213 | ||||
Sadržaj/Садржај |
[edit] Istorija
Glavni članak: Istorija Alžira
Domorodačko Berbersko stanovništvo Alžira je bilo pod vlašću stranih okupatora 3000 godina. Feničani (1000. pne.) i Rimljani (200. pne.) su bili najznačajniji okupatori, sve do dolaska Arapa u osmom veku. Ipak, osvajanja nisu bila jednosmerna; u srednjem veku berberska dinastija Fatmid, poreklom iz Alžira, preuzela je vlast nad Egiptom, mada je ubrzo napustila Severnu Afriku.
Alžir su u Otomansku Imperiju uvrstili Kair ad Din i njegov brat Aruj koji su Alžirsku obalu koristili kao bazu za piratske pohode. Njihova piraterija je vrhunac dostigla 1600-tih godina, a posle se centar aktivnosti pomera u Tripoli, Libija. Pod izgovorom uvrede njihovog konzula, Francuzi su izvršili invaziju na Alžir (Algiers) 1830; ipak, žestok otpor od ljudi kao što je Emir Abdelkader usporili su osvajanje Alžira koje je tehnički kompletirano tek početkom 20. veka.
Ipak, u međuvremenu su Francuzi uvrstili Alžir u sastavni deo metropolske Francuske, i taj status je trajao do kolapsa četvrte republike. Desetine hiljada doseljenika iz Francuske, Italije, Španije, i sa Malta je došlo u Alžirsku primorsku ravnicu gde su osnivali farme i zauzimali najbolje delove alžirskih gradova, koristeći francusku vladavinu i njenu konfiskaciju javnog zemljišta. Ljudi evropskog porekla u Alžiru (takozvani pied-noir), alžirski starosedeoci-Jevreji su bili punopravni državljani Francuske počev od kraja 19. veka - za razliku od velike većine alžirskih Muslimana koji su ostali izvan francuskog zakona, i nisu imali ni francusko državljanstvo ni pravo glasa. Tkanje alžirskog društva je bilo napeto do pucanja u ovom periodu: pismenost je masovno opadala, dok se zbog konfiskacija zemlje većina stanovništva sve više uzbunjivala.
1954. Nacionalni Front za Oslobođenje (FLN) je započeo gerilski Alžirski rat za nezavisnost; posle gotovo decenije urbanog i ruralnog ratovanja, uspeli su da izguraju Francuze 1962. Većina od 1.025.000 pieds-noirs, kao i 91.000 harkis (pro-francuskih Alžiraca muslimana), ili oko 10% stanovništva Alžira je 1962. pobeglo iz Alžira u Francusku, za samo nekoliko meseci.
Prvi alžirski predsednik, vođa FLN-a, Ahmed Ben Bela, je bio zbačen od strane svog nekadašnjeg saveznika, i ministra odbrane, Huarija Bumediena, 1965. Alžir je potom bio relativno stabilan narednih skoro 25 godina, pod jednopartijskim socijalizmom Bumediena i njegovih naslednika.
Tokom 1990-tih, Alžir je zapao u krvavi građanski rat, pošto je vojska sprečila islamističku političku partiju, Islamski Front Spasa, da preuzme vlast, posle prvih višepartijskih izbora. više od 100.000 ljudi je pobijeno, često u ničim izazvanim masakrima civila, od strane gerilskih grupa poput Oružane Islamske Grupe.
Napomena: tekst je u potpunosti preuzet sa engleske Vikipedije.
[edit] Politika
Glavni članak: Politika Alžira
Na čelu države je predsednik republike, čiji mandat traje 5 godina, i može biti reizabran jedanput. Alžir ima univerzalno pravo glasa. Predsednik je na čelu Saveta Ministara, i Visokog Bezbednosnog Saveta. On postavlja Premijera, koji je na čelu vlade. Premijer Postavlja Savet Ministara.
Alžirski parlament je dvodomni, sastavljen od donjeg doma, Nacionalnog Narodnog Veća (APN), sa 380 članova i gornjeg doma, Nacionalnog Saveta, sa 144 člana. APN se bira na svakih 5 godina.
[edit] Pokrajine
Glavni članak: Pokrajine Alžira
Alžir je podeljen u 48 wilayas, ili pokrajina:
|
|
[edit] Geografija
Glavni članak: Geografija Alžira
Većina obalskog pojasa je brdovita, ponegde čak planinska, i ima nekoliko (malo) dobrih luka. Teritorija južno od obale, Tel, je plodna. Dalje na jugu se proteže Planina Atlas, i pustinja Sahara. Alžir (Algiers), Oran, i Konstantin su najveći gradovi.
Klima Alžira je suva i vruća, mada je obalska klima blaga, a zime u planinskim predelima mogu biti oštre.
[edit] Ekonomija
Glavni članak: Ekonomija Alžira
Sektor ugljovodonika je potpora ekonomije, učestvujući sa 60% u budžetu, 30% u BDP-u i sa preko 95% u zaradi iz izvoza. Alžir je peti u svetu po rezervama prirodnog gasa i drugi je u svetu po izvozu gasa; 14ti je po rezervama ulja.
Alžir ima velike spoljne dugove. Finansijski i ekonomski indikatori su se popravili sredinom 1990-tih, delom zbog politike reformi podržanih od strane MMF-a, i reprograma duga Pariskom klubu. Alžirske finansije su imale koristi tokom 2000. i 2001. od privremenog skoka cena nafte, i čvrste državne fiskalne politike, što je dovelo do velikog rasta trgovinskog suficita, rekordno visokih deviznih rezervi, i redukcije spoljnog duga. Konstantni vladini napori da razvije raznovrsnost ekonomije privlačenjem stranih i domaćih investicija izvan energetskog sektora su imali malog uspeha u smanjivanju visoke nezaposlenosti, i unapređenju životnog standarda. 2001, vlada je potpisala sporazum sa Evropskom Unijom, koji bi trebalo da snizi takse, i poveća trgovinu.
[edit] Demografija
Glavni članak: Demografija Alžira
Oko 90% Alžirca živi u severnim, priobalnim delovima Alžira, ali oko 1,5 miliona Beduina živi na jugu u pustinji. Mešana berberska i arapska populacija je uglavnom islamske veroispovesti (99%); ostale religije su zastupljene samo u ekstremno malim grupama, uglavnom sačinjenim od stranaca.
Zvanični jezik je Arapski, maternji jezik za oko 80% populacije, koja koristi dijalekatsku formu "Dardža" ("Darja"); ostalih otprilike 20% govori berberske jezike poput Kabile, (Kabyle), Čauia (Chaouia), Tamahaka (Tamahaq) (osim jedne oaze, Tabelbala, gde se govori dijalekat jezika Songaj (Songhay).) Dosta ljudi govori francuski, ali to je jezik koji se mahom uči u školama, a vrlo retko je maternji jezik.
[edit] Kultura
Glavni članak: Kultura Alžira
Rai, lokalno razvijena forma pop muzike, je vrlo popularna u Alžiru, a uživa i popularnost u inostranstvu,mahom u Francuskoj gde živi veliki broj Alžiraca. Tradicionalnije forme uključuju Čaabi muziku (Chaabi music) (alžirska folk muzika), i Andaluzijsku muziku (Andalusi music), "klasičnu" muziku Alžira, descended from the courtly tradition of Moorish Spain.
Vidi Takođe: Muzika Alžira, Lista alžirskih pisaca
[edit] Razne teme
- Komunikacije u Alžiru
- Prevoz u Alžiru
- Vojska Alžira
- Spoljni odnosi Alžira
- Arheologija Alžira
- Lista gradova u Alžiru
[edit] Spoljašnje poveznice
- CIA - The World Factbook -- Algeria - CIA's Factbook on Algeria
- Library of Congress Portals to the World - Algeria
- World History Blog - History of Algeria
- Travel guide to Algeria
[edit] Zvanični državni vebsajtovi
- El Mouradia - Official presidential site (in French and Arabic)
- National People's Assembly - Official parliamentary site
| Države Afrike | ||
| Alžir | Angola | Benin | Bocvana | Burkina Faso | Burundi | Centralnoafrička Republika | Čad | Demokratska Republika Kongo | Džibuti | Gabon | Gambija | Gana | Gvineja | Gvineja Bisao| Egipat | Ekvatorijalna Gvineja | Eritreja | Etiopija | Južna Afrika | Kamerun | Kenija | Komori | Lesoto | Liberija | Libija | Malavi | Mali | Madagaskar | Mauritanija | Mauricijus | Maroko | Mozambik | Namibija | Niger | Nigerija | Obala Slonovače | Republika Kongo | Ruanda | Sao Tome i Principe | Svazilend | Sejšeli | Senegal | Sijera Leone | Somalija | Sudan | Tanzanija | Togo | Tunis | Uganda | Zambija | Zapadna Sahara | Zelenortska ostrva | Zimbabve | ||
| Ovisni teritoriji': Majot | Reinion | Sveta Jelena | ||
