Aldosteron

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Aldosteron

Aldosteron adrenal bezdeki adrenal korteksin dış kısmında (zona glomeruloza) üretilen, kanda sodyum ve potasyum dengesini düzenleyen bir steroid hormonudur. Aldosteron sentaz enzimi tarafından kolesterolden sentezlenir. Minaralokortikoitler sınıfının tek endojen üyesidir. Aldosteron, böbreğin toplayıcı kanallarındaki hücrelerde bulunan mineralokortikoit reseptörlerine (MR) bağlanıp bu hücrelerin lümen tarafındaki (apikal) zarlarının sodyum ve potasyum geçirgenliğini arttırır ve bazolateral zarlarında bulunan Na+/K+ pompaları aktive eder, böylece ATP üretimini harekete geçirir, ve sonuç olarak su ve sodyumun tekrar kana geçmesini, potasyumun da idrara geçmesini sağlar. Aldosteron ayrıca toplayıcı kanallardaki α-interkalar hücrelerden H⁺ salgılanmasını uyararak plazma bikarbonat düzeylerini ve dolayısıyla onun pH'sini düzenler.^[1]

Aldosteron, böbrek tarafından süzülen sodyumun % 2'sinin tekrar kana geçmesinden sorumludur. Bu miktar, normal glomerüler filtrasyon hızında kandaki sodyumun tamamına karşılık gelir.^[2]

Steroid reseptörleri, nöroreseptörlerin aksine, hücre içinde bulunurlar. Aldosteron/MR kompleksi hormon reseptör elemanı olarak adlandırılan bir DNA dizisine bağlanır, bunun sonucunda mRNA transkripsiyon hızı artar ve genin ürünü olan protein seviyesi artar. Aldosteron tarafından etkilenen genler transepitelyal sodyum taşımasında rol oynarlar, bunların arasında serum ve glukokortikoit tetikli kinaz (glucocorticoid-induced kinase), kanal-tetikleyici faktör (channel-inducing factor), K-ras2A ve epitelyal sodyum kanalı'nın üç altbirimi bulunur.

Aldosteron sentezi plazma anjiyotensin II ve potasyum düzeylerinin artmasıyla uyarılır; bunların miktarları plazma sodyum seviyesiyle ters orantılıdır. Ayrıca, plazmanın asitleşmesi (asidoz) ile de sentezi artar. Aldosteron salgılanmasının gün boyunca değişen bir temposu (diürnal ritmi) vardır: günlük üretimin %75'i sabah 4:00 ile 10:00 arasında olur.^[3]

[değiştir] Aldosteron ve böbrek

[değiştir] Aldosteron salgılanmasının kontrolü

Renin-anjiyotensin sisteminin rolü
sempatik sinirlerin rolü
Baroreseptörlerin rolü
Jukstaglomerüler aygıtın rolü
Plazma potasyum konsantrasyonu

[değiştir] Kaynakça

İngilizce Wikipedia'da Aldosterone maddesinnin 6.29.2006 tarihli sürümü

↑ Brenner & Rector's The Kidney, 7th ed. Saunders, 2004.
↑ Sherwood, L. Human Physiology, from Cells to Systems, 4th Ed., Brooks/Cole, 2001
↑ Hurwitz S, Cohen R, & Williams GH. Diurnal variation of aldosterone and plasma renin activity: timing relation to melatonin and cortisol and consistency after prolonged bed rest. 2004 J Appl Physiol 96: 1406-1414. Full Text