Helvetier
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
D`Helvetier händ zu de Kelte ghört. Sie sind us mehrere Schtämm zämmegsetzt gsi. Helvetier händ dr hütige Schwiiz de Name gä Eidgenossenschaft: Confoederatio Helvetica.
Helvetier sind langi Zit im Gebiet vom hütige Süddütschland, zwische Rhi Donau und Main, dahei gsi. Sie händ mehreri Schtämm gha. Gege Ändi zweits Johrhundert vor Chr. händ sich zwei helvetischi Schtämm, nämlig Toygener und Tiguriner, zämme mit de Kimber und Teutone (germanischi Schtämm, wo us em Norde, Gebiet vo Dänemark, vertriebe worde sind) uf de Wäg gmacht in Süde. Die Schtämm sind bi Basel übere Rhi, sind in Gallie go plündere und händ im hütige Südfrankriich e römisch Heer aatroffe.
Dört händ Tiguriner mit ihrem Afüerer Divico d'Römer gschlage und händ sie unters Joch gzwunge. S'Glück het aber nit lang duurt! Bald sind sie vom Marius bi Aquae Sextiae gschlage worde. Für d'Teutone isch das Ändi vo ihrer Wältgschicht gsi. D'Tiguriner händ aber nit lang gfacklet! Sie sind samt Büüti ab ins schwiizerische Mittelland. Do sind sie denn zum füerende Schtamm vo de Helvetier worde.
(Au die helvetische Schtämm, wo damals nit mit de Kimber zoge sind, sondern im süddütsche Gebiet bliebe sind, händ unterdesse beschlosse, südlicher z'wohne. Sie sind übere Rhi und und händ sich ebefalls i däm Gebiet zwische Bodesee und Gänferse breit gmacht.)
Noch öppe zwei Generatione, während däm d Helvetier friedlich gläbt händ zwischen em Bodesee und em Gänfersee, het sie wider die alt Wanderluscht gpackt. Ufbruch isch ene liecht gfalle: S'isch immer schwiiriger worde, das Ländli z'verteidige, denn vo Norde här sind Germane ins Gebiet ko. Fascht Tag fü Tag het's Agriff gä! Do händ sich halt d Helvetier an die schöni Zit in Gallie erinneret. Sie händ nümme welle sich täglig gege d'Germane wehre. Orgetorix het sie derzue überrede könne, wider noch Gallie z'zieh. Drum händ sie all ihri Hüttene abbrännt und händ sich unter Füerig vom damals scho greise Divico (unterdesse söll Orgetorix nämlig Sälbschtmord gmacht ha) uf de Wäg gmacht noch Gallie über d' Rhonebrugg bi Gänf. Das Gebiet dört het aber de Römer ghört und däne het die helvetischi Wanderig gar nit passt. Drum het sie dr Caesar 58 v. Chr. bi Bibracte gschlage und sie wider i die hütigi Schwiiz zrugg gschickt.
D' Gegend vu dr hüttige Schwiiz isch druffabe vo de Römer kolonisiert worde.
Lueg au: Helvetischi Religioon
