Ιωάννης Η'
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ιωάννης Η' Παλαιολόγος βασίλεψε από το 1425 μέχρι το θάνατό του το 1448, συμμετείχε όμως ενεργά στη διακυβέρνηση από το 1422, μετά από την επιδείνωση της υγείας του πατέρα του Μανουήλ Β'.
Ο Ιωάννης πραγματοποίησε ήδη από το 1424 διπλωματικές εκστρατείες στην Ουγγαρία και τη Βενετία, χωρίς κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Το 1425, παρέδωσε οικειοθελώς τη Θεσσαλονίκη στους Βενετούς, ελπίζοντας ότι έτσι θα προστατεύσει την πόλη από τον επερχόμενο κίνδυνο. Δυστυχώς η πόλη δεν ήταν γραφτό της να σωθεί. Την ύστατη ώρα οι Βενετοί την εγκατέλειψαν στη μοίρα της, και ο Μουράτ Β’ την κατέλαβε το 1430, με επακόλουθο τις συνήθεις από τα τουρκικά στρατεύματα σφαγές και λεηλασίες.
Ο Ιωάννης δε σταμάτησε ποτέ να αγωνίζεται για τη διοργάνωση νέας Σταυροφορίας, ενώ συνέχισε και τη σταθερή Παλαιολόγεια πολιτική ενίσχυσης του Μυστρά. Ο Ιωάννης κατάφερε να πείσει τη Ρωμαϊκή Εκκλησία για τη σύγκλιση ενός συμβουλίου για την ένωση των Εκκλησιών. Το Συμβούλιο πράγματι ξεκίνησε το 1438 στη Φερράρα, για να συνεχίσει από το 1439 τις εργασίες του στη Φλωρεντία, στην Ιταλία. Πλήθος απεσταλμένων έφτασαν από την Ανατολική Εκκλησία, όπως ο επίσκοπος Εφέσου Μάρκος Ευγενικός, Ο Γεώργιος Πλήθων Γεμιστός, ο Γεώργιος (αργότερα Γεννάδιος) Σχολάριος, ο επίσκοπος Νικίας Βησσαρίων και ο επίσκοπος Κιέβου Ισίδωρος, καθώς και οι πατριάρχες Αντιοχείας, Αλεξανδρείας και Ιεροσολύμων. Μετά από μακρές και βασανιστικές διαβουλεύσεις, επιδημίες αλλά και διαμαρτυρίες των Ορθοδόξων για περιφρόνηση και κάκιστες συνθήκες σίτισης και διαβίωσης, το συμβούλιο έληξε με τη διακήρυξη του Latenteur Coeli («Ας αγαλλιάσουν οι ουρανοί»). Οι αποφάσεις του συμβουλίου της Φερράρας-Φλωρεντίας ήταν ουσιαστικά οι θέσεις της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, παρουσιασμένες σε ένα ενωτικό πλαίσιο υποταγής της Ανατολικής Εκκλησίας. Όπως θα ήταν αναμενόμενο βάσει της προηγούμενης εμπειρίας από τέτοιες συμφωνίες σε υψηλό επίπεδο, ο λαός και ο ευρύτερος κλήρος δεν έκαναν ποτέ αποδεκτή τη συμφωνία, παρά την επίσημη υιοθέτησή της από τον Αυτοκράτορα. Συντετριμμένος ο Ιωάννης γρήγορα κατάλαβε ότι οι προσπάθειές του για ένωση ήταν μάταιες. Χειρότερα δε, οι σταυροφορικές εκστρατείες που οργανώθηκαν από τον πάπα με επικεφαλής τους Ούγγρους Λαδισλάο και Ουνιάδη, καθώς και το Σέρβο Μπράνκοβιτς, μετά από κάποιες αρχικές επιτυχίες κατά των Τούρκων, κατέληξαν σε διαδοχικές τραγικές ήττες στη Βάρνα (1444) και στο Κόσσοβο (1448). Ο Ιωάννης βαθειά απογοητευμένος από την ύστατη ελπίδα του, πέθανε το 1448.
Ο Ιωάννης δεν είχε ίσως την εμβέλεια ή την προσωπικότητα του πατέρα του, έκανε όμως κάθε ειλικρινή προσπάθεια. Υπό τις συνθήκες στις οποίες βρέθηκε, λίγα ήταν δυνατά. Το συμβούλιο της Φερράρας-Φλωρεντίας ήταν η μεγαλύτερη ελπίδα του, όμως ο Ελληνικός λαός ήταν αποφασισμένος, δικαίως ή όχι, να μην υποκύψει στον πάπα, ακόμα και αν το τίμημα ήταν το έρεβος της διαφαινόμενης τουρκικής κατοχής.
[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία:
- Norwich, J.J. "Byzantium", Vol. III-The Decline and Fall
- Vasiliev, A. "History of the Byzantine Empire, 324–1453"
- Ostrogorsky, G. "History of the Byzantine State"
Προηγούμενος Μανουήλ Β' Παλαιολόγος |
Αυτοκράτορας του Βυζαντίου' |
Επόμενος Κωνσταντίνος ΙΑ' Παλαιολόγος |