Urso
El Vikipedio
| ?Urso |
||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Kodiaka bruna urso
|
||||||||||
| Biologia klasado | ||||||||||
|
||||||||||
|
|
||||||||||
|
Ailuropoda |
La Urso (Ursus) estas granda mamulo, plandmarŝa kaj preskaŭ senvosta, en naturo danĝera rabobesto. La brunaj specioj facile dreseblaj, ofte rolas en cirkoj kiel favoratoj de la infana publiko, ĉar ilia inteligento ebligas al ili danci, rajdi biciklon, paŝi sur la antaŭaj piedoj ktp.
La ursoj estas ĉiovoraj bestoj, t.e. ili manĝas diversajn bestojn kaj plantojn depende de la sezono, medio.
Farĉitaj pluŝaj ursoformaj pupoj estas populara ludilo.
[redaktu] Specioj
- tibeta griza urso (Ursus pruinosus)
- Sunurso (Helarctos malayanus)
- (Melursus ursinus)
- Okulvitra urso (Tremarctos ornatus)
- Amerika nigra urso (Ursus americanus)
- Bruna urso (Ursus arctos), kun subspecioj
- Alaska urso,
- Alpa urso,
- Griza urso,
- Izabela urso,
- Kamaĉatka urso,
- Kodiaka urso,
- Siria bruna urso.
- Blanka urso (Ursus maritimus)
- Azia nigra urso (Ursus thibetanus)
- Kaverna urso (Ursus spelaeus) (eksa)
- Atlasa urso (Ursus crowtheri) (eksa)
Atentu : Pandoj ne estas Ursedoj sed Procionedoj (ursetoj).
pli detale:
subfamilio : † agrioterienoj - Agriotheriinae
- genro : † agrioterio - Agriotherium
- specio : † agrioterio prahindia - Agriotherium palaeoindicum
- specio : † agrioterio sivala - Agriotherium sivalensis
- specio : † agrioterio insigna - Agriotherium insigne
- genro : † indarkto - Indarctos
- specio : † indarkto panĝaba - Indarctos punjabiensis
- specio : † indarkto oregona - Indarctos oregonensis
- specio : † indarkto lagrela - Indarctos lagrelii
- specio : † indarkto ursosimila - Indarctos arctoides
subfamilio : † hemicionenoj - Hemicyoninae
- genro : † ursavo - Ursavus
- specio : † ursavo elma - Ursavus elmensis
- specio : † ursavo juna - Ursavus primaevus
- specio : † ursavo depereta - Ursavus depereti
- genro : † hemiciono - Hemicyon
- specio : † hemiciono sansania - Hemicyon sansaniensis
- specio : † hemiciono kalifornia - Hemicyon californicus
- genro : † dinociono - Dinocyon
- specio : † dinociono tenarda - Dinocyon thenardi
subfamilio : ursenoj - Ursinae
- genro : URSO - Ursus
- specio : † urso arverna - Ursus arvernensis
- specio : † urso deningera - Ursus deningeri
- specio : † Kaverna urso - Ursus spelaeus
- specio : Bruna urso - Ursus arctos
- subspecio : urso bruna eŭrosiberia - Ursus arctos arctos
- subspecio : urso bruna orientsiberia - Ursus arctos yeniseensis
- subspecio : urso bruna kaŭkaza - Ursus arctos meridionalis
- subspecio : urso bruna atlasa - Ursus arctos crowtheri
- subspecio : Siria bruna urso - Ursus arctos syriacus
- subspecio : urso bruna irana - Ursus arctos isabellinus
- subspecio : urso bruna usuria - Ursus arctos lasiotus
- subspecio : urso bruna himalaja - Ursus arctos pruinosus
- subspecio : Kodiaka ursourso bruna kodiaka - Ursus arctos middendorffi
- subspecio : Alaska urso - Ursus arctos gyas
- subspecio : Griza urso - Ursus arctos horribilis
- subgenro : eŭarkto - Euarctos
- specio : Amerika nigra urso - Ursus (Euarctos) americanus - baribal
- subspecio : urso (amerika) nigra tutnigra - Ursus (Euarctos) americanus americanus
- subspecio : urso (amerika) nigra cinamkolora - Ursus (Euarctos) americanus cinnamomum
- subspecio : urso (amerika) nigra arĝenteska - Ursus (Euarctos) americanus emmonsii
- subspecio : urso (amerika) nigra blanka - Ursus (Euarctos) americanus kermodei
- specio : Amerika nigra urso - Ursus (Euarctos) americanus - baribal
- genro : selenarkto - Selenarctos
- specio : selenarkto grandorela - Selenarctos thibetanus
- subspecio : selenarkto grandorela himalaja - Selenarctos thibetanus thibetanus
- subspecio : selenarkto grandorela baluĉistana - Selenarctos thibetanus gedrosianus
- subspecio : selenarkto grandorela lanhara - Selenarctos thibetanus laniger
- subspecio : selenarkto grandorela mupina - Selenarctos thibetanus mupinensis
- subspecio : selenarkto grandorela ĉinia - Selenarctos thibetanus melli
- subspecio : selenarkto grandorela tajvana - Selenarctos thibetanus formosanus
- subspecio : selenarkto grandorela japania - Selenarctos thibetanus japonicus
- subspecio : selenarkto grandorela usuria - Selenarctos thibetanus ussuricus
- specio : selenarkto grandorela - Selenarctos thibetanus
- genro : talarkto - Thalarctos (Blanka urso aŭ POLUSA URSO)
- specio : talarkto blanka - Thalarctos maritimus
- subspecio : talarkto blanka eŭropa - Thalarctos maritimus maritimus
- subspecio : talarkto blanka siberia - Thalarctos maritimus marinus
- subspecio : talarkto blanka gronlanda - Thalarctos maritimus groenlandicus
- subspecio : talarkto blanka alaska - Thalarctos maritimus ungavensis
- subspecio : talarkto blanka labradora - Thalarctos maritimus labradorensis
- specio : talarkto blanka - Thalarctos maritimus
- genro : melurso - Melursus
- specio : melurso longlipa - Melursus ursinus
- subspecio : melurso longlipa hindia - Melursus ursinus ursinus
- subspecio : melurso longlipa cejlona - Melursus ursinus inornatus
- specio : melurso longlipa - Melursus ursinus
- genro : Sunurso - Helarctos
- specio : Sunurso kurthara - Helarctos malayanus
subfamilio : tremarktenoj - Tremarctinae
- genro : Okulvitra urso - Tremarctos
- specio : Okulvitra urso helvizaĝa - Tremarctos ornatus
Astronomio > Konstelacio > Ursino
Ursino - ĉiu el du borealaj konstelacioj, tre proksimaj al la Polusa Stelo, nome la Granda Ursino (Ursa major) kaj la Malgranda Ursino (Ursa minor). La vortoj "Arkto" kaj "Antarkto" venas el la helena vorto por "urso", pro la stelaro.
[redaktu] Folkloro
En Brazila folkloro, kvamkan andesaj Okulvitraj ursoj helvizaĝaj aperas nur tre malofte en Amazonio, urso havas gravan rolon. Al li rilatas la 23-a grupo de nombroj, t. e., ĉiuj nombroj finitaj per 89-90-91-92. Urso ankaŭ estas grava figuro en karnavalo de Recifo. Alie oni nomas "urson" la amiko de ies edzino, ekzemple: "Johano estas urso de Jozefo", do Johano estas amiko de edzino de Jozefo.
