Jean Sibelius
From Wikipedia
Johan Julius Christian Sibelius esis Finlandana muzikisto e kompozisto. Ilu naskis ye 8 di decembro 1865 en Hämeenlinna e mortis ye 20 di septembro 1957 en Järvenpää. Il esis konocata kom Jean, qua devenis de Janne, qua esas Finalingua formo de la Suedalingua nomo Johan. Anke lua onklulo esis Jean Sibelius.
La matro di Johan (Jean) esis muzikala. Dum lua yuneso Jean esis interesata da violino e piano. Il anke kompozis mikra verki. Kun lua frati Jean formacis trio, qua pleis en la skolala orkestro.
Ye 1885 Jean Sibelius divenis laureato ed ilu komencis studiar jurisprudenco. Tamen pos un yaro ilu koncentris su en la muziko. De 1885 til 1889 ilu studiis en la Muzik-instituto Helsinkiala teorio, kompozado e violino, de 1889 til 1890 en Berlin kontrapunto e de 1890 til 1891 en Wien teorio, instrumentizo e kompozado. Ye 1892 Jean mariajis kun Aino Järnefelt (1871–1969). 1892–1900 e 1907–1910 Sibelius docis che la Muzik-instituto Helsinkiala. 1892–1897 ilu docis che l’ Orkestro-skolo di la Filharmoniala Societo Helsinkiala. 1896–1897 ilu docis che l’ universitato di Helsinki. Ye 1897 ilu ganis yarala stipendio e koncentris su en la kompozado.
[editar] La verki di Sibelius
Sibelius kreis lua verki nedependante de la stilala flui chanjinta en la muzikala mondo. On konsideras Sibelius kom la lasta granda romantikisto en la muziko. Pro lua originaleso il esas specala me ne izolita fenomeno en la muzikal arto. Sibelius uzis nacionala temi ma ne nacionala muziko en lua verki.
Lua sinfonii:
- 1ma sinfonio (e-minoro) ye 1899.
- 2ma sinfonio (D-majoro) ye 1901.
- 3ma sinfonio (C-majoro) ye 1907.
- 4ma sinfonio (a-minoro) ye 1911.
- 5ma sinfonio (Es-majoro) ye 1915.
- 6ma sinfonio (d-minoro) ye 1923.
- 7ma sinfonio (C-majoro) ye 1924.
Altra konocata verki esas: Kullervo-sinfonio (1902), Finlandia, Tapiola, Valse triste, Karelia-serio. Jean Sibelius kompozis multa verki anke por sola kantisto e por koro. La texti por lua kanto-verki il selektis de la famoza Finlandana poeti Fina- e Suedalingua. Sibelius ne publikigis ula verko pos 1931.
Sibelius divenis mondale konocata en la mondal expozo ye 1900 en Paris, qua esis importanta evento anke por la developo di Ido.
[editar] La honorita maestro
Jean Sibelius esis honorumala profesoro che l' universitato di Yale (1914), Helsinki (1914), Heidelberg (1936) ed Oxford (1947). Il esis honorumala profesoro anke che la Muzik-universitato di Hungaria. La titulo di la profesoro il ganis ye 1916. Ye 1935 ad il esis donita statala pensiono honorumala, e ye 1953 ilu ganis la Sibelius-premio.
Jean Sibelius esas entombigita en Ainola (en Tuusula) proxim Helsinki. Ainola esis la hemo dil Sibelius-familio depos 1904, e nun Ainola esas en muzeal uzo.
Segun Sibelius esas nomizita akademio, quarteto, medalio, muzeo, premio e societo.
