Angola
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
De Republiek Angola is een land in Zuidwest-Afrika. Het grenst aan Namibië, Zambia, Congo-Kinshasa en de Atlantische Oceaan. De Angolese exclave Cabinda ligt in het noorden tussen Congo-Kinshasa en Congo-Brazzaville aan de Atlantische Oceaan. Angola heeft ca. 13 tot 16 miljoen inwoners, waarvan circa een derde woont in de hoofdstad Luanda.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Zie Geschiedenis van Angola voor het hoofdartikel over dit onderwerp.De naam Angola is afgeleid van de titel Ngola die de koningen van het oude Congorijk kregen. De regio kreeg zijn naam van de eerste Portugese zeevaarders, die op de Angolese kust aanlandden.
[bewerk] Vroege geschiedenis
Het huidige Angola wordt bewoond door de verschillende volkeren, de belangrijkste zijn de Bakongo, Mbundu en de Ovimbundu. Deze volkeren kennen hun eigen geschiedenis, cultuur en godsdiensten (hoewel er veel mensen uit de verschillende Angolese volkeren door de eeuwen heen gekerstend zijn, dankzij de arbeid van de missionarissen de zendelingen).
In 1483 werd Angola door de Portugese ontdekkingsreiziger Diogo Cão ontdekt. Vanaf dat moment dreven de Portugezen handel met de Angolese volkeren, maar spoedig werden er ook door de Portugezen buitenposten ingesteld die zich vooral bezighielden met de handel in slaven. In de loop der eeuwen zijn er ca. 4 miljoen Angolezen als slaven verhandeld en naar met name Brazilië verscheept. In 1858 werd door de Portugese regering de slavenhandel afgeschaft, maar de Angolezen die nu als contractarbeider bij de Portugezen in dienst waren, leden een bestaan dat niet veel afweek van de slaven.
[bewerk] Koloniale periode
In de negentiende eeuw werd Angola formeel een Portugese kolonie onder de naam Portugees West-Afrika. Hoewel het moederland, Portugal, in 1910 een liberale republiek werd, veranderde er niets aan de koloniale situatie in Angola. In 1928 kwam Antonio Oliveira Salazar in Portugal aan de macht. Sindsdien was het officiële beleid van de Portugese regering massale emigratie van Portugese boeren en ondernemers naar Angola om de blanke aanwezigheid aldaar te versterken. In 1912 werd de Lliga Nacional Africana, een nationale Angolese beweging, opgericht.
[bewerk] Bevrijdingsbewegingen
Na de Tweede Wereldoorlog werd Angola een overzees gebiedsdeel en een Angolese afgevaardigde werd naar Lissabon gezonden naar de Kamer van Afgevaardigden. Onvrede over de situatie nam in de jaren vijftig toe en in 1956 werd de MPLA (Volksbeweging voor de Bevrijding van Angola) opgericht. De MPLA trachtte aanvankelijk via vreedzame weg de onafhankelijkheid van Angola te bereiken, maar in de jaren zestig greep men toch naar de wapens. De voorzitter van de MPLA, Agostinho Neto, werd later de eerste president van een onafhankelijk Angola. Naast de MPLA werd in 1962 de FNLA (Nationaal Bevrijdingsfront voor Angola) opgericht.
In 1966 stapte Jonas Savimbi, een Ovimbundu, tot dan toe een vooraanstaand FNLA-lid, uit de FNLA uit onvrede over de dominerende rol van Bakongo en richtte de door Ovimbundu beheerste Unita (Nationale Unie voor de Totale Onafhankelijkheid van Angola) op.
Een vierde, kleine bevrijdingsbeweging, was de FLEC (Front voor de Bevrijding van Cabinda).
Begin jaren zeventig waren de MPLA en de FNLA veruit de grootste bevrijdingsbewegingen. Waren de andere Afrikaanse staten inmiddels onafhankelijk, de Portugese regering dacht er niet aan om haar koloniën in Afrika (Angola, Guinee-Bissau, Mozambique en Kaapverdië) op te geven. De 'Anjerrevolutie' in Portugal bracht in 1974 echter een nieuwe regering aan de macht die wél een voorstander was van onafhankelijkheid van de koloniën. In januari 1975 kwamen de Portugese regering, de Unita, de MPLA en de FNLA in de Portugese stad Alvor. In november 1975 beloofde Portugal de soevereiniteit over te dragen aan de Angolezen, maar dit akkoord bleef een dode letter. De verzetsbewegingen begonnen elkaar aan te vallen en alle drie probeerden ze zo snel mogelijk de Angolese hoofdstad Luanda te bereiken.
[bewerk] Onafhankelijkheid
Uiteindelijk bereikte de MPLA Luanda als eerste en op 11 november 1975 droegen de Portugezen de macht over aan de MPLA. MPLA-voorzitter dr. Agostinho Neto werd president en Lopo de Nascismento werd premier. De MPLA regering riep de Volksrepubliek Angola uit en het land werd een eenpartijstaat met de MPLA-Partij van de Arbeid als enige toegestane partij.
De Unita en de FNLA vormden in 1975 een tegenregering (Democratische Volksrepubliek Angola), met Jonas Savimbi en Holden Roberto als presidenten. In 1976 verdween de FNLA van het toneel en werd de Unita de dominerende verzetsbeweging tegen de MPLA-regering.
De Unita, gesteund door het apartheidsbewind in Zuid-Afrika, wist geen overwinning te behalen op de regering in Luanda. Dit verontrustte de Zuid-Afrikaanse regering. In mei 1978 viel Zuid-Afrika dan ook Angola binnen. Tegenoffensieven van het Angolese leger, gesteund door Cuba en de Sovjet-Unie, zorgden ervoor dat er in 1988 vrede werd gesloten tussen Zuid-Afrika en Angola (dankzij Amerikaanse bemiddeling). De strijd tussen de Unita en de MPLA ging echter onverminderd voort.
[bewerk] Bestuurlijke onderverdeling
- Hoofartikel: Provincies van Angola
Angola is onderverdeeld in 18 provincies (provincia), te weten:
|
[bewerk] Demografie
[bewerk] Bevolking
Ovimbundu is de grootste etnische groep, gevolgd door Mbundu en Bakongo. De Ovimbundu wonen voornamelijk op het Bié-plateau, maar velen zijn naar de steden Lobito en Luanda getrokken. De Mbundu zijn vooral vertegenwoordigd in Luanda en de Malanje-hoogvlakte. De Bakongo wonen voornamelijk in het uiterste noorden van het land.
Tevens zijn er veel mensen met een gemengd ras. Na de Angolese onafhankelijkheid van Portugal verlieten vele Europeanen het land. Inheemse godsdiensten overheersen; er is een rooms-Katholieke minderheid en een kleinere protestantse minderheid.
Angola is dunbevolkt: de bevolkingsdichtheid is volgens het Ministerie van Buitenlandse Zaken (2003) 11,2 mensen per vierkante kilometer. Vooral op het droge zandland en in het oosten leven erg weinig mensen. Door oorlog en ziekte zijn sinds de onafhankelijkheid veel mensen omgekomen. Toch is de bevolkingsgroei hoog; net als in vele andere Afrikaanse landen heeft Angola een hoog geboortecijfer. Ook is het sterftecijfer hoog, waardoor de bevolking minder hard groeit dan in sommige andere landen. De levensverwachting voor vrouwen is 42,3 jaar, voor mannen is dat 39,3.
[bewerk] Taal
De grote meerderheid van de bevolking van Angola is van Afrikaanse afkomst en veel mensen spreken een Bantoetaal; de officiële taal is echter Portugees. Toch wordt het Portugees sinds de onafhankelijkheid steeds meer gesproken. De meeste mensen kunnen de taal op zijn minst verstaan. Onder immigranten wordt daarnaast Engels en Afrikaans gesproken. Sommige mensen verstaan Frans, met name in het noorden van het land.
[bewerk] Geografie
Angola heeft een grofweg vierkante vorm en is op zijn breedste punt circa 1300 km breed. De oppervlakte van het land is circa 1.250.000 km². Angola heeft een exclave, Cabinda, die zich bevindt aan de Atlantische kust iets ten noorden van de grens tussen de rest van Angola en Congo-Kinshasa. Angola heeft een kustlijn van 1625 km; de landgrenzen hebben opgeteld een lengte van ongeveer 4800 km.
Het Bié-plateau, dat het centrale gebied van het land vormt, heeft een gemiddelde hoogte van 1830 m. Het vormt zich als een abrupte verhoging uit het kustlaagland. De onregelmatige topografie van de hoogvlakte heeft in de vorming van talrijke wildwaterstromen en watervallen geresulteerd, die voor de productie van waterkrachtenergie worden gebruikt. De belangrijkste rivieren van het land zijn Cuanza (Kwanza) en Kunene (Cunene).
Het landschap van Angola wordt gekenmerkt door savannes en grasland. In het noordoosten zijn daarentegen dicht beboste valleien te vinden, die voor hun hardhout worden gebruikt, en aan de smalle kuststrook zijn gecultiveerde palmbomen aangeplant. Vroeger waren er grote regenwouden in het land, maar die zijn grotendeels verdwenen als gevolg van de bewerking van het land voor de landbouw.
[bewerk] Natuur
Net als in andere Afrikaanse landen met veel savannes kwamen in Angola diverse wilde dieren voor, waaronder de olifant, neushoorn, giraffe, gnoe, zebra, buffel en verschillende soorten primaten, vogels, reptielen en insecten. De grotere van deze dieren zijn echter veelal tijdens de burgeroorlog afgeschoten. Er zijn 13 nationale parken in het land.
[bewerk] Steden
Naast Luanda zijn de belangrijkste steden van het land Huambo, Lobito, Benguela en Namibe.
[bewerk] Cultuur
Angola is een land met vele kleine cultuurtradities, maar de oorsprong ligt in de Centraal-Afrikaanse Bantoe-traditie, net als in de omliggende landen. Familiebanden zijn zeer belangrijk voor Angolezen. Polygamie, voorouderverering en duiveluitdrijvingen zijn veelvoorkomende culturele elementen.
In de kunst van Angola wordt veel gebruikgemaakt van hout. Vooral de houten beeldhouwwerken zijn bekend. Muziek en dans zijn belangrijke andere kunsten.
Vooral in de steden heeft tegenwoordig de traditionele cultuur plaatsgemaakt voor een meer Westerse cultuur.
Op sportgebied is voetbal allesoverheersend. Het wordt door mensen uit het hele sociale spectrum gespeeld en vele jonge voetballers dromen van een succesvolle carrière als professional.
[bewerk] Economie
Angola is met Nigeria het enige olieproducerende land in Midden- en Zuid-Afrika. Het is het rijkste en grootste Portugees-sprekende Afrikaanse land.
De belangrijkste economische sector is de landbouw. Toch moeten er grote hoeveelheden voedsel worden ingevoerd, wegens de discontinuïteit van de productie als gevolg van de voortdurende burgeroorlog. Alle productietakken hebben sinds 1975 onder het conflict geleden. Koffie en suikerriet zijn de belangrijkste marktgewassen. Maniok, graan, sisal, katoen, tabak en bananen worden ook verbouwd. Daarnaast is voor de havensteden de visserij een belangrijke inkomstenbron. In het savannegebied wordt vee, in het bijzonder rundvee, schapen, geiten en varkens, gefokt.
Angola heeft grote minerale rijkdommen en er wordt hydro-elektrische energie opgewekt (zie Geografie). Toch is olie, dat voornamelijk voor de kust gevonden wordt, de meest winstgevende grondstof: de inkomsten uit deze grondstof vertegenwoordigen ongeveer de helft van het BBP van het land. De opbrengsten van de olie hebben echter weinig effect op de economische situatie van het land of op het dagelijkse leven van de Angolezen, omdat reusachtige sommen geld zijn besteed aan strijdkrachten of verloren zijn gegaan als gevolg van overheidscorruptie.
Diamantmijnbouw is een andere belangrijkste industrie. Tevens wordt er aardgas, koper, ijzererts, mangaan, fosfaten, goud, veldspaat, lood, zink, bauxiet en uranium gewonnen. De belangrijkste verwerkende industrieën zijn de metaalindustrie, vlees en visverwerking, brouwerij en de vervaardiging die van cement, tabakproducten en textielverwerking.
De trans-Afrikaanse spoorweg van Benguela verbindt de mijnen van Congo-Kinshasa en Zambia met het land. Vroeger leverde de spoorverbinding veel inkomsten op, maar ook hier heeft de burgeroorlog en slecht effect gehad: de spoorweg is grotendeels in onbruik geraakt. Het wegennet en het communicatiesysteem zijn ook beïnvloed door het burgerlijk geschil.
Luanda en Lobito zijn de belangrijkste scheepshavens van het land. De belangrijkste handelspartners van Angola zijn de Verenigde Staten, Portugal en Brazilië.
[bewerk] Politieke situatie
In 2002, na de dood van Unita-leider Jonas Savimbi, werd een staakt-het-vuren bereikt, en sindsdien worden pogingen gedaan tot wederopbouw van het land. MPLA en Unita zijn een ontwerp voor een nieuwe grondwet overeengekomen, en hoewel de Unita nog niet volledig ontwapend is, en zich nog met diamantsmokkel bezighoudt, zijn de VN-sancties tegen Unita opgeheven.
Nadat partijenstelsels in de meeste Afrikaanse landen hadden afgedaan, voerde president Dos Santos in 1991 een meerpartijenstelsel in. Het ambt van premier, afgeschaft in 1977, werd in 1991 opnieuw ingevoerd. Bij de verkiezingen die sindsdien gehouden worden komt de MPLA-PT altijd als grootste uit de bus.
Belangrijke problemen die het land momenteel het hoofd moet bieden, zijn de terugkeer van vluchtelingen, de herintegratie van Unitarebellen in de bevolking en de vermindering van de eenzijdige economische afhankelijkheid van aardolie.
[bewerk] Bestuurlijke hiërarchie
- Staatshoofd: President Jose Eduardo dos Santos
- Regeringsleider: Premier Fernando da Piedade Dias dos Santos
[bewerk] Belangrijkste politieke partijen
- FDA - Foro Democrático Angolano
- FNLA - Frente Nacional da Libertação de Angola
- MPLA - Movimento Popular de Libertação de Angola
- PAJOCA - Partido Angolano da Juventude Operária
- PRD - Partido Renovador Democrático
- PRS - Partido de Renovação Social
- TRD - Tendência de Reflexão Democrática
- UNITA - União Nacional para a Independência Total
- UNITA-Renovada
[bewerk] Klimaat
(groen: temperatuur, blauw: neerslag)
Angola heeft een tropisch klimaat, met een duidelijk te onderscheiden droog en nat seizoen. Er valt over het algemeen weinig regen in het zuiden en langs de noordkust (rond Luanda). In noordelijk Angola is het gewoonlijk droog en koel van mei tot oktober en nat en heet vanaf van november tot april.
[bewerk] Bekende Angolezen
- Regeringsleider Fernando da Piedade Dias dos Santos
- Unita-leider Jonas Savimbi
- Staatshoofd Jose Eduardo dos Santos
- Schrijver Artur Pestana (Pepetela)
- Eerste presidente van Angola, schrijver en dichter Dr. António Agostinho Neto
- Voetballers Nando Rafael en Pedro Manuel (Mantorras)
[bewerk] Externe links
[bewerk] Conflict in Angola
- Amnesty International Nederland - Angola
- Mensenrechten in Angola EN
- BBC-special over het conflict in Angola EN
| Landen in Afrika |
|---|
|
Algerije | Angola | Benin | Botswana | Burkina Faso | Burundi | Centraal-Afrikaanse Republiek | Comoren | Congo-Brazzaville | Congo-Kinshasa | Djibouti | Egypte | Equatoriaal-Guinea | Eritrea | Ethiopië | Gabon | Gambia | Ghana | Guinee | Guinee-Bissau | Ivoorkust | Kaapverdië | Kameroen | Kenia | Lesotho | Liberia | Libië | Madagaskar | Malawi | Mali | Mauritanië | Mauritius | Marokko | Mozambique | Namibië | Niger | Nigeria | Oeganda | Rwanda | Sao Tomé en Principe | Senegal | Seychellen | Sierra Leone | Somalië | Soedan | Swaziland | Tanzania | Tsjaad | Togo | Tunesië | Zambia | Zimbabwe | Zuid-Afrika |
| Overige gebieden: Mayotte | Réunion | Sint Helena | Westelijke Sahara |
