Hulpbisschop

Een hulpbisschop staat in de Rooms-Katholieke kerk een bisschop van een bepaald bisdom bij in de uitoefening van diens taken. Een bisschop kan meerdere hulpbisschoppen krijgen. De officiële titel voor een hulpbisschop is coadjutor (Latijn: meehelper).

Een hulpbisschop wordt door de Heilige Stoel benoemd na aanvraag door het betreffende bisdom. Net als een 'gewone' bisschop heeft de hulpbisschop drie wijdingen ontvangen.

Het verschil tussen een 'gewone' bisschop en de hulpbisschop is dat een 'gewone' bisschop (ordinarius) zowel bestuurlijke macht als wijdingsmacht heeft, en een hulpbisschop alleen wijdingsmacht heeft. Een hulpbisschop wordt daarom ook wel wij-bisschop genoemd.

De hulpbisschop of coadjutor wordt in het Nederlands dikwijls als "hulp" gekwalificeerd, maar is in feite meer dan een assistent, ook al omdat deze benoeming over het algemeen het recht van opvolging inhoudt. De volmacht van de coadjutor wordt omschreven in de apostolische brief waarin hij wordt benoemd en hangt af van de omstandigheden in het bisdom en de situatie van de betreffende bisschop, zoals bijvoorbeeld diens gezondheid.

De coadjutor wordt soms benoemd met een honoraire titel van een thans niet meer bestaand bisdom.

Het recht van opvolging houdt in dat als de bisschop overlijdt of terugtreedt, de hulpbisschop de bestuurlijke macht over het bisdom krijgt. Dit gebeurde bijvoorbeeld na het overlijden van Mgr. Henricus Bomers in 1998, toen Mgr. Jos Punt de nieuwe bisschop van het bisdom Haarlem werd.

De Nederlandse kerkprovincie heeft momenteel vijf hulpbisschoppen, waarvan één elect (wel benoemd, maar nog niet gewijd):