Kieskring
Een kieskring of kiesomschrijving is een gebied, waar bij verkiezingen op dezelfde kandidaten kan worden gestemd. Zowel in Nederland als in België is een kieskring een verzameling van een aantal stemdistricten. Elk stemdistrict heeft ongeveer 1000 kiezers. Een politieke partij die mee wil doen aan de verkiezingen, kan per kieskring beslissen om al dan niet mee te doen en mag voor iedere kieskring een eigen lijst indienen. In België wordt ook nog het woord kiescollege gebruikt, hetgeen niet helemaal hetzelfde is als kieskring (zie verder).
Inhoud |
[bewerk] Nederland
De kieskringen in Nederland zijn in 1917 opgericht nadat werd overgegaan van een districtenstelsel (meerderheidsstelsel) naar een systeem van evenredige vertegenwoordiging. Door het instellen van kieskringen werd de regionale spreiding van kandidaten bevorderd.
[bewerk] Europees Parlement
Bij de verkiezing van het Europees Parlement kent Nederland maar één kieskring. Elke partij kan dus maar één lijst inleveren.
[bewerk] Eerste Kamer
De leden van de Eerste Kamer worden gekozen door de leden van de Provinciale Staten. Hierbij vormt elke provincie één kieskring.
[bewerk] Tweede Kamer
Voor de verkiezingen voor de Tweede Kamer is Nederland verdeeld in 19 kieskringen. In iedere kieskring staat een hoofdstembureau, dat de uitslag van de kieskring rapporteert aan het Centraal Stembureau (de Kiesraad) in Den Haag.
Een partij of beweging die in een kieskring mee wil doen aan de verkiezingen, dient een kandidatenlijst in bij de voorzitter van het betreffende hoofdstembureau. Op deze lijst mogen maximaal 30 namen van kandidaten staan. Partijen die bij de vorige Tweede Kamerverkiezing meer dan 15 zetels hebben behaald mogen tot twee keer de hoeveelheid zetels aan kandidaten op de lijst plaatsen, tot een maximum van 80 kandidaten.
Bij partijen die geen zetel hebben behaald bij de vorige Tweede Kamerverkiezingen moet de lijst vergezeld gaan door minimaal 30 ondersteuningsverklaringen, ondertekend door kiezers uit de betreffende kieskring.
Na controle van de lijst, stuurt het hoofdstembureau de lijst naar het Centraal Stembureau, waar de lijsten worden genummerd. Deze genummerde lijsten worden gepubliceerd in de Staatscourant.
Hoewel het mogelijk is om per kieskring een eigen lijst in te dienen, wordt in de praktijk vaak dezelfde lijst in iedere kieskring ingediend. Sommige partijen reserveren enkele plaatsen op de kieslijsten voor regionale kandidaten, die dus per kieskring verschillen.
[bewerk] Provinciale Staten
Een aantal provincies is voor de verkiezingen voor de Provinciale Staten verdeeld in 2, 3 of 4 kieskringen. Het betreft hier de provincies die ook bij de Tweede Kamerverkiezingen in meerdere kieskringen zijn verdeeld, namelijk Gelderland, Noord-Holland, Zuid-Holland en Noord-Brabant. De indeling van deze kieskringen is gelijk aan die van de kieskringen voor de Tweede Kamerverkiezingen.
Tot de wijziging van de Kieswet in 1989 was elke provincie voor de Provinciale-Statenverkiezingen verdeeld in 3-10 zogenaamde statenkieskringen. Deze vervulden dezelfde functie als de huidige kieskringen.
[bewerk] Gemeenteraden
Bij de verkiezing van de gemeenteraad vormt de gehele gemeente één kieskring. Bij de verkiezing van een deelgemeenteraad ook.
[bewerk] Overzicht kiesdistricten
Bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer van 2002 was dit de indeling van de 19 kieskringen. De naam van een kieskring komt overeen met de naam van de plaats waar het hoofdstembureau is gevestigd.
| Nummer | Tot de kieskring behorende gebieden | Hoofdstembureau in |
|---|---|---|
| 1 | Provincie Groningen | Groningen |
| 2 | Provincie Friesland/Fryslân | Leeuwarden |
| 3 | Provincie Drenthe | Assen |
| 4 | Provincie Overijssel | Zwolle |
| 5 | Provincie Flevoland | Lelystad |
| 6 | Gemeenten Beuningen, Buren, Culemborg, Druten, Geldermalsen, Groesbeek, Heumen, Maasdriel, Millingen aan de Rijn, Neder-Betuwe, Neerijnen, Nijmegen, Tiel, Ubbergen, Lingewaal, West Maas en Waal, Wijchen, Zaltbommel | Nijmegen |
| 7 | Gemeenten van de provincie Gelderland die niet tot kieskring 6 behoren | Arnhem |
| 8 | Provincie Utrecht | Utrecht |
| 9 | Gemeente Amsterdam | Amsterdam |
| 10 | Gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Bennebroek, Beverwijk, Blaricum, Bloemendaal, Bussum, Diemen, Haarlem, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Haarlemmermeer, Heemskerk, Heemstede, Hilversum, Huizen, Laren, Muiden, Naarden, Ouder-Amstel, Uithoorn, Velsen, Weesp, Wijdemeren, Zandvoort | Haarlem |
| 11 | Gemeenten van de provincie Noord-Holland die niet tot de kieskringen 9 of 10 behoren | Den Helder |
| 12 | Gemeente 's-Gravenhage | Den Haag |
| 13 | Gemeente Rotterdam | Rotterdam |
| 14 | Gemeenten Alblasserdam, Albrandswaard, Barendrecht, Bernisse, Binnenmaas, Brielle, Cromstrijen, Delft, Dirksland, Dordrecht, Giessenlanden, Goedereede, Gorinchem, Graafstroom, 's-Gravendeel, 's-Gravenzande, Hardinxveld-Giessendam, Heerjansdam, Hellevoetsluis, Hendrik-Ido-Ambacht, Korendijk, Leerdam, De Lier, Liesveld, Maasland, Maassluis, Middelharnis, Monster, Naaldwijk, Nieuw-Lekkerland, Oostflakkee, Oud-Beijerland, Papendrecht, Ridderkerk, Rozenburg, Rijswijk, Schiedam, Schipluiden, Sliedrecht, Spijkenisse, Strijen, Vianen, Vlaardingen, Wateringen, Westvoorne, Zederik, Zwijndrecht | Dordrecht |
| 15 | Gemeenten van de provincie Zuid-Holland die niet tot de kieskringen 12, 13 of 14 behoren | Leiden |
| 16 | Provincie Zeeland | Middelburg |
| 17 | Gemeenten Aalburg, Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Bergen op Zoom, Breda, Dongen, Etten-Leur, Geertruidenberg, Gilze en Rijen, Goirle, Halderberge, Hilvarenbeek, Loon op Zand, Made, Oisterwijk, Oosterhout, Roosendaal, Rucphen, Steenbergen, Tilburg, Waalwijk, Werkendam, Woensdrecht, Woudrichem, Zevenbergen, Zundert | Tilburg |
| 18 | Gemeenten van de provincie Noord-Brabant die niet tot kieskring 17 behoren | Den Bosch |
| 19 | Provincie Limburg | Maastricht |
[bewerk] België
In België zijn de kieskringen verschillend naargelang de verkiezing.
[bewerk] Europees Parlement
Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in België zijn er drie kiescolleges, een Nederlands kiescollege voor 14 parlementsleden, een Frans voor 9 verkozenen en een Duitstalig voor 1 Europees parlementslid. Er zijn vier kieskringen, een Vlaamse, een Waalse, een Duitstalige en de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde. In deze laatste kieskring moet de kiezer eerst kiezen of hij aan het Nederlandse dan wel aan het Franse kiescolleges zal deelnemen. Het is onmogelijk aan de beide deel te nemen, maar de keuze is wel volledig vrij, dat wil zeggen niet afhankelijk van één of andere voorafgaande taalkeuze. Hetzelfde doet zich voor in de Duitstalige kieskring waar de kiezers de keuze hebben tussen het Franse of het Duitstalige kiescollege.
[bewerk] Senaat
Voor de Senaat zijn er een Nederlands en een Frans kiescollege, die respectievelijk 25 en 15 senatoren kiezen; er is geen Duitstalig kiescollege. Naast deze rechtstreeks verkozen senatoren duiden de Vlaamse, Franse en Duitstalige gemeenschappen elk nog (onrechtstreeks) senatoren aan, de grote gemeenschappen elk tien en de Duitstalige Gemeenschap één.
[bewerk] Kamer van Volksvertegenwoordigers
Voor de Kamer van Volksvertegenwoordigers vormen de provincies de kieskringen. Er is (voorlopig) een uitzondering voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de provincie Vlaams-Brabant; daar vormen de oude arrondissementen Brussel-Halle-Vilvoorde en Leuven nog de kieskringen.
[bewerk] Gewesten en Gemeenschappen
Voor de verkiezingen van de drie gewesten bepalen deze zelf hun kieskringen. Voor het Vlaams Parlement zijn dat de vijf Vlaamse provincies en een speciale Brusselse kieskring. Voor het Waals Parlement zijn dat een dertiental Waalse arrondissementen. Voor de verkiezing van het Brussels Parlement is er maar één enkele kieskring, de kieskring Brussel-Hoofdstad. Het Parlement van de Franse Gemeenschap wordt onrechtstreeks samengesteld met alle niet Duitstalige verkozenen uit de Waalse kieskringen en de eerste 15 Franstalige verkozenen uit Brussel.
[bewerk] Provincies en Gemeenten
Bij de verkiezingen voor de provincieraden zijn er specifieke kieskringen, "districten" genaamd (kaart). Ze bestaan uit één of meerdere kantons, maar blijven binnen de grenzen van een adminsitratief arrondissement.
Voor de gemeenteraadsverkiezingen is er telkens maar één enkele kieskring voor de hele gemeente. De stad Antwerpen kent ook districtsraadsverkiezingen.
| Bron(nen): |
|
De informatie op deze pagina, of een eerdere versie daarvan, is geheel of gedeeltelijk afkomstig van www.parlement.com. Overname is toegestaan met bronvermelding. |
