Versnellingsmechaniek
Een versnelling is de naam die wordt gegeven aan een mechanische constructie die een bepaalde kracht/arm verhouding kan omzetten in nuttigere kracht/arm verhoudingen, vooral gebruikt in fietsen, auto's en andere transportmiddelen.
[bewerk] Doel
Een versnelling kan men gebruiken om de aangeboden kracht van een persoon (in het geval van een fiets) of een motor (in het geval van een auto, boot, etc), om te zetten in een kracht die past bij de huidige snelheid van het vervoersmiddel in kwestie.
Zowel mens als motor hebben bepaalde draai- of trapsnelheden waarbij men het meest optimaal kracht kan leveren of anderzijds optimaal presteert. Om nu te zorgen dat men zo dicht mogelijk bij deze aandrijfsnelheden kan blijven opereren, gebruikt men de versnelling als een mechanische overbrenging van de geleverde kracht aan de wielen van een fiets of auto of de schroef van een boot.
[bewerk] Uitvoeringen
De meest eenvoudige versnelling is te realiseren door middel van het gebruik van twee tandwielen met een verschillend aantal tanden. Bij de rotatie van 1 wiel zal het andere wiel een groter of kleiner aantal rotaties ondergaan. Soms is zo'n tandwiel-tandwiel koppeling niet direct, maar gerealiseerd via een ketting die de twee tandwielen verbindt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij een fiets. Vaak maakt men gebruik van wat toegevoegde mechanica om te kunnen kiezen uit verschillende combinaties van een of beide tandwielen, om zo de beschikking te kunnen hebben over meerdere kracht/arm verhoudingen. Bij een auto gebruikt men een koppeling om de aandrijfkracht van de motor tijdelijk los te kunnen maken van de versnelling om zo het mechaniek te kunnen herconfigureren.
Er bestaan overigens vele vormen en uitvoeringen van versnellingstechnieken en mechanieken om een versnelling te kiezen. Zo bestaat er bij de auto de variomatic die door DAF ontwikkeld werd maar bij andere automerken nooit veel populariteit heeft genoten. Bij fietsen kent men de naafversnelling waarbij de versnelling volledig gerealiseerd is binnen de naaf van het achterwiel van de fiets, waarbij soms ook de rem erbij geïntegreerd is (meestal een zgn. trommelrem). Verder is ook vooral de dérailleur bekend bij fietsen, waarbij het gaat om een mechanisme dat het mogelijk maakt om de aandrijfketting van de fiets te laten verspringen (iets wat in de letterlijke betekenis van het woord dérailleur verscholen ligt) van één tandwiel naar een andere. Soms gaat het dan alleen over een serie tandwielen op de achteras van de fiets, maar vaak is er ook de mogelijkheid om te kiezen uit twee of drie tandwielen op de trapas van de fiets.
[bewerk] Zie ook
- Fiets en Dérailleur.
- Auto en versnellingsbak.
