Voetbal in België

Voetbal is een nationale sport in België. Het wordt gespeeld sinds de laatste decennia van de negentiende eeuw. Het veldvoetbal bij de mannen is het populairst en kan op de meeste belangstelling rekenen, maar ook vrouwenvoetbal en zaalvoetbal worden georganiseerd. De Belgische clubs en nationale ploeg kenden in de jaren 70 en 80 hun grootste successen. Er bestaan duizenden clubs waar gevoetbald wordt in competitieverband. Vooral het profvoetbal kan op enorme belangstellingen rekenen in de pers en in live-uitzendingen op televisie. Ook als recreatief spel buiten de ingerichte competities is voetbal, met minder strikte regels, enorm populair bij jongeren.

Inhoud 1 Spelstijl en ontwikkeling 2 Voetbalverbonden 3 Nationale ploeg 4 Clubs 4.1 Stamnummer 4.2 Benaming 4.3 Europese resultaten 5 Organisatie 6 Voetbal in België per provincie 6.1 West-Vlaanderen 6.2 Oost-Vlaanderen 6.3 Antwerpen 6.4 Limburg 6.5 Brabant 6.6 Henegouwen 6.7 Namen 6.8 Luik 6.9 Luxemburg 7 Media 7.1 Uitzendrechten 8 Zie ook

[bewerk] Spelstijl en ontwikkeling

Het voetbalspel van de nationale ploeg staat vooral als erg fysiek bekend, hoewel in recentere jaren, o.a. dankzij enkele spelers van vreemde origine, een aantal technisch begaafdere speler in het nationale team is gaan spelen, zoals bijvoorbeeld Emile Mpenza, Luis Oliveira, Vincent Kompany, ... Dezelfde opmerking kan gemaakt worden van het kampioenschap, waar geen beperking op het aantal buitenlanders in een ploeg is. Na het Bosman-arrest gingen sommige Belgische clubs veel onbekende spelers kopen uit Oost-Europese landen, en ook uit Zuid-Amerika en Afrika. Dit wordt vaak als een reden genoemd voor het verzwakken van de nationale ploeg, daarnaast bekleedde de Belgische competitie daaarmee duidelijk een rol als opstapje voor de grootste Europese competities. Verschillende talentrijke spelers zijn inderdaad in hun carrière langs België gepasseerd: Jean-Pierre Papin werd ontdekt in Club Brugge, Sunday Oliseh in RFC Liégeois, Jan Koller en Aruna Dindane in RSC Anderlecht, Mido in AA Gent, enz.

België kende in zijn geschiedenis veel talentrijke verdedigende spelers, zoals Eric Gerets, Lei Clijsters, Georges Grün, Philippe Albert, Franky van der Elst, Vincent Kompany, en vooral enkele wereldtoppers bij de doelmannen: Jean-Marie Pfaff, Michel Preud'homme,... In verhouding hebben niet zo veel aanvallende spelers internationale uitstraling gehad: Enzo Scifo, Jan Ceulemans, Marc Degryse, Luc Nilis, Emile Mpenza, enz.

[bewerk] Voetbalverbonden

De voetbalclubs zijn in België verenigd in verschillende voetbalbonden.

De meeste professionel clubs zijn aangesloten bij de Koninklijke Belgische Voetbalbond (KBVB), het is de officiële instantie die de diverse nationale competities organiseert, en waarbij alle clubs zich aan kunnen sluiten. Bovendien staat deze bond in voor de nationale ploeg. De UBSSA, voorloper van de KBVB, werd opgericht in 1895. In 1904 sloot de bond zich aan bij de FIFA, in 1954 bij de UEFA.

Daarnaast zijn er nog vele verbonden met voornamelijk clubs uit het amateurvoetbal. Zo zijn er socialistische, katholieke en liberale voetbalbonden. Eén van de grootste is de Koninklijke Vlaamse Voetbalbond.

[bewerk] Nationale ploeg

De nationale ploeg staat bekend onder de naam Rode Duivels. De eerste match van de nationale ploeg werd gespeeld op 1 mei 1904 (een 3-3 gelijkspel tegen Frankrijk). Op de Olympische Spelen van 1920 in Antwerpen haalde de nationale ploeg de gouden medaille. De beste prestaties op een WK waren een vierde plaats in 1986, de beste prestaties op een EK waren een derde plaats in 1972 en een tweede in 1980.

[bewerk] Clubs

[bewerk] Stamnummer

Verschillend clubs werden opgericht in de jaren 70 en 80 van de negentiende eeuw. Vaak ging het om voetbalafdelingen van algemene sportclubs. De eerste club die zich registreerde bij de nationale voetbalbond was Antwerp FC. In november 1926 kreeg elk van de 809 toen geregistreerde clubs een stamnummer of matricule. Deze werden toegekend volgens de volgorde waarin de clubs de voorgaande decennia tot de bond waren toegetreden (op enkele foutjes na); het stamnummer "1" werd dus Antwerp toegekend. Het hoogste stamnummer in 2005 is 9472 van FCM Uccle. Veel stamnummers zijn in de loop der jaren echter geschrapt, omwille van clubs die het voor bekeken hielden, failliet gingen, of fusioneerden met een andere club. Wanneer twee of meer teams fusioneren, moeten de clubs kiezen welk stamnummer ze zullen behouden. Gewoonlijk wordt het stamnummer van de ploeg gekozen met de rijkste geschiedenis en het grootste palmares. De nieuwe club begint dan de volgende competitie in de reeks waar de oude club met hetzelfde stamnummer het seizoen zou begonnen zijn.

De eerste tien stamnummers zijn:

1. R. Antwerp F.C.
2. Daring Club de Bruxelles (niet langer actief)
3. Club Brugge
4. RFC de Liège
5. R. Léopold Uccle Forestoise
6. Racing Club de Bruxelles, nu KFC Rhodienne-Verrewinkel
7. AA Gent
8. RCS Verviétois
9. R. Dolhain FC
10. Royale Union Saint-Gilloise

[bewerk] Benaming

De meeste Belgische clubs kiezen hun naam naar de stad, gemeente of locatie waar de ploeg z'n thuisbasis heeft. Een club die minstens 50 jaar bestaat mag de clubnaam aanpassen en deze laten voorafgaan door Royal of Koninklijk. Voor 1968 mocht dit nog bij het 35-jarige bestaan, voor 1958 bij de 25ste verjaardag van een club.

Naast deze elementen nemen de meeste clubs in hun naam ook een voorvoegsel of achtervoegsel op in het Nederlands of Frans. Dit is een korte lijst met enkele populaire toevoegingen in de twee talen:

Nederlands		Frans
Atletiek Club	A.C.	Athletic Club	A.C.
Atletieke Associatie	A.A.	Association Athlétique	A.A.
Excelsior	E.	Excelsior	E.
Koninklijke	K.	Royale	R.
Koninklijke Maatschappij	K.M.	Société Royale	S.R.
Racing Club	R.C.	Racing Club	R.C.
Sporting Club of Sport Club	S.C.	Sporting Club	S.C.
Sportkring	S.K.	Cercle Sportif	C.S.
Sportvereniging	S.V.	Sport Association	S.A.
Voetbalclub of Voetbalklub	V.C. of V.K.	Football Club	F.C.
Voetbal Vereniging	V.V.	Association Football	A.F.

Andere regelmatig voorkomende toevoegingen zijn "Eendracht" (E.), "Verbroedering", "Sport" , "Entente Sportive" (E.S.), "Jeunesse Sportive" (J.S.), "Olympique Club" (O.C.), ""Union Sportive" (U.S.). Enkele van deze toevoegsel worden soms afgekort, soms in officiële namen, maar meestal in de omgangstaal. Zo spreekt men dan enkel meestal van de kortere termen "Sporting", "Club", "Racing", "Cercle". Daarnaast bestaat er nog verscheidenheid aan afkortingen en toevoegsel die één specifieke club in zijn naam heeft gekozen.

Oorspronkelijk hadden bijna alle clubs een Franstalig naam; zowel de gemeente- of stadsnaam als de toevoegen waren Frans. Tussen het begin van de twintigste eeuw en het eind van de jaren 60 veranderen veel Vlaamse clubs hun naam naar een Nederlandstalige variant. Soms veranderen clubs van naam om andere redenen: een verjaardag, een fusie, een club die zijn profiel of uitstraling enigszins wil aanpassen, enz. Vooral door fusie ontstonden namen met verschillende plaatsnamen in, zoals K. Beringen-Heusden-Zolder of Sporting West Ingelmuster-Harelbeke.

[bewerk] Europese resultaten

RSC Anderlecht en KV Mechelen zijn de twee Belgische clubs die een Europese beker op hun palmares hebben staan. Dit is een lijst van Europese winnaars en finalisten, per competitie:

• Champions Cup/Champions League:
  • Finale:
    • Club Brugge (1978)
• Beker voor Bekerwinnaars:
  • Winnaar:
    • RSC Anderlecht (1976 en 1978)
    • KV Mechelen (1988)
  • Finale:
    • RSC Anderlecht (1977 en 1990)
    • Standard Luik (1982)
    • Antwerp FC (1993)
• UEFA Cup:
  • Winnaar:
    • RSC Anderlecht (1983)
  • Finale:
    • Club Brugge (1976)
    • RSC Anderlecht (1984)
• Jaarbeursstedenbeker:
  • Finale:
    • RSC Anderlecht (1970)
• Europese Supercup:
  • Winnaar:
    • RSC Anderlecht (1976 en 1978)
    • KV Mechelen (1988)

[bewerk] Organisatie

De KBVB organiseert verschillende competitiereeksen. Het hoogte niveau is de nationale Eerste Klasse, daaronder bevinden zich nog een tweede, derde en vierde nationaal niveau. Daaronder wordt gespeeld per provincie, in provinciale reeksen.

Daarnaast wordt jaarlijks de Beker van België georganiseerd volgens een play-off systeem. In de eerste rondes nemen de ploegen uit de lagere reeksen deel, in latere rondes worden teams uit nationale reeksen toegevoegd. Door dit systeem kunnen teams uit verschillende niveaus in een officiële competitie tegen elkaar uitkomen.

De winnaars van de Beker en de Eerste Klasse strijden jaarlijks voor de Belgische Supercup.

[bewerk] Voetbal in België per provincie

De competitiestructuur telt dus vier nationale reeksen, onder die reeksen wordt de competitie georganiseerd door de provincies, met uitzondering van de provincies Vlaams-Brabant, Waals-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, die alle verzameld zitten in een Brabant. Elke provincie heeft zijn eigen provinciale reeksen, waaruit de winnaars naar de nationale reeksen kunnen. Bovendien is de uitstraling en sympathie voor de clubs uit de hoogste reeksen vooral in de eigen provincie groot.

[bewerk] West-Vlaanderen

Vier West-Vlaamse clubs spelen in 2006 in de Eerste Klasse, namelijk Club Brugge en Cercle Brugge, KSV Roeselare en SV Zulte Waregem. Drie clubs treden aan in Tweede, namelijk KV Kortrijk, KV Oostende en Racing Waregem. De twee Brugse clubs zijn clubs met een oude en rijke geschiedenis.

[bewerk] Oost-Vlaanderen

Drie clubs uit Oost-Vlaanderen komen in 2005 in Eerste uit, dit zijn AA Gent, KSK Beveren en KSC Lokeren Oost-Vlaanderen, vier clubs spelen in Tweede, namelijk KSK Ronse, KV Red Star Waasland, KMSK Deinze, KFC VW Hamme en FCV Dender EH. AA Gent is een van de oudste clubs, ook stadsgenoot KRC Gent-Zeehaven dat nu in Vierde speelt was vroeger succesvol.

[bewerk] Antwerpen

De provincie Antwerpen heeft een oude voetbaltraditie. Enkele van de eerste Belgische clubs werden in Antwerpen opgericht, zoals Antwerp Lyon's Club, A.S. Anvers-Borgerhout, Antwerp FC. Pas in de jaren 20 kende Antwerpen zijn eerste hoogdagen, toen Beerschot verschillende keren landskampioen werd en ook Antwerp eindelijk een titel pakte.

Drie clubs spelen in de hoogste afdeling, namelijk KVC Westerlo, Germinal Beerschot en Lierse SK. In Tweede Klasse spelen Antwerp FC, KV Mechelen en KFC Dessel Sport. Enkele van de clubs met rijke traditie zijn in Antwerpen Antwerp FC en Beerschot AC (dat in Germinal Beerschot is opgegaan) en in Mechelen KV Mechelen en Racing Mechelen. Ook Lierse haalde enkele malen een titel binnen in zijn geschiedenis.

[bewerk] Limburg

Twee Limburgse clubs speelden in de Eerste Klasse, KRC Genk en Sint-Truiden VV, één speelt in Tweede Klasse, KVSK United Overpelt-Lommel. Genk is uitgegroeid tot topper, maar is ontstaan als fusie van twee relatief succesvolle clubs Waterschei en Winterslag.

[bewerk] Brabant

Twee Brabantse clubs spelen in de Eerste Klasse, RSC Anderlecht en FC Brussels, vier in Tweede Klasse, Oud-Heverlee Leuven, KVK Tienen en Union en AFC Tubize.

Brabant, en vooral Brussel, kent een oude voetbaltraditie. Het eerste Belgisch kampioenschap werd gespeeld met zeven clubs, waarvan eer vier uit het Brusselse waren, namelijk Racing Club, Léopold Club, Sporting Club en Union FC d'Ixelles. Léopold Club was de club voor de adel en de bourgeoisie in Brussel en bestaat nog steeds na een hele reeks fusies in de jaren 80 en 90, maar is weggezakt naar lagere reeksen. Sporting Club en Union d'Ixelles verdwenen al na enkele competities rond 1900. Racing Club was in de beginjaren succesvol, maar zou net als een andere stadsgenoot die er bij kwam, Daring Club, enkele fusies ondergaan met White Star, tot RWDM, hoewel het stamnummer tegenwoordig in handen is van Rhodienne-Verrewinkel in lagere reeksen. Bij het begin van de 20ste eeuw ontstond een nieuwe club, Union, die de daaropvolgende jaren zou domineren. Uiteindelijk zou het RSC Anderlecht, een Brusselse club uit Anderlecht, opgericht in 1908, zijn die geleidelijk zou uitgroeien tot de meest succesvolle Belgische club, terwijl alle andere Brusselse topclubs van weleer verdwenen of wegzakten.

[bewerk] Henegouwen

Henegouwen is één van de actievere Waalse provincies op het hoogste niveau. Drie clubs spelen in 2006 in die eerste reks, namelijk Excelsior Moeskroen, Sporting Charleroi en RAEC Mons.

[bewerk] Namen

De provincie Namen is, net als Luxemburg, een provincie met een weinig glansrijke voetbaltraditie. Geen enkele Naamse club speelt in de hoogste twee niveau in België, geen enkele club speelde ooit in de Eerste Klasse.

[bewerk] Luik

Luik is een van de succesvolle Waalse provincies, de stad Luik één van de succesvolste voetbalsteden in België. De eerste Belgische landstitel werd gewonnen door FC Liégeois. Eén Luikse club speelt in 2005 in de hoogste reeks, namelijk Standard Luik, één club in de Tweede Klasse, namelijk KAS Eupen.

Aanvankelijk was FC Liégeois de leidinggevende club uit Luik, met 5 landstitels van 1895 tot 1953, de daaropvolgende halve eeuw zou Standard met 8 landstitel de rol overnemen. Ook CS Verviers, RFC Seraing (dat later in Standard opging) en FC Tilleur speelden ooit in de hoogste afdeling.

[bewerk] Luxemburg

Geen enkele Luxemburgse club speelde ooit op het hoogste niveau, slechts één Luxemburgse club treedt aan in de Tweede Klasse, namelijk RE Virton.

[bewerk] Media

Als grootste sport in België neemt voetbal een prominente plaats in in de media. De maandagedities van veel kranten bevatten traditioneel uitgebreide aandacht aan de nationale voetbalcompetities in hun sportbijlagen. Ook algemene sportmagazines zoals Sport/Voetbalmagazine richten zich sterk tot het voetbal. De KBVB zelf geeft met Sportleven (La Vie Sportive) zelf een bondsblad met voetbalnieuws en officiële mededelingen uit. Sinds 1 juli 2004 is dit meer dan 100 jaar oude blad vervangen door een versie die enkel via internet was te lezen. Op televisie worden traditioneel wedstrijden van de nationale ploeg en Europese wedstrijden getoond. De verslaggeving van de nationale competitie en bekercompetitie bleef beperkt tot uitgebreide samenvattingen. Voor de rechten op deze wedstrijden kan door de televisiezenders geboden worden. Betaalzender Canal+ bood lange tijd de mogelijkheid Belgische competitiematchen live te volgen. Sinds de komst van Belgacom TV in 2005/06 zijn deze wedstrijden via digitale televisie te volgen, en wordt ook elke speeldag één wedstrijd rechtstreeks op de openbare omroep uitgezonden.

[bewerk] Uitzendrechten

Deze lijst geeft een overzicht van de uitzendrechten in het voetbalseizoen 2006/07 voor het Nederlandstalige landsgedeelte, met tussen haakjes de duurtijd van het contract, voor zover bekend.

• Tv-uitzendingen Eerste Klasse: Belgacom TV (2005-2009)
• Verslagen Eerste Klasse: VRT en Belgacom TV (2005-2008)
• Tv-uitzendingen Beker van België: VRT (2006-2009)
• Tv-uitzending Belgische Supercup: VRT (2006,2007,2008)
• Tv-uitzendingen wedstrijden (thuis) Rode Duivels (voorlopig): over elke match moet worden onderhandeld
• Tv-uitzendingen EK- en WK-kwalificatiewedstrijden (uit) Rode Duivels: VT4 (2006-2010)
• Tv-uitzendingen Champions League vanaf groepsfases (eerste ronde): KanaalTwee (2006-2009)
• Tv-uitzendingen uitwedstrijden Belgische clubs in UEFA Cup en voorrondes Champions League: VT4 (2005-2008)
• Tv-uitzendingen thuiswedstrijden Anderlecht in UEFA Cup en voorrondes Champions League: VRT (?-?)
• Tv-uitzendingen thuiswedstwedstrijden Club Brugge in UEFA Cup: KanaalTwee (?-?)
• Tv-uitzendingen UEFA Cup vanaf kwartfinales: VRT (2006-2009)
• Tv-uitzendingen UEFA Super Cup: VRT (2006, 2007, 2008)

° Met verslagen wordt bedoeld dat enkel dat tv-station een apart programma mag uitzenden over de voetbalwedstrijden. Korte wedstrijdverslagen in de nieuwsuitzendingen zijn ook toegestaan voor andere tv-stations, mits hierover een overeenkomst wordt bereikt met de rechtenhouder.

[bewerk] Zie ook

• Koninklijke Belgische Voetbalbond
• Koninklijke Vlaamse Voetbalbond
• Competitiestructuur (voetbal België)

Belgisch voetbal

Nationaal voetbal | Provinciaal voetbal | KBVB | Nationaal voetbalelftal