Antarktyda

Z Wikipedii

**Antarktyda**
Powierzchnia: 14 mln km² Rzeki: BRAK Najwyższy szczyt: Masyw Vinson – 4897 m n.p.m. Państwa: BRAK
Powierzchnia	13,200,000 km²
Ludność	~1,000
Rząd	Żaden, obowiązuje Traktat Antarktyczny
Państwa roszczące pretensje o terytoria kontynentu	Argentyna Australia Chile Francja Nowa Zelandia Norwegia Wielka Brytania
Domena internetowa	.aq
Kod samochodowy	ARK (nie używany)
Kod telefoniczny	+672

Zdjęcie satelitarne Antarktydy

Mapa Antarktydy

Antarktyda (ang. Antarctica) – kontynent o powierzchni około 14 mln km² znajdujący się na półkuli południowej Ziemi, w rejonie koła podbiegunowego. Składa się z części kontynentalnej oraz okolicznych wysp leżących w obrębie Antarktyki. Jej umowną granicą jest konwergencja antarktyczna, wąski pas wody oddzielający zimne wody polarne od cieplejszych i bardziej zasolonych wód oceanów (47-62°S). Sztucznie ustaloną granicą jest 60 równoleżnik – tereny na południe od niego są objęte Traktatem Antarktycznym i są ziemią niczyją. Ta granica oddziela także ustanowiony przez Międzynarodowe Biuro Hydrograficzne w 2000 r. Ocean Południowy od Atlantyku, Pacyfiku i Oceanu Indyjskiego.

Według teorii tektoniki płyt, Antarktyda w ciągu milionów lat przemieściła się na obecny obszar z terenów równikowych i tu się zatrzymała. Współcześnie, praktycznie w całości (98%) pokryta jest lądolodem o grubości do 3500 metrów. Lądolód nazywany jest Antarktyką. Z prawnego punktu widzenia właściwą nazwą jest Antarktyka (od łac. ante + arctis). Najwyższy szczyt: Masyw Vinson – 4897 m n.p.m. (dawniej przyjmowano 5140 m), a najniżej położony jest Rów Bentleya – 2555 m pod poziomem morza (jest przykryty lodem). Ogólnie, Antarktyda jest najwyżej położonym kontynentem (średnio 2030 m n.p.m.).

Pod lądolodem Antarktydu znajduje się ok. 145 jezior. Największym z nich jest odkryte w 1996 roku Jezioro Wostok, położone ok. 4000 m pod rosyjską stacją badawczą o tej samej nazwie.

Antarktyda była jedynym niezamieszkanym przez ludzi z czasów prehistorii kontynentem. Na jej obrzeżach żyją pingwiny, foki, a w wodach przybrzeżnych wieloryby. Łącznie w Antarktyce żyje 45 gatunków ptaków, a na samym kontynencie – dwa gatunki roślin (na wyspach jest ich więcej). Aktualnie jest obszarem badań i miejscem turystyki ekstremalnej.

Największe skupisko ludzi to amerykańska baza McMurdo. Istnieje przynajmniej kilkanaście baz sponsorowanych przez różne kraje, m.in. przez Polskę. Na biegunie południowym jest również usadowiona baza amerykańska Amundsen-Scott.

O dotarcie do bieguna rywalizowali na przełomie XIX i XX wieku badacze Robert Falcon Scott i Roald Amundsen. Ostatecznie wygrał Norweg Amundsen przy wykorzystaniu psich zaprzęgów (zabijając niepotrzebne psy na karmę dla pozostałych); motorowe sanie i szetlandzkie kucyki Scotta nie sprawdziły się. Ciekawostką jest fakt, że Antarktyda była umieszczana na mapach już w XVI wieku (mapy Piri Reisa i Oronteusa Fineusa).

Antarktyda jest najbardziej zachmurzonym kontynentem. Rocznie przypada tylko około 100 dni bezchmurnych. Istnieje tam również zjawisko nocy polarnej, która pogrąża cały kontynent w otchłani mrozu. Zanotowano temperaturę około -89,2 stopni Celsjusza w 1983 r. na stacji Wostok (przy -60, -70 zamarza płyn w gałkach ocznych).

Nad południowym biegunem utrzymuje się tzw. dziura ozonowa, czyni to niebezpiecznym długie przebywanie na otwartej przestrzeni.

W 2000 Antarktyda miała być podzielona na strefy ekonomiczne państw w pobliżu ich baz i miało rozpocząć się wydobycie zasobów naturalnych tego kontynentu (ropa, węgiel itp.). Traktat Antarktyczny przedłużono do 2041 lub 2049 roku. Gospodarka regionu to połowy ryb i ssaków morskich w okolicznych wodach i turystyka: 23,2 tys. turystów latem 2004/2005 i ogółem 19,5 tys. w roku 2005.