Adolf Pilch
Z Wikipedii
Adolf Pilch pseudonim "Góra", "Pistolet", "Dolina" (ur. 22 maja 1914 w Wiśle, zm. 26 stycznia 2000 w Londynie) – jeden z dowódców oddziałów Armii Krajowej, w stopniu podporucznika, porucznika [1944] i majora [1945?]. Ósme dziecko potomka szkockiego emigranta.
Ukończył gimnazjum w Cieszynie i Państwową Wyższą Szkołę Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda w Warszawie. Został powołany do Szkoły Podchorążych Rezerwy Piechoty przy 26. DP w Skierniewicach. W 1939 r. niezmobilizowany, przedostaje się na Węgry następnie przez Rumunię dociera do Jugosławii, skąd statkiem "Patria" dopływa do Francji, gdzie zostaje wcielony do 3. DP [początkowo w 9. pp następnie 8. pp]. W czasie niemieckiej agresji na Francję brał udział w walkach 8. pp, a po kapitulacji Francji i ewakuacji oddziałów polskich, 21 VI 1940 dotarł do Plymouth w Wielkiej Brytanii. Tam przechodzi szkolenie dywersyjne cichociemnych. Przerzucony do Polski w nocy z 16 na 17 lutego 1943r. Otrzymuje przydział do Kedywu Okręgu AK "Czapla" [Białystok], a następnie do Okręgu AK "Nów" [Nowogródek].
Będąc dowódcą Zgrupowania Stołpce Okręgu Nowogródek AK, walczy w Puszczy Nalibockiej z oddziałami sowieckimi. Później zawiązuje krótkotrwały sojusz z oddziałami niemieckimi przeciwko oddziałom sowieckim, co początkowo zostaje odebrane przez Komendę Główną Armii Krajowej jako rokosz. Następnie przeprowadził zgrupowanie 861 żołnierzy na zachód w stronę Warszawy i przekroczył rzekę Wisłę pod Nowym Dworem Mazowieckim. Pod koniec lipca 1944 r. podporządkował się w Dziekanowie Polskim kpt. Józefowi Krzyczkowskiemu ps. "Szymon" - komendantowi VIII Rejonu "Łęgów" VII Obwodu "Obroża" Okręgu Warszawskiego AK. Mimo początkowych obaw związanych ze współpracą "Góry" z Niemcami, dowództwo AK wyraziło zgodę na włącznie jego oddziałów w skład Grupy Kampinos.
W nocy z 2 na 3 września 1944 r. dokonał skutecznego ataku na stacjonujące we wsi Truskaw znienawidzone oddziały RONA zabijając 91 żołnierzy wroga i zdobywając dużą ilość broni i amunicji.
Po klęsce oddziałów Grupy Kampinos pod Jaktorowem 29 września 1944 r. Pilch dołącza z oddziałem 80 żołnierzy do 25. pp AK Ziemi Piotrkowsko-Opoczyńskiej Podokręgu Piotrków. Po rozwiązaniu w listopadzie 1944 r. oddziału, Pilch stanął na czele konnego "oddziału Doliny", walcząc na dawnych szlakach "Hubala" do stycznia 1945, kiedy to ruszyła sowiecka ofensywa zimowa.
W 1945 r. emigruje do Wielkiej Brytanii, odwiedza kraj w 1990 r. entuzjastycznie witany przez swoich byłych żołnierzy.
Autor wspomnień pt. "Partyzanci trzech puszcz".
Odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy oraz czterokrotnie Krzyżem Walecznych.
Mimo akceptacji Pilcha ze strony dowódcy Armii Krajowej gen. "Bora" Komorowskiego, jest niejednoznaczne, w jaki sposób "Góra" przeprowadził oddziały liczące prawie 900 osób kilkaset kilometrów. Na ten temat pojawiają się sprzeczne relacje. Z jednej strony mówią one o tym, że w przemyślany sposób się ukrywał maszerując świtem i wieczorami, z drugiej zaś strony meldunki AK donoszą o przyjaznych stosunkach oddziałów "Góry" z Niemcami i o "paru uciekłych żandarmach niemieckich, którzy służą im za przykrywkę zewnętrzną". Warto też zauważyć, że Pilch przekroczył rzekę jawnie, mostem, wśród reorganizujących się oddziałów niemieckich.
