Aglutynacja
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. Adnotacja: luty 2008. |
Aglutynacja (łac. agglutinare - sklejać, spajać) albo odczyn zlepny - reakcja, w wyniku której aglutynogen jest wiązany przez aglutyniny, co powoduje powstanie dużych, wytrącających się kompleksów. Reakcja aglutynacji może zachodzić in vitro i być stosowana do różnego rodzaju testów diagnostycznych w serologii (często wykorzystuje się np. zlepianie krwinek). Rzadziej mówi się o aglutynacji, jako reakcji zachodzącej w organizmie, mającej na celu zlepianie cząstek patogenu, który dzięki temu może być łatwiej usunięty.
Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje aglutynacji (pokazane na rysunku):
- aglutynacja bezpośrednia - mówimy o niej wtedy, gdy aglutynina bezpośrednio zlepia aglutynogeny. Przykład: przeciwciała przeciwko grupom krwi zlepiają bezpośrednio krwinki ze sobą (rys. A)
- aglutynacja pośrednia - mówimy o niej wtedy, gdy aglutynogen osadza się na powierzchni innych cząstek, które dopiero wtedy mogą być łączone ze sobą przez aglutyniny (rys. B)
Reakcje aglutynacji mogą być nazywane bardziej szczegółowo, np. aglutynacja czerwonych krwinek nazywana jest hemaglutynacją.
Przebieg aglutynacji zależy od następujących czynników:
- pH
- temperatura (aglutyniny "zimne" to przeciwciała klasy IgM, które najlepiej wiążą aglutynogen w zakresie 4-22 stopni Celsjusza, aglutyniny "ciepłe" natomiast są przeciwciałami IgG i wiążą one najlepiej antygeny w temperaturze zbliżonej do naturalnej ciepłoty ciała)
- czas (zwykle zawiera się w przedziale 15-60 minut). Jest on również uzależniony od działania czynników zewnętrznych jak np. wstrząsanie, mieszanie, wirowanie, przy czym użycie tych działań zmniejsza czas zlepiania.
- siła jonowa (zazwyczaj im mniejsza siła jonowa, tym lepiej aglutyniny łączą się z aglutynogenami)
Aglutynacja jest odczynem stosowanym w chorobach zakaźnych, wywoływanych przez bakterie, nie ma natomiast zastosowania w chorobach wirusowych. Z najbardziej znanych odczynów należy wymienić odczyn Widala w durze brzusznym, odczyn Weila-Felixa w durze plamistym, odczyn Wrighta w tularemii i w szeregu innych chorób. Teoretycznie można go stosować wszędzie tam, gdzie wyhoduje sie drobnoustrój, z którego można sporządzić antygen. Zaletą odczynu jest prostota jego wykonania, szybkość wystąpienia reakcji, łatwość odczytania wyników i stosunkowo wysoka czułość.
