Arnoszt z Pardubic
Z Wikipedii
Arnoszt z Pardubic (czes. Arnošt z Pardubic, pol. Ernest z Pardubic) (ur. 25 marca 1297 r. prawdopodobnie w Kłodzku, zm. 30 czerwca 1364 r. w Roudnicach nad Labem) – katolicki biskup i pierwszy arcybiskup praski działający w XIV w.
Spis treści |
[edytuj] Biografia
Urodził się jako najstarszy spośród czterech synów rycerza Arnoszta z Hostinné, pana na Pardubicach, królewskiego burgrabiego w Kłodzku i jego żony Adliczki. Pierwsze nauki pobierał w szkole parafialnej prowadzonej przez joannitów przy kościele pw. św. Jana w Kłodzku. Po kolejne udał się do szkoły klasztornej benedyktynów w Broumovie, a następnie do szkoły partykularnej przy katedrze św. Wita w Pradze.
Przez 14 lat studiował prawo i teologię we Włoszech na uniwersytetach w Bolonii i Padwie. W 1338 roku powrócił do Czech, by przyjąć godność dziekana kapituły w Sadskiej i kanonika kapituły św. Wita w Pradze. Rok później został dziekanem tej drugiej. W 1343 r. został mianowany biskupem, a w 1344 r. arcybiskupem Pragi.
Był sprawnym administratorem: w listopadzie 1344 rozpoczął budowę katedry św. Wita (w triforium jej chóru został sportretowany przez budowniczego Piotra Parlera). Przyczynił się do powstania Uniwersytetu Karola w Pradze – pierwszej uczelni w tym mieście. Był też jego pierwszym kanclerzem. Z jego inicjatywy zostały ogłoszone w 1349 r. tzw. Statuty Arnoszta z Pardubic, które regulowały funkcjonowanie Kościoła w Królestwie Czeskim. Jego formacja duchowa była bliska augustianizmowi. Miał wielu współpracowników wśród kanoników regularnych i dla tego zakonu założył klasztory w Kłodzku, Rokycanach i w Jaromierzu. W rodowych Pardubicach rozpoczął budowę zamku i nakazał wznieść kościół Zwiastowania Marii Panny.
Był również zręcznym dyplomatą. W 1346 r. zabiegał w Awinionie o zatwierdzenie wyboru Karola IV Luksemburskiego na króla rzymskiego i prowadził rokowania w sprawie jego koronacji na cesarza. 2 września 1347 r. koronował Karola IV na króla Czech. Podczas konklawe w 1352 i 1362 r. występował jako poważny kandydat na papieża.
Arnoszt z Pardubic zmarł na swoim zamku w Roudnicach nad Labem. Został pochowany w kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Kłodzku. W prezbiterium stanął jego nagrobek powstały w kręgu Petera Parlera w latach 1370-1375. Na tumbie z czerwonego marmuru znajduje się rzeźba przedstawiająca arcybiskupa wykonana z białego marmuru. W 1468 r. dwukrotnie wyciekła z nagrobka oleista ciecz o niezwykłej woni, a w połowie XVI w. zaczął on pękać. W 1861 r. mocno zniszczony zabytek przeniesiono do północnej nawy, gdzie znajduje się do dziś. W 1870 r. rzeźbiarz Johann Janda wykonał pomnik Arnoszta z Pardubic ustawiony w nawie głównej. W 1960 r. przeniesiono go do nawy północnej.
[edytuj] Pamięć i legenda
Arnoszt jest obecnie uważany za patrona miasta Pardubice, w którym rozpoczął budowę tamtejszego zamku i kazał wznieść kościół Zwiastowania Marii Panny. Jego postać w tym mieście przypomina marmurowy relief autorstwa Františka Zuzky wmurowany w 1940 r. a znajdujący się w prezbiterium kościoła św. Bartłomieja. 23 września 2004 r. z okazji 640-lecia jego śmierci aulę Uniwersytetu w Pardubicach nazwano "Aulą Arnoszta z Pardubic".
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Frantiśek Śebek "Arnoszt z Pardubic (1297-1364)" (pl)
- Galeria zdjęć z wystawy w Muzeum Ziemi Kłodzkiej poświęconej Arnosztowi z Pardubic (pl)
- Notatka w serwisie praskiej archidiecezji (cs)
[edytuj] Bibliografia
- Anna Fastnacht-Stupnicka Od św. Jadwigi do Marka Hłaski. Niezwykłe losy wybitnych ludzi na Dolnym Śląsku, Oficyna Wydawnicza "Atut", Wrocław 2006, ISBN 83-7432-189-1
- Bogusław Czechowicz, Nagrobek i historiografia. O niektórych treściach i funkcjach pomników nagrobnych z XIV – XIX wieku, [w:] O sztuce sepulkralnej na Śląsku. Materiały z sesji Oddziału Wrocławskiego Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 25-26 października 1996 roku, Wrocław 1997, s. 177-202, ISBN 83-905667-7-X
