Augustyn Wołoszyn
Z Wikipedii
Augustyn Wołoszyn ukr. Авґустин Iванович Волошин - Awgustyn Iwanowycz Wołoszyn (ur. 17 marca 1874 we wsi Kełeczyn/węg. Kelecsény na Zakarpaciu, zm. 11 lipca 1945 w Moskwie) - rusiński działacz państwowy i kulturalny - umiarkowany zwolennik opcji ukraińskiej, polityk międzywojennej Czechosłowacji, ksiądz greckokatolicki i nauczyciel.
Ukończył seminarium duchowne w Użhorodzie i wyższą szkołę pedagogiczną w Budapeszcie, po czym prowadził aktywną działalność kulturalną na Rusi Zakarpackiej. W latach 1900-1917 uczył matematyki w seminarium nauczycielskim w Użhorodzie, w latach 1917-1938 był dyrektorem tego seminarium i napisał dla niego kilka podręczników. W 1924 został szambelanem papieskim.
W 1918 ks. Augustyn Wołoszyn przewodniczył Podkarpackiej Radzie Narodowej, która w 1919 skutecznie postulowała włączenie Rusi Zakarpackiej do Czechosłowacji. W 1923 założył Partię Narodowo-Chrześcijańską, której przewodził i z ramienia której był w latach 1925-1929 posłem do sejmu czechosłowackiego.
26 października 1938 ks. Augustyn Wołoszyn został premierem rządu autonomicznej Ukrainy Karpackiej. Jako szef rządu doprowadził do podziału władzy w kraju między ścierające się stronnictwa proukraińskie (OUN) i rusińskie. Rząd Wołoszyna podpisał umowy handlowe z Niemcami, zajmował się rozwojem kraju (zwłaszcza poprzez rozwój spółdzielczości rolnej) i rusińskiej oświaty, a przede wszystkim utworzył karpackie siły zbrojne - Sicz Karpacką.
15 marca 1939 ks. Augustyn Wołoszyn został (pierwszym i ostatnim) prezydentem Karpato-Ukrainy, której niepodległość ogłosił dzień wcześniej. 19 marca 1939, po zajęciu kraju przez wojska węgierskie, ks. Wołoszyn wraz z członkami rządu i ostatnimi oddziałami czechosłowackimi schronił się w Rumunii.
II wojnę światową ks. Augustyn Wołoszyn spędził w Pradze jako dziekan i rektor Uniwersytetu Ukraińskiego w Pradze. 21 maja 1945 roku został tam aresztowany przez sowiecką policję polityczną i wywieziony do Moskwy. W lipcu 1945 zamordowany przez NKWD w więzieniu na Butyrkach.
[edytuj] Publikacje
- "O pismiennom jazykie podkarpackich Rusinow" (1921)
- "Azbuka karpato-ruskoho i cerkowno-sławianskoho cztienia" (1924)
- "Spomyny" (1959)
[edytuj] Bibliografia
- Wołodymyr Zadorożnyj, Mykoła Zymomrya – Ks. Augustyn Wołoszyn i jego miejsce w dziejach Zakarpacia [w:] "Biuletyn Ukrainoznawczy". 2000. ISSN 1427-8537
- Roszkowski W., Kofman J. (red.), Słownik biograficzny Europy Środkowo-Wschodniej XX wieku, Warszawa 2005, ISBN 83-7399-084-4
