Barycz Nowa

Z Wikipedii

Współrzędne: 51°18'50.2" N 21°38'17.3" E51.3139444 21.6381389 (Barycz Nowa)


Barycz Nowa
Województwo	mazowieckie
Powiat	zwoleński
Gmina	Zwoleń
Położenie	51° 18' 50.2'' N 21° 38' 17.3'' E
Liczba mieszkańców (2003) • liczba ludności	317
Strefa numeracyjna (do 2005)	48
Tablice rejestracyjne	WZW
Położenie na mapie Polski Barycz Nowa

Barycz Nowa – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie zwoleńskim, w gminie Zwoleń.

Barycz Nowa z sąsiednimi wsiami: Barycz Stara i Barycz Kolonia tworzą sołectwo Barycz i pod taką nazwą, jako jedna wieś, występowała w zapisach historycznych i urzędowych do początku XX wieku.

Sołectwo Barycz zajmuje obszar ok. 650 ha w widłach ujścia rzeki Sycynki do Zwolenki, na północno-wschodnich obrzeżach dawnej Puszczy Radomskiej.

[edytuj] Nazwa wsi

Nazwa wsi pochodzi prawdopodobnie od słowa bara, dawniej oznaczającego moczary, rozlewiska wodne, bagna i podmokłe tereny.

[edytuj] Historia miejscowości

Wieś leżała na szlaku handlowym prowadzącym z południowej Europy przez Lublin i Chodlik do Radomia, a dalej na zachód i Pomorze, co sprzyjało jej rozwojowi. W rejonach obu rzek odkryto stanowiska dawnego hutnictwa dymarkowego, dla którego surowcem była miejscowa ruda darniowa oraz skorupki naczyń ceramicznych. Pierwszym historycznie udokumentowanym właścicielem wsi był Andrzej Ciołek herbu Ciołek z Żelechowa, pochodzący z rodu Ciołków, którego protoplasta (także Andrzej), starosta sandomierski, prowadził do boju trzecią chorągiew w bitwie pod Grunwaldem. Wcześniej, za zasługi dla króla Władysława Łokietka, otrzymał w dzierżawę dobra sandomierskie, w skład których wchodziła także ziemia zwoleńska.

W 1530 r. wieś kupił za 1000 florenów Piotr Kochanowski herbu Korwin, sędzia grodzki radomski, właściciel połowy Czarnolasu a od 1525 r. - Sycyny. Po jego śmierci, w roku 1559 Barycz przeszła w ręce jednego z pięciu synów, poety i tłumacza literatury antycznej – Andrzeja, brata Jana. Na dokumencie podziału dziedzictwa po Piotrze istnieje zapis: …”wieś czy też miasteczko Barycz”… (w oryg. „villa seu oppidum”), co może świadczyć, że ówczesny stan zabudowy wsi i infrastruktura spełniały podstawowe standardy XVI - wiecznego miasteczka: okazały dwór, młyn, rozległe stawy rybne, folwark z zabudowaniami gospodarczymi, dwie karczmy, we wsi działał kowal oraz garncarz. Do 1676 roku wieś była w posiadaniu spadkobierców licznego potomstwa Andrzeja Kochanowskiego, kiedy to została sprzedana wojewodzie mazowieckiemu Marcinowi Chomętowskiemu, po czym przeszła we władanie jego syna Stanisława (1706), hetmana polnego, który zmarł bezpotomnie w 1673, a wieś przejął były wojewoda pomorski Ignacy Przebendowski. Kolejnym dziedzicem, po ożenku z córką Ignacego, został Tadeusz Matuszewicz w 1790, minister skarbu Księstwa Warszawskiego. Jego syn Adam, dyplomata, jako spadkobierca utracił wieś za długi karciane w 1835, którą odkupił rząd Królestwa Polskiego i przekazał w 1838 gubernatorowi Kalisza gen. Piotrowi Szabelskiemu, a w 1892 roku jako donacja przeszła na jego syna Iwana. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zarządzanie resztą dworskiej ziemi, okrojonej w wyniku uwłaszczenia chłopów (1864), przejął rząd i przeprowadził częściową parcelację, która ostatecznie została zakończona po 1945 roku.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa radomskiego.

Dane według stanu z 2003 roku: 317 mieszkańców, 79 gospodarstw, publiczna szkoła podstawowa, dwa sklepy; zabudowa w większości murowana, komunikacja autobusowa. Niestety poza ruinami młyna, nic nie zachowało się z dawnej zabudowy dworskiej.

[edytuj] Bibliografia

Tomasz Palacz, Człek Boże igrzysko. Wyd. Instytut Technologii Eksploatacji - Radom.
Władysław Bara Kapciak, Barycz i okolice. Okruchy historii. Wyd. Biblioteka Zwoleńska im. dr Jana Pawłowskiego