Baszta Sandomierska na Wawelu
Z Wikipedii
Baszta Sandomierska – jedna z trzech istniejących baszt na wzgórzu wawelskim, położona na jego pd.-zach. skraju. Wraz z basztą Lubranką tworzy unikatowy zespół tzw. baszt ogniowych z połowy XV w.
Po raz pierwszy wzmiankowana w źródłach jako "nowa wieża" w związku wydarzeniem z 1462 roku, gdy ścięto na wzgórzu obok niej sześciu rajców po zamordowaniu przez mieszczan magnata Jędrzeja Tęczyńskiego. Według tradycji więziono tu szlachtę z Ziemi Sandomierskiej.
Dolne kondygnacje baszty zostały przebudowane w XVI-XVII w. z przeznaczeniem na kwaterę dla pachołków starościńskich. W XVIII w. była w złym stanie. W 1856 r. została przebudowana przez Austriaków, m.in. ze zmianą nakrycia i dostawieniem dobudówki z klatką schodową. Przeróbki te zostały usunięte przez Zygmunta Hendla w trakcie prac prowadzonych w latach 1911-1914. W ramach ostatnich prac konserwatorskich prowadzonych w latach 2003-2004 według projektu arch. Piotra Stępnia i dr. Stanisława Karczmarczyka m.in. zrekonstruowano trzy wykusze strzelnicze, ganek III piętra, wykonano zewnętrzne schody prowadzące na ten ganek i przywrócono pierwotny układ stropów w górnych kondygnacjach baszty.
Obok baszty ciągnie się wzdłuż zieleńca pas kamiennych murów obronnych nadbudowanych w okresie powojennym na fundamentach z początku w. XIV. Znajduje się przy nich ujście kanału, którym w r. 1772 konfederaci barscy dostali się na Wawel.
Fortyfikacje |
Baszta Senatorska • Baszta Sandomierska • Baszta Złodziejska • Baszta Tęczyńska • Baszta Szlachecka • Baszta Kobieca • Brama Wazów • Brama Herbowa • Bastion Władysława IV • Brama Bernardyńska |
Budynki |
Budynek Seminarium Duchownego • Wikarówka • Kuchnie Królewskie • Rotunda Najświętszej Marii Panny • Centrum Wystawowo-Konferencyjne • Dom Katedralny • Budynek administracji |
Relikty |
Kościół św. Gereona • Kościół św. Jerzego • Kościół św. Michała • Kościół przy Baszcie Sandomierskiej • Kościół przy Smoczej Jamie • Kościół przy bastionie Władysława IV • Kościół B • Sala o 24 słupach • Dom Stanisława Borka |
Inne |
Smok Wawelski • Pomnik Tadeusza Kościuszki na Wawelu • Konflikt wawelski • Koronacje królewskie na Wawelu |