Bazylika NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej
Z Wikipedii
| Bazylika NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej | |
 Widok spod siedziby PZU |
|
| Data budowy | 1889-1900 |
| Wyznanie | Kościół rzymskokatolicki |
| Rodzaj | bazylika mniejsza |
| Wezwanie | NMP Anielskiej |
| Architekt | Józef Stefan Pomian-Pomianowski |
| Budulec | cegła |
| Obecnie | istnieje |
Bazylika NMP Anielskiej w Dąbrowie Górniczej – kościół w centrum Dąbrowy Górniczej, w diecezji sosnowieckiej.
Spis treści |
[edytuj] Pierwszy kościół
Pierwsza świątynia we wsi Dąbrowa nosząca wezwanie Św. Aleksandra pochodzi z lat 1875-77. Ceglaną jednonawową budowlę z dwiema wieżami w części frontowej wzniesiono na podstawie projektów Julian Polcera. W 1885 r. został poświęcony przez biskupa kieleckiego Tomasza Teofila Kulińskiego. W 1891 r. kościół otrzymał status parafii. Jest to kościół który przylega do północnej nawy obecnej bazyliki pełniący funkcję kaplicy pw. Św. Aleksandra.
[edytuj] Rozbudowa świątyni
Rozwój Dąbrowy i wzrost mieszkańców będący konsekwencją industrializacji Zagłębia były zasadniczymi przyczynami do planów rozbudowy świątyni. W latach 1889 - 1900 obok starego budynku wzniesiono wielki kościół o układzie trójnawowym, bazylikowym z transeptem, trzema wieżami w fasadzie zachodniej: główną o wysokości 83,5 m i dwiema bocznymi, niższymi. Nową świątynię zaprojektowano według planów Józefa Stefana Pomian-Pomianowskiego - twórcę kilku innych kościołów na terenie Zagłębia Dąbrowskiego. Ta monumentalna ceglana świątynia o cechach neogotyckich ma 68 m długości, 30 m szerokości a wysokość wewnątrz wynosi 30 m. Trzy wieże stały się odtąd dominantą w pejzażu miasta.
[edytuj] Dalsze dzieje
Przy okazji pobytu w Rzymie w 1900 r. ks. Grzegorz Augustynik podjął starania o uzyskanie odpustu dla kościoła Matki Boskiej Anielskiej. Na mocy breve Leona XIII z 19 marca 1901 r. został on podniesiony do godności bazyliki mniejszej. Rok później bazylika otrzymała przywilej obchodzenia odpustu: Porcjunkuli - 3 maja, w uroczystość Św. Aleksandra, patrona pierwszego kościoła, 13 listopada - w dzień wspomnienia św. Stanisława Kostki i 2 sierpnia - w święto Matki Bożej Anielskiej.
W roku 1910 r. podjęto gruntowną restaurację świątyni. Pracami zarządzał Piotr Niziński z Krakowa, natomiast dekoracja malarska wnętrza została wykonana m.in. przez Włodzimierz Tetmajera. Ponownej konsekracji dokonano 29 września 1912 r. (biskup kielecki Augustyn Łosiński).
[edytuj] Wnętrze
Wnętrze tworzy niemal w całości jednolity neogotycki wystrój który tworzą ołtarze, ambona, konfesjonały o architektonicznych formach. Wielki ołtarz główny posiada bogatą dekorację malarską i rzeźbiarską. Dominantą jest obraz umieszczony pośrodku ołtarza: przedstawienie Trójcy Świętej w otoczeniu aniołów i świętych: Św. Józefa i Św. Joachima, Św. Franciszka i Św. Klary oraz rzeźba cudownej figury Maryi z Dzieciątkiem. Po bokach figury Św. Rozalii i Św. Antoniego z Padwy. Ponadto dzieło zdobią mniejsze figury archaniołów: Gabriela, Michała i Rafała.
W transepcie znajdują się neogotyckie ołtarze: Ołtarz Św. Barbary z rzeźbami Św. Kingi i Św. Jadwigi; Najświętszego Serca Pana Jezusa z rzeźbami Maryi i Św. Jana Ewangelisty i obrazem Ukrzyżowania. W kaplicach przy prezbiterium ołtarz NMP Różańcowej z rzeźbami patronów Śląska: Bł. Czesława i Św. Jacka, oraz św. Antoniego z Padwy w zwieńczeniu; Św. Józefa z rzeźbami patronów Polski Św. Wojciecha i Św. Stanisława, natomiast w zwieńczeniu znajduje się figura Bł. Wincentego Kadłubka. Kaplicę Św. Aleksandra zdobi polichromia przedstawiająca anielski orszak oraz świętych oraz neogotycki ołtarz z obrazem Matki Boskiej z Dzieciątkiem. W kaplicy zwanej Porcjunkulą ( nawiązującej do Porcjunkuli w Asyżu ) wzniesionej w 1913 r., został pochowany ks. Grzegorz Augustynik.
[edytuj] Bibliografia
- J. Wiśniewski: Diecezja Częstochowska. Opis historyczny kościołów i zabytków w dekanatach: będzińskim, dąbrowskim, sączowskim, zawierckim i żareckim oraz parafji Olsztyn, Marjówka Opoczyńska Warszawa 1936, s. 90-101;
- Cz. Tomczyk (red.): Katalog diecezji sosnowieckiej, Sosnowiec 1999
- J. Bolek, P. Lorenc, P. Markiewicz (red.): Kościoły Wielkiego Jubileuszu Diecezji Sosnowieckiej, Sosnowiec 2000.
