Bielany (Toruń)

Z Wikipedii

Bielany osiedle Torunia
Status	osiedle
Założono	XVII w.
Strefa numeracyjna	(+48) 056
Kod pocztowy	87-100

Spis treści 1 Pochodzenie nazwy dzielnicy 2 Historia 3 Charakter dzielnicy 4 Osiedla wchodzące w skład Bielan 5 Infrastruktura 6 Zabytki i atrakcje turystyczne

[edytuj] Pochodzenie nazwy dzielnicy

Bielany (niem. Weisshof) – jedna z prawobrzeżnych dzielnic Torunia. Nazwa dzielnicy pochodzi prawdopodobnie od charakteru okolicznych gleb – piasków, Bielany położone są pośród lasów sosnowych porastających wydmy. Istnieje również hipoteza, że nazwa Bielany wywodzi się od istniejących tu niegdyś bielników – blichów, w których bielono wosk i płótno.

[edytuj] Historia

Od ok. połowy XVII wieku na Bielanach znajdowało się miejsce straceń przestępców (tzw. Wiesiołki, Galgenberg, Szubieniczne Wzgórze). Do dziś zachowało się szubieniczne wzgórze. Po 1688 Bielany należały do przybyłego z Gdańska D. K. Janitzena, wówczas do Bielan przyłączone zostało Podborowno – folwark należący do Pawła Stranskiego (jego płyta nagrobna, przeniesiona ze zlikwidowanej części cmentarza św. Jerzegoznajduje się w kościele pw. Matki Boskiej Zwycięskiej w dzielnicy Mokre).

Już od końca średniowiecza Bielany były miejscem, z którego wodę pitną czerpał Toruń, w latach 1893-1894 powstała tu nowoczesna stacja wodociągów.

W latach 20. XX wieku na Bielanach zostali osadzeni Redemptoryści, powstała kaplica, następnie zaś około 1960 Kościół Świętego Józefa. W latach 60. XX wieku został oddany do użytku Wojewódzki Szpital Zespolony im. L. Rydygiera.

[edytuj] Charakter dzielnicy

Zróżnicowany - są zarówno duże osiedla mieszkaniowe (jedno- i wielorodzinne), jak i lasy, parki. Od zachodu znajduje się Lotnisko Aeroklubu Pomorskiego w Toruniu.

Na Bielanach znajduje się miasteczko uniwersyteckie Uniwersytetu Mikołaja Kopernika: rektorat z aulą, Biblioteka Główna, Wydziały: Chemii, Biologii, Prawa, Ekonomii i Zarządzania. Pierwsze budynki powstały w latach 70. XX wieku według projektów warszawskich architektów, pod kierunkiem arch. Ryszarda Karłowicza.

Na terenie dzielnicy znajduje się także Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Toruńskiej.

[edytuj] Osiedla wchodzące w skład Bielan

Dzielnica Bielany od wschodu graniczy z Chełmińskim Przedmieściem, od południa z Bydgoskim Przedmieściem, na północ od Bielan znajdują się Wrzosy oraz w dalszej części rozciągają się lasy, pośród których położona jest leśna osada Barbarka. Natomiast zachodnia granica Bielan jest równocześnie zachodnią granicą Torunia.

Historycznie dzielnica podzielona jest na dwie części: część północna (do ulicy Polnej włącznie) to Stare Bielany (Weisshof), część południowa (do ulicy Broniewskiego) to Nowe Bielany (Neu Weisshof). Osiedla na Bielanach to:

• Osiedle Św. Józefa - teren pomiędzy ulicami Św. Józefa, Osiedlową, Orzechową i Jesienną. Przylega do obszaru zajmowanego przez Wojewódzki Szpital Zespolony im. Ludwika Rydygiera. Zabudowę osiedla stanowią domy jednorodzinne. Na osiedlu nie ma szkoły, jest jedno prywatne przedszkole, z placówek handlowych jedynie niewielkie sklepy.
• Osiedle Św. Klemensa - teren graniczący z zespołem budynków kościoła i klasztoru św. Józefa pomiędzy ulicami Grunwaldzką, Śniadeckiego i Miłą. Jego zabudowę stanowią domy jednorodzinne. Samo osiedle nie ma przedszkola, szkoły podstawowej i gimnazjum. Z obiektów handlowych posiada jedynie niewielki sklepik.
• Osiedle Uniwersyteckie - campus,
• Osiedle Fałata ,
• Osiedle Przy Lesie - zgrupowanie czteropiętrowych bloków wielorodzinnych w pobliżu skrzyżowania ulicy Polnej z ulicą Żwirki i Wigury
• Brzezina - teren obejmujący zachodnią część Bielan, graniczący z lotniskiem. Od pozostałych osiedli oddzielony jest terenami leśnymi. Zabudowa osiedla składa się z domków jednorodzinnych oraz z zabudowy szeregowej. Samo osiedle nie ma przedszkola czy szkoły, jedynie niewielkie sklepy.

[edytuj] Infrastruktura

Na terenie Bielan znajduje się kilkanaście szkół i przedszkoli, liczne placówki handlowe, trzy uczelnie wyższe, kluby studenckie, kina Niebieski Kocyk i Kino Diecezjalne oraz Klub Studencki Od Nowa. Wokół jest sporo terenów rekreacyjnych, lasów i parków.

We wschodniej części Bielan znajduje się zespół budynków kościoła i klasztoru O.O. Redemptorystów, z budynkami Wyższej Szkoły Kultury Społecznej i Medialnej, Domem Pielgrzyma, studiem Telewizji Trwam (ponad 700 m kw.) oraz kilkoma obiektami sportowymi (otwartymi i halowymi). Naprzeciw kompleksu klasztornego ulokowano 4 szkoły średnie, zawodowe i ogólnokształcące oraz basen Zespołu Szkół Mechaniczno-Elektrycznych.

[edytuj] Zabytki i atrakcje turystyczne

Na terenie osiedla znajduje się kilkanaście atrakcyjnych zabytków:

• Zespół klasztorny oo. redemptorystów wraz z kościołem pw. św. Józefa wybudowany w latach 20. XX wieku, w którym znajduje się również Sanktuarium Matki Boskiej Nieustającej Pomocy zwanej również Matką Boską Bielańską, nieopodal posługują również siostry Józefitki.
• Bielański Dwór (Biały Dwór, Prezydentówka) – to zespół zabytków:
  • barokowy dwór z XVIII wieku, przebudowany w pierwszej połowie XX wieku,
  • park dworski (z największym skupiskiem pomników przyrody w Toruniu),
  • rezydencja Janitzena, w okr. międzywojennym siedziba prezydenta Torunia, obecnie Hospicjum Światło
  • w parku kamień upamiętniający założyciela folwarku
  • wiele pomników przyrody w parku dworskim
• Stacje wodociągów Stare i Nowe Bielany – pierwsza z 1894, druga z 1913,
  • w Starych Bielanach 50 metrowa wieża ciśnień w której znajduje się ekspozycja Muzeum Inżynierii Komunalnej Torunia, poświęconą technikom inżynierii komunalnej Torunia od średniowiecza do czasów współczasnych
  • Cmentarz rodziny Elsnerów – XIX wieku znajduje się w parku, wchodzącym w skład stacji wodociągów
• Obiekty fortowej Twierdzy Toruń, m.in.: Fort VII (1879-83), podczas II wojny światowej obóz ludności polskiej
• Osiedle Uniwersyteckie - campus, a w nim m.in. Muzeum Przyrodnicze
• Muzeum Motoryzacji
• Lotnisko sportowo–turystyczne i Aeroklub Pomorski
  • Loty Turystyczne
  • Szkoła Spadochronowa
  • Szkoła Lotniarstwa
• Stadion żużlowy Klubu Sportowego Toruń Unibax SA
• Profesjonalny Tor Rallycrossowy Toruńskiego Klubu Motorowego
• Wyższe Seminarium Duchowne Diecezji Toruńskiej im. błogosławionego ks. Stefana Frechilowskiego