Bokken
Z Wikipedii
Bokken (jap. 木剣?) – drewniany miecz do ćwiczeń, zwykle o kształcie katany, lecz czasem również wakizashi lub tantō. Bokken nie powinien być mylony z shinai, bambusowym mieczem używanym w kendo.
Spis treści |
[edytuj] Nazwa
Nazwa miecza składa się z dwóch japońskich znaków: boku (jap. 木? drzewo, drewno) oraz ken (jap. 剣? miecz). Należy zauważyć, iż nazwa bokken (jap. 木剣?) nie jest często używana w Japonii. Znak ken (jap. 剣?) używany jest jako przedrostek w terminach związanych z mieczem, np. w słowach kendo (jap. 剣道? dosł. „droga miecza”) lub kenjutsu (jap. 剣術? dosł. „sztuka miecza”). Dla kontrastu znak tō (jap. 刀?) występuje jako przyrostek w słowach shōtō (jap. 小刀? dosł. „krótki miecz”) oraz daitō (jap. 大刀? dosł. „długi miecz”). Na zasadzie analogii bokutō (jap. 木刀? dosł. „drewniany miecz”) jest nazwą poprawną.
[edytuj] Historia
W średniowiecznej Japonii bokken był używany przez wojowników podczas treningów. Miyamoto Musashi, legendarny mistrz kenjutsu, był znany z pokonywania w pełni uzbrojonych przeciwników przy użyciu tylko jednego lub dwóch bokkenów. W jednej z legend pokonał on Sasaki Kojiro bokkenem zrobionym z wiosła, który wykonał podczas podróży łodzią na umówioną wyspę, gdzie miał odbyć się pojedynek.
[edytuj] Budowa
Bokken wykonany jest z jednego kawałka drewna, którego rodzaj stanowi główny czynnik (obok zdolności twórcy) określający jakość miecza. Obecnie prawie wszystkie produkowane masowo, niedrogie bokkeny robi się z niskiej jakości drewna (najczęściej jest to czerwony dąb północnoamerykański lub azjatycki, które różnią się od siebie nieznacznie wytrzymałością włókien), przez co są one bardzo podatne na uszkodzenia czy złamania. Z tego też powodu najlepiej używać ich do ćwiczeń niezwiązanych z walką (np. kata).
Lepsze rodzaje drewna, jak amerykański biały dąb, znany również jako Kashi (nie należy go mylić z japońskim białym dębem znanym pod nazwą Shiro Kashi), są o wiele mocniejsze w porównaniu z czerwonym dębem i o wiele lepiej sprawdzają się jako materiał na bokkeny. Innym dobrym wyborem jest hikora, posiadająca bardzo dobrą twardość i wytrzymałość przy zachowaniu niskich kosztów produkcji.
Używanie egzotycznego, twardego drewna nie jest nietypowe przy konstrukcji drogich bokkenów. Niektóre z nich robione są z brazylijskiej jatoby. Bokkeny wykonywane z tropikalnego drewna są zwykle ciężkie, a przez to pożądane przez wielu użytkowników pomimo ich kruchości. Wiele konstruowanych z tych materiałów mieczy nadaje się do samotnego treningu, ale już nie do ćwiczeń w parach.
Bokkeny nigdy nie były robione z bambusa; służy on natomiast do konstrukcji shinai, miecza używanego w kendo.
[edytuj] Rodzaje bokkenów
- daitō lub tachi (w kształcie katany) - długi miecz;
- shotō, kodachi lub wakizashi bo (w kształcie wakizashi) - krótki miecz;
- tanto bo (w kształcie tanto) - sztylet.
Osobnym rodzajem bokkena jest suburito, które może występować w kształcie daitō oraz shotō. Stosowany jest on do samotnego treningu poprawiającego zdolności używania zwykłego bokkena i rozwijającego masę mięśniową wojownika.
Bokken może również być tworzony na kształt innych japońskich broni, np. nagamaki, no-dachi, yari, naginaty czy kamy.
[edytuj] Zastosowanie
Broń ta używana była (i jest nadal) w ćwiczeniach szermierki mieczem japońskim kenjutsu ze względu na bezpieczeństwo, ponieważ każdy błąd popełniony podczas ćwiczeń zwykłym mieczem, może skończyć się śmiercią (i często tak się kończył). Na potrzeby kendo, szermierki sportowej, wymyślono shinai, będący elastycznym zwitkiem bambusowych listewek, ponieważ bokken może stanowić groźną i śmiertelną broń: legendy japońskie mówią o mistrzach, którzy zwyciężali za pomocą bokkena pojedynki z przeciwnikiem uzbrojonym w prawdziwy, ostry miecz.
