Bomba paliwowo-powietrzna
Z Wikipedii
Bomba paliwowo-powietrzna — bomba lotnicza różniąca się od konwencjonalnych bomb tym, że wypełniający ją materiał wybuchowy nie zawiera utleniacza, ale pobiera go w momencie eksplozji z powietrza atmosferycznego. Broń tego typu określana jest także mianem bomby termobarycznej (od greckich słów therme (Θερμό) - temperatura, i baros (Βαρως) - ciśnienie), bomby próżniowej (ze względu na efekt "wysysania" tlenu podczas eksplozji), a w krajach anglosaskich nosi ona oznaczenia HITs (od ang. high-impulse thermobaric weapon - broń termobaryczna dużej mocy), FAE lub FAX (od ang. fuel-air explosives - paliwowo-powietrzny materiał wybuchowy). Bomby tego typu posiadają większą moc burzącą niż konwencjonalne bomby o tej samej masie. Największą bombą tego typu jest rosyjska konstrukcja znana jako "ojciec wszystkich bomb".
Spis treści |
[edytuj] Działanie bomby
Zasada działania bomby paliwowo-powietrznej polega na rozpyleniu w powietrzu materiału wybuchowego, przy pomocy małego ładunku, a następnie zainicjowanie jego eksplozji. Bomba zawiera ładunek lotnej cieczy (węglowodory, tlenek etylenu, tlenek propylenu i inne) lub stałego materiału wybuchowego w postaci bardzo drobnego proszku, czasem również rozdrobnionego metalu. Pierwszy zapalnik w postaci małego ładunku wybuchowego powoduje rozerwanie skorupy bomby i rozpylenie głównego ładunku wybuchowego w powietrzu. Po krótkim czasie (kilka milisekund) potrzebnym na powstanie aerozolu drugi zapalnik powoduje eksplozję tak powstałej chmury.
Nowe typy bomb paliwowo-powietrznych posiadają tylko jeden ładunek inicjujący, który jednocześnie rozpyla materiał wybuchowy i detonuje go.
[edytuj] Efekty użycia
Broń paliwowo-powietrzna powstała po obserwacji przypadkowych eksplozji pyłów i aerozoli, które miały miejsce w silosach lub podczas pożarów zbiorników z paliwem. Podczas wybuchu bomby paliwowo-powietrznej następuje zapalenie wytworzonego aerozolu i powstanie fali uderzeniowej, która rozprzestrzenia się od centrum ku krawędziom chmury z bardzo dużą prędkością powodując na swej drodze znaczne zniszczenia, zwłaszcza na płaskim terenie. Główną siłą niszczącą broni termobarycznej jest ciśnienie. Czas w którym przechodzi fala uderzeniowa o bardzo dużym ciśnieniu jest na tyle długi, że broń ta jest bardzo efektywna przeciwko polom minowym, słabo opancerzonym pojazdom, samolotom na lotniskach, a nawet schronom. Porównywalna masa trotylu generuje silną, ale krótkotrwałą eksplozję, która wytwarza krótszą falę uderzeniową, ale o większym ciśnieniu. Do niszczenia struktur na większym obszarze bardziej efektywna jest dłużej trwająca fala uderzeniowa, chociaż generowane przez eksplodujący rozpylony materiał ciśnienie jest niższe. Ponadto dużą zaletą mieszanin paliwowo-powietrznych jest możliwość inicjacji wybuchu objętościowego w przestrzeni setek, a nawet tysięcy metrów sześciennych, a nie jak w przypadku skondensowanych materiałów wybuchowych ułamka metra sześciennego. Bomba paliwowo-powietrzna zawierająca 100 kg materiału wybuchowego generuje energię porównywalna z eksplozją 1200 kg trotylu. Skuteczność rażenia bomb tego typu jest bardzo wysoka i przewyższa 3-5 razy skuteczność rażenia bomb takiej samej wagi i wielkości z ładunkiem trotylowym.
[edytuj] Zastosowanie bojowe
Lotnicze bomby paliwowo-powietrzne wielokrotnie wykorzystywane były podczas wojny w Wietnamie. Używane były między innymi do niszczenia kryjówek Vietcongu i wrogich baz. Tego typu broń wykorzystywana była również w czasie pierwszej wojny w Zatoce Perskiej oraz podczas wojny w Iraku.
[edytuj] Użytkownicy
Na wyposażeniu lotnictwa wojskowego znajdują się obecnie m.in. następujące typy bomb paliwowo-powietrznych: CBU-73B, CBU-72 (Stany Zjednoczone), ODAB-1000 (Rosja), FAACB (Chiny) i LBPP-100 (Polska).
[edytuj] Polska bomba paliwowo-powietrzna
Polską lotniczą bombę paliwowo-powietrzną pokazano po raz pierwszy publicznie w 1998 roku podczas VI Międzynarodowego Salonu Przemysłu Obronnego w Kielcach. Łódzki "Prexer Project" zaprezentował zbudowaną 10 lat wcześniej bombę LBPP-100 (Lotnicza Bomba Paliwowo-Powietrzna o wadze 100 kg) o kryptonimie "Teisy", która znajduje się na uzbrojeniu jednostek uderzeniowych WLOP wyposażonych w samoloty szturmowe Su-22.
[edytuj] Fikcja
Lotnicza Bomba Paliwowo-Powietrzna została pokazana w filmie Epidemia (ang. Outbreak) z Dustinem Hoffmanem i Rene Russo, gdzie użyto jej do zniszczenia zakażonego wirusem miasta, oraz amerykańskiego okrętu podwodnego USS "Ethan Allen" w powieści Toma Clancy Polowanie na Czerwony Październik (ang. The hunt for Red October). Natomiast Alistair MacLean w swojej powieści "Złote Wrota" (ang. "Golden Gate"), przedstawił ją w wersji kasetowej CBU-55
