Bruno Kreisky

Z Wikipedii

Bruno Kreisky

Data i miejsce urodzenia	1911 , zm. 1990
Kanclerz Austrii
Okres urzędowania	od 1970 do 1983
Przynależność polityczna	Socjaldemokratyczna Partia Austrii
Poprzednik	Josef Klaus
Następca	Fred Sinowatz

Bruno Kreisky (ur. 22 stycznia 1911 w Wiedniu, zm. 29 lipca 1990 w Wiedniu) – austriacki polityk, w latach 1970-1983 kanclerz Republiki Austrii.

Urodzony w zamożnej rodzinie pochodzenia żydowskiego. Już w czasie pobierania nauki wszedł w kontakt z ruchem robotniczym i w 1926 roku wstąpił do organizacji młodzieży socjalistycznej (SAJ). Poświęcił się całkowicie tej organizacji i piastował w niej różne ważne stanowiska. Od 1933 roku kierował działem oświaty i kultury.

W 1929 rozpoczął studia na kierunku prawa gospodarczego chociaż właściwie zamierzał studiować medycynę. Jednak dał się przekonać, że partia potrzebuje prawników. Od 1934 roku wypowiada się przeciwko rosnącemu faszyzmowi w Austrii.

Podobnie jak wielu innych socjaldemokratów musiał opuścić Austrię i znalazł się w Czechosłowacji, gdyż ówczesny kanclerz Engelbert Dollfuss (powołując się na prawo z 1918 roku) wprowadził rządy twardej ręki i po zamieszkach w lutym 1934 roku zdelegalizował Partię Socjalistyczną, organizacje robotnicze i związki zawodowe oraz zlikwidował wydawnictwa związkowe.

Pod przewodnictwem Kreiskiego organizacja SAJ została przemianowana na Rewolucyjną Młodzież Socjalistyczną i zaczęła działać nielegalnie. W Czechosłowacji uciekinierzy socjaldemokratyczni zakładają też organizację Rewolucyjnych Socjalistów Austrii, która wspiera macierzystą organizację w kraju drukując Gazetę Robotniczą i szmuglując ją pociągami do Austrii. Również Socjalistyczna Partia Niemiec od 1933 roku musiała szukać schronienia na wygnaniu w Pradze. Rok później został Kreisky aresztowany i w 1936 roku skazany za zdradę na rok więzienia. Wprawdzie krótko potem wyszedł wolny, ale stracił prawo studiowania w Austrii. Rzucił się więc w wir nielegalnej działalności. Wprawdzie dwa dni po aneksji Austrii przez Trzecią Rzeszę zdołał ukończyć studia, ale dzień potem został ponownie aresztowany i po kilku miesiącach aresztu stanął przed wyborem: albo zostaje w więzieniu, albo opuści kraj (który w międzyczasie stał się częścią Rzeszy).

Kreisky wyemigrował do Szwecji i pełnił tam funkcję sekretarza związków zawodowych. W międzyczasie pisał do różnych gazet krajowych i zagranicznych. W 1940 roku poznał na jednym z kongresów Willego Brandta i zawiązała się między nimi nić przyjaźni, która przetrwała całe życie. W 1943 ożenił się z Verą Fürth i z tego małżeństwa urodziło się dwoje dzieci: syn Peter (ur. 1944) i córka Susanne (ur. 1948). W tym czasie Kreisky pracował nad koncepcją Austrii po wojnie. Lata powojenne spędził jako dyplomata ponownie w Szwecji.

W 1951 roku powrócił do Wiednia i został urzędnikiem administracji resortu do spraw zewnętrznych okoliczności w urzędzie kanclerskim (obecnie resort ten jest Ministerstwem Spraw Zagranicznych). Prezydent Austrii Theodor Körner powołał go jako doradcę politycznego i postawił na stanowisku wicedyrektora gabinetu. W 1953 roku objął stanowisko sekretarza państwa i rozpoczął działalność w SPÖ (Socjalistycznej Partii Austrii). Z racji swego stanowiska miał duży udział w pertraktacjach układu państwowego. W wyborach w 1956 roku zdobył miejsce w Parlamencie. W 1959 r. został Ministrem Spraw Zagranicznych w rządzie kanclerza Juliusza Raaba. Potem aż do roku 1966 rządy i większość parlamentarną uzyskuje Partia Ludowa (ÖVP).

W 1967 roku Kreisky został wybrany przewodniczącym partii socjalistycznej (SPÖ) i uczynił ją w 1970 roku najsilniejszą austriacką partią. W wyniku tego sam został kanclerzem, ale udało mu się stworzyć jedynie rząd mniejszościowy. Rok później, w roku 1971 zdobył dla swej partii absolutną większość i udało mu się to jeszcze powtórzyć dwa razy. Kiedy w 1983 roku SPÖ straciło absolutną większość, odrzucił możliwość następnej kadencji na urzędzie kanclerza. Zrezygnował z przewodnictwa partii i wycofał się z życia publicznego. SPÖ przyznało mu tytuł honorowego przewodniczącego.

W 1984 roku, po kilku latach dializ, Kreisky przeszedł operację transplantacji nerki. W 1987 roku zarzucił kierownictwu swojej partii, że oddała Partii Ludowej (ÖVP) (w międzyczasie uczestnika koalicji) urząd Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Nieporozumienia istniały już od lat i Kreisky w wyniku tego zrzekł się honorowego przewodnictwa partii i poświęcił się pisaniu własnej biografii. W 1989 roku zrezygnował z przewodnictwa Międzynarodówki Socjalistycznej, której przewodniczył od roku 1976. Zmarł 29 lipca 1990 i został pochowany z honorami, a na pogrzeb przybyło wiele delegacji z kraju i zagranicy.

Efektem działania Kreiskiego jako kanclerza były długofalowe reformy w systemie prawnym i socjalnym jak również w demokratyzacja szkolnictwa wyższego. Reformy tego typu nie mają sobie podobnych w nowej historii Austrii i dlatego Kreisky jak żaden inny polityk cieszył się powszechnym uznaniem. W polityce zagranicznej z sukcesem pośredniczył w konflikcie na Bliskim Wschodzie. Otrzymał liczne doktoraty Honoris Causa. Był najbardziej znanym i najbardziej znaczącym politykiem austriackiej socjaldemokracji.