Charłupia Wielka

Z Wikipedii


Charłupia Wielka
Województwo	łódzkie
Powiat	sieradzki
Gmina	Wróblew
Położenie	51° 34' N 18° 38' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	400
Strefa numeracyjna (do 2005)	43
Tablice rejestracyjne	ESI
Położenie na mapie Polski Charłupia Wielka

Charłupia Wielka – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie sieradzkim, w gminie Wróblew.

W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa sieradzkiego.

[edytuj] Historia

Przez Charłupe Wielką prowadziła w średniowieczu odnoga drogi z Sieradza do Krakowa. Pobierano tu cło mostowe. Po raz pierwszy wspomniana w 1364 roku w dokumencie kasztelana spicymierskiego Piotra Świnki, który posiadając Charłupię i Dzigorzew, sprzedał sołectwo tej ostatniej wsi. Potomkowie Piotra Świnki przyjęli nazwisko Charłupskich. W 1436 roku Charłupia Wielka przeszła w ręce Malskich herbu Nałęcz, następnie pod koniec XVI w. stała się własnością Zapolskich, a od 1680 roku rodziny Walewskich. Po Walewskich, którzy najprawdopodobniej wybudowali obecny dwór, posiadłość objęli Kosmanowie, następnie Kobierzyccy, Reymont, Graeve, od którego odkupili go Mieszczańcy gospodarujący tu do dzisiaj. W dworze w Charłupi Wielkiej u Walewskich w dniu 19 I 1863 r. Józef Oxiński, dowódca powstańczy, spotkał się z przedstawicielami szlachty sieradzkiej przedstawiając cele powstania i dyrektywy Rządu Narodowego.

Z Charłupią Wielką związany był Władysław Reymont, który był właścicielem majątku w l. 1912-1913 i przebywał tu (wraz z żoną Aurelią Szabłowską) od wiosny 1912 r. do połowy 1913 r. Podczas pobytu w Charłupi W. powstała powieść "Rok 1794". Reymont został nawet wybrany prezesem "Koła Ogrodniczego Ziemi Sieradzkiej". Uwiecznił on chłopów z Charłupi W. w zbiorze nowel "Pęknięty dzwon". Obecna na jego pogrzebie (1925 r.) delegacja mieszkańców wsi złożyła na grobie wieniec z napisem na szarfie: "Swemu przyjacielowi – chłopi z Sieradzkiego".

[edytuj] Zabytki

Na wsch. krańcu dwór, w którym w latach 1912-1913 mieszkał Władysław Reymont. Jest to budowla pierwotnie z końca XVII w. przebudowana w XVIII w. i I poł. XIX w. W zachowanym salonie polichromia wykonana przez Betelmana.

W zaniedbanym parku o powierzchni 4,5 ha, urządzonym w l. 1920-1925, pomniki przyrody: jesion wyniosły, aleja kasztanowców (38 drzew), aleja jesionów, 2 egz. wierzby białej.

Na budynku nowej szkoły usytuowanej przy drodze do Sieradza wmurowana w 1967 r. tablica, wyrażająca wdzięczność mieszkańców wsi dla Władysława Reymonta za ufundowanie budynku szkoły.

W pobliżu dworu, na rzeczce Myi, zachowały się resztki wodnego młynu zwanego "Wygodą". Jego właścicielami od końca XIX w. byli Jaraszkiewiczowie. Młyn pracował do ok. 1950 r., uruchamiał prądnicę o mocy 48 KM. Wł. St. Reymont z okazji ślubu Stefana i Marii Jaraszkiewiczów darował im stół, kredens i kanapę. Był tu też drugi młyn, który nazywano "Myja".

Kościół pw. św. Bartłomieja Apostoła, wzniesiony w miejscu poprzedniego drewnianegow stylu baroku klasycyzującego fundowali Jan Walewski, chorąży sieradzki wraz z żoną Teresą, w r. 1797. Jest to budowla jednonawowa, z węższym i niższym prezbiterium zamkniętym półkoliście. Wewnątrz sufity z fasetą, ściany rozczłonkowane pilastrami. Okna z dekoracją stiukową. Ołtarz główny późnobarokowy, dwa ołtarze boczne barokowo-klasycystyczne. Ambona murowana klasycystyczna z 1 połowy XIX w. Plebanię wystawił ks. Marcin Rosiński w 1877 r. W kościele tym, jako jedynym w byłym powiecie sieradzkim, odprawiały się nabożeństwa dla Polaków w czasie okupacji hitlerowskiej (wszystkie inne kościoły katolickie Niemcy zamknęli).