CP/M

Z Wikipedii

CP/M (ang. Control Program/Monitor lub Control Program/Microcomputer) – prosty system operacyjny, produkowany przez firmę Digital Research, dopuszczający działanie tylko jednego procesu (wykonywanego programu). Ta cecha upraszczała konstrukcję systemu, przede wszystkim zarządzanie i ochronę pamięci, która poza obszarem zarezerwowanym dla systemu, była dostępna dla jednego procesu.

System CP/M posiadał bardzo ubogi zestaw poleceń wewnętrznych, interpreter poleceń był częścią jądra systemu (ładowany do początkowego obszaru pamięci). Interpreter poleceń pozwalał na wyświetlenie zawartości katalogu (z różnymi opcjami), zmianę katalogu, zmianę aktywnego użytkownika (polecenie user z parametrami 0-7) i uruchomienie polecenia (programu) zewnętrznego. Struktura plików wykonywalnych przypominała format .com, stosowany w PC-DOS (była zresztą ich pierwowzorem).

W systemie CP/M dostępne były aplikacje takie jak: edytory tekstu pracujące w trybie tekstowym (pierwowzory późniejszego edytora WordPerfect dla systemu DOS; sterowane kombinacjami klawiszy CTRL+klawisz, często zwielokrotniony), arkusz kalkulacyjny Multiplan oraz oprogramowanie specjalistyczne. Dostępne były języki programowania BASIC, Pascal, C, Fortran, COBOL, a także narzędzia wspomagające programowanie w asemblerze.

W Polsce system CP/M stosowany był m.in. w komputerach Elwro 800 Junior oraz dość popularnych klonach ZX Spectrum produkcji Timex. Tak naprawdę system CP/M był uruchamiany wówczas na procesorze w stacji dysków FDD3000, a komputer pełnił funkcję zaawansowanego terminala – z uwagi na fakt, że system operacyjny wymagał do działania pamięci RAM na początku przestrzeni adresowej, zaś w ZX Spectrum pierwsze 16 kB pamięci zajmował ROM. Stacja FDD3000 była zatem w pełni kompletnym komputerem, wyposażonym w procesor Z80A 4 MHz i 64 kB pamięci RAM. Uruchomienie CP/M nie było możliwe na uboższej wersji stacji FDD3, która posiadała jedynie 16 kB pamięci RAM, co wystarczało jednak do uruchomienia systemu TOS (z wyłączeniem wersji 4).

[edytuj] Wersje systemu CP/M

System CP/M napisany został pierwotnie dla procesora Intel 8080, jednak używany był przede wszystkim na bardzo popularnym wówczas procesorze Zilog Z80, będącym ulepszoną wersją tego pierwszego. Powstała również wersja tego systemu operacyjnego dla procesorów Intel x86, ale nie zdobyła większej popularności, gdyż system MS-DOS miał już ugruntowaną pozycję wśród użytkowników komputerów osobistych. Nie pomogło nawet wydanie wielozadaniowej wersji systemu pod nazwą CP/M Plus.

Wydane wersje systemu CP/M:

CP/M – dla procesora Intel 8080,
CP/M-86 – dla procesora Intel 8086,
CP/M-68k – dla procesora Motorola 68000.

Rozwinięciem systemu CP/M był Digital Research DOS (znany jako DR-DOS), przeznaczony dla komputerów klasy PC, oraz GEMDOS, część systemu operacyjnego komputerów Atari ST odpowiedzialna za zarządzanie plikami.