DOS

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy systemu operacyjnego. Zobacz też: DoS – atak na system komputerowy, dos - rzymski posag, DoS - Day of Silence.

DOS (ang. Disk Operating System), dyskowy system operacyjny – rodzina systemów operacyjnych, często utożsamiana z najstarszym systemem operacyjnym komputerów IBM-PC i zgodnych, który powstał ok. 1980 roku.

Protoplastą DOS był system klasy CP/M.

System DOS nadal jest używany na komputerach PC niewymagających zaawansowanych rozwiązań informatycznych, np. w księgowości. System pracuje w trybie tekstowym, ale o ile karta graficzna na to pozwala, mogą być na nim uruchamiane programy pracujące w trybie graficznym. Istnieją także nakładki graficzne na DOS, np. dla MS-DOS są to DOSShell (od wersji 5.0) i OpenGEM; taką nakładką na DOS dającą środowisko graficzne były pierwsze wersje Microsoft Windows.

DOS jest systemem jednozadaniowym i jednoużytkownikowym. W przeciwieństwie do systemów uniksowych, nie był tworzony z myślą o pracy w sieci, lecz jako system przeznaczony dla indywidualnych użytkowników w domu lub w biurze pracujących na komputerach wykonujących zadania niewykraczające poza możliwości pojedynczej maszyny. DOS nie ma wbudowanych mechanizmów zarządzania pamięcią ani ochrony pamięci – z tego względu nie jest systemem bezpiecznym dla danych i procesów.

Programy DOS-owe mogą być uruchamiane w systemie Windows, OS/2 czy Linux (poprzez program DOSBox lub DOSemu). DOSemu jest tylko maszyną wirtualną i do działania wymaga którejś z wersji DOS-a. Istnieją obecnie darmowe implementacje tego systemu, np. FreeDOS. Niektóre programy napisane dla DOS-a działają w systemie Windows.

W potocznej mowie osób zainteresowanych komputerami i oprogramowaniem, DOS bywa synonimem przestarzałego oprogramowania (np. w stwierdzeniu "epoka DOS-a łupanego"). Zainteresowanie DOS-em i możliwością uruchamiania napisanych pod niego programów wynika obecnie najczęściej z chęci korzystania ze starych, ale wciąż mogących dostarczyć dobrej rozrywki gier.

Ważniejsze systemy tej klasy:

dla komputerów IBM Systemu 360 – DOS/360 (uproszczona wersja systemu DOS)
dla komputerów IBM Systemu 370 i 390 – DOS/VSE
dla komputerów Commodore 64
dla ośmiobitowych komputerów Atari – Atari DOS, SuperDOS, SpartaDOS, MyDOS i inne
dla komputerów Amiga – AmigaDOS
dla komputerów Robotron - UDOS
dla komputerów klasy IBM-PC
- PC-DOS firmy IBM
- MS-DOS firmy Microsoft
- DR-DOS firmy Digital Research
- FreeDOS – wolne oprogramowanie do bezpłatnego pobrania
- PTS-DOS
- ROM-DOS