Drzewo
Z Wikipedii
Drzewa - grupa roślin, do której zaliczają się największe rośliny lądowe. Nie jest taksonem, grupuje tylko organizmy roślinne podobne morfologicznie i funkcjonalnie. Pierwszym znanym drzewem jest Eospermatopteris, które rosło około 385 mln lat temu[1]. Dział botaniki zajmujący się drzewami to dendrologia.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
Drzewa posiadają zróżnicowaną budowę części nadziemnej. Z powierzchni ziemi wyrasta pień, który od pewnej wysokości otoczony jest koroną składającą się z rozdzielających się gałęzi zakończonych liśćmi. Pień oraz starsze, grubsze gałęzie są zdrewniałe, młode drewnieją z końcem okresu wegetacyjnego. Pień może na wysokości początku korony dzielić się na grubsze gałęzie, nazywane konarami, lub też może przebiegać pionowo w górę przez koronę, czasami nawet niemal do końca wysokości drzewa (zobacz: strzała, kłoda). Drzewa mogą rosnąć pojedynczo (soliter) lub być częścią lasu.
Ogólny kształt części nadziemnej drzewa (pnia i korony, w tym ułożenia gałęzi) określa się mianem pokroju drzewa. Wyróżnia się pokrój stożkowaty, kolumnowy, okrągławy i parasolowaty.
[edytuj] Cykl rozwojowy
W ciągu życia drzewo ciągle powiększa przekrój pnia i gałęzi. Za wzrost tego rodzaju odpowiada miazga, tzw. kambium, czyli warstwa nieustannie dzielących się komórek pod korą drzewa. Na przekroju pnia można zobaczyć wyraźne pierścienie przyrostów rocznych, które dają informację na temat wieku danego drzewa. Każdy pierścień pokazuje przyrost drewna podczas jednego okresu wegetacyjnego.
Wiele drzew charakteryzuje się długowiecznością. Najstarsze i najbardziej okazałe są prawnie chronione jako pomniki przyrody.
W Polsce najdłużej żyją dęby oraz cisy, dochodząc do granicy 1000 lat, jednak nawet najkrócej żyjące drzewa - gatunki parkowe lub owocowe, osiągają wiek co najmniej kilkudziesięciu lat. Na świecie zaś rosną gatunki, które mogą osiągać nawet 4000 lat, np. cedr libański. Najstarszym drzewem na świecie jest mająca około 5000 lat sosna sędziwa - Pinus longaeva - "Matuzalem" znajdująca się w paśmie White-Inyo w Stanach Zjednoczonych. Jest ona bardzo blisko spokrewniona z uprawianą w Polsce sosną ościstą.
Najstarszym drzewem w Polsce jest cis pospolity, który rośnie na terenie prywatnym w Henrykowie Lubańskim (województwo dolnośląskie). Wiek drzewa ocenia się na ok. 1250 lat, obwód 512 cm, wysokość 13 m.
[edytuj] Systematyka
Od strony biologicznej, poszczególne gatunki drzew należą do nagonasiennych lub okrytonasiennych.
- Drzewa należące do nagonasiennych, to najczęściej drzewa iglaste, nie zrzucające igieł na zimę. Są dobrze przystosowane do zimniejszych klimatów. Dominują w górach oraz na dalekiej północy (Skandynawia, Syberia, Kanada). Jedynym wyjątkiem jest miłorząb, który jest drzewem liściastym, ale nagonasiennym.
- Drzewa należące do okrytonasiennych to drzewa liściaste, występujące w ciepłym i umiarkowanym klimacie, przy czym w klimacie umiarkowanym przeważnie zrzucające zimą liście. Dominują w klimacie ciepłym i umiarkowanym.
[edytuj] Zastosowanie
Drzewa odgrywają dużą rolę w życiu człowieka, dostarczają m.in. jednego z materiałów budowlanych, jakim jest drewno, a także takich substancji jak żywica lub kauczuk. Pewne części niektórych drzew i krzewów mogą być wykorzystywane w celach spożywczych - przede wszystkim owoce, ale także kora (cynamonowiec), liście (herbata), nasiona (kawa), a nawet kwiaty (goździkowiec). Drzewa liściaste tłumią hałas do 50%. Drzewa wpływają na klimat - zatrzymują wiatry w 20-70%. W okresie letnim pochłaniają energię słoneczną i wydzielają ją gdy jest zimno. Gdy jest dużo drzew wilgotność wzrasta i spada temperatura. Utrzymują glebę w pewnej strukturze.
[edytuj] Przykłady
Niektóre rodzaje drzew występujących w polskich lasach:
- liściaste:
- iglaste:
Ważniejsze rodzaje drzew niewystępujących w Polsce (lub niewystępujących w lasach):
- akacja - Acacia
- baobab - Adansonia
- cedr - Cedrus
- cynamonowiec - Cinnamomum
- cytryna, pomarańcza, bergamota, pompela - Citrus
- figowiec, figa - Ficus
- hebanowiec, hurma - Diospyros
- herbata - Camellia
- kasztan - Castanea
- kauczukowiec - Hevea
- kawowiec - Coffea
- magnolia - Magnolia
- miłorząb - Ginkgo
- oliwka - Olea
- platan - Platanus
- sekwoja - Sequoia, Sequoiadendron
[edytuj] Przypisy
