Dymitr z Goraja
Z Wikipedii
Dymitr Gorajski | |
![]() Dymitr z Goraja wstrzymujący Jadwigę od wyłamania drzwi na zamku królewskim w Krakowie, obraz Jana Matejki |
|
![]() Korczak |
|
Data urodzenia | ok. 1340 |
Data śmierci | 20 lutego 1400 |
Rodzina | Gorayscy |
Rodzice | Piotr z Klecia, wojewoda żydaczowski |
Małżeństwo | Beata Mokrska z Bożegodaru |
Dzieci | Katarzyna, żona Dobiesława z Oleśnicy, Elżbieta Szamotulska, Anna Tęczyńska |
Dymitr z Goraja herbu Korczak (Dymitr Gorayski, Dymitr z Bożego Daru, Dymitr Podskarbek, Dymitr z Klecia; ur. ok. 1340, zm. 1400) - marszałek wielki koronny, podskarbi wielki koronny w latach 1364-1370 i 1377-1391.
Syn Piotra z Klecia Korczaka - wojewody żydaczewskiego, z pochodzenia Rusina, właściciela okolic wsi Klecie (niedaleko Jasła). Był wnukiem Iwoni z Goraja - sędziego chełmskiego - właściciela dóbr rymanowskich i Klecia), który posłując zapobiegł wojnie z Turcją.
Po przybyciu do Polski został przez ojca Piotra z Klecia umieszczony na dworze królewskim z przeznaczeniem do kariery politycznej i osiągnął wysokie stanowisko. Służył trzem dynastiom: Piastom - Kazimierzowi Wielkiemu, Andegawenom - Ludwikowi i Jadwidze, Gedyminiwiczowi - Wkadysławowi Jagielle. Dymitr stał się właścicielem jednego z największych w Polsce latyfundium możnowładczego.
26 lipca 1377 r.- w obozie wojskowym pod Bełzem, król Ludwik Węgierski wydał dokument (por. Regionalista nr 7) za zasługi rycerskie, nadający braciom Dymitrowi i Iwanowi z Klecia; Goraj (województwo lubelskie) i zamek w Goraju wraz z wsiami: Stróżą, Wyżnicą, Kraśnik i Rzeczyce.Wspólnotę majątkową braci Dymitra i Iwana rozdzielił Władysław Jagiełło w 1388 r. i potwierdził dokumentem królewskim z 28 maja 1389 r. w Lublinie. Dymitr otrzymał Goraj, Szczebrzeszyn i Kraśnik wraz z kluczami majątkowymi, a Iwan Klecie. Całością spłaty długu, jaki ciążył na majątku Korczaków został obarczony Dymitr.
W 1377 brał udział w wyprawie odwetowej Ludwika Węgierskiego przeciwko Litwinom na Bełz. Był opiekunem młodej królowej Jadwigi. Za udział w powstrzymaniu jej od ślubu z Wilhelmem Habsburgiem, (fakt ten uwiecznił Jan Matejko), otrzymał miasteczko Szczebrzeszyn i okolice. W 1386 r. Jagiełło wysłał Dymitra z Goraja jako posła do Prus w celu zaproszenia wielkiego mistrza krzyżackiego Zollera na swój ślub Jadwigą. W 1390 został Marszałkiem Królestwa. Około 1390 ożenił się z Beatą z Bożegodaru, (córką Mścigniewa Awdańca -wojewody krakowskiego) Boży Dar stał się nową rezydencją rodziny. Z Beatą miał trzy córki: Annę, Elżbietę i Katarzynę. Córkę Katarzynę wydał 1413 r. za mąż za Dobiesława z Oleśnicy h.Dębno (zm. 1440)- wojewodę sandomierskiego, uczestnika bitwy pod Grunwaldem i dowódcę oblężenia Malborka, potem budowniczego nowego zamku w Rymanowie. Pisała się ona także Sienieńska z Rymanowa.
Córkę Elżbietę wydał za mąż za Szamotulskiego, a Anna w 1405 r. poślubiła podstolego krakowskiego, Andrzeja Tęczyńskiego, syna Jana, (kasztelana krakowskiego ,od 1412 r. kasztelan wojnicki, uczestnika bitwy pod Grunwaldem, zm. w 1414 r). i Katarzyny z Chorzelowa.
Zięciem Dymitra był też Jan Oleśnicki (ok. 1400-1460) Marszałek Królestwa Polskiego, kasztelan, wojewoda sandomierski
Dzięki nadaniom trzech kolejnych królów Polski i ożenkowi z Beatą, dobra Dymitra z Goraja stały się jednymi z największych w Polsce latyfundiów magnackich w XIV wieku sięgające na południu do rzeki San, po Iwonicz Klimkówkę i Rymanów oraz Klecie w Jasielskie, a na Zachodzie do Wisły.
Dymitr z Goraja piastował wysoki urzędy np. marszałka dworu króla Władysława Jegiełły w Krakowie.
Zmarł 20 lutego 1400 r. w Bożym Darze. Pochowany został w klasztorze franciszkanów w Zawichoście.Przed śmiercią ofiarował kościołowi parafialnemu w Kraśniku wieś Rzeczycę. Żona Dymitra zmarła 30 kwietnia 1424 r. i pochowana została przy mężu w Zawichoście.
Wnukami jego byli ;
- Mikołaj z Sienna (zm. 1484) archidiakon sandomierski
- Andrzej Sienieński (zm. 1494) podkomorzy sandomierski
- Dymitr z Sienna (zm. 1465) kanonik krakowski
- Jan z Sienna i Oleska (2. poł. XV w.) kasztelan lwowski - syn Katarzyny - córki Dymitra i Dobiesława z Oleśnicy
- Jakub z Sienna (1413-1480) arcybiskup gnieźnieński
- Paweł z Sienna (ok. 1410-1444) sekretarz królewski, dworzanin królewski (1444)
- Andrzej Tęczyński (zm. 1461) starosta kraśnicki, rabsztyński, syn Anny z Goraja, zginął 16 lipca 1461 r. w Krakowie w bójce z mieszczanami.
[edytuj] Linki zewnętrzne
Pełka Kościelec • Jan Kolczek z Zakrzowa • Przedbor z Brzezia • Jan z Tarnowa • Przedbor z Brzezia • Mikołaj Bogoria • Dymitr z Goraja • Zbigniew z Brzezia • Wawrzyniec Zaremba z Kalinowy • Jan Oleśnicki • Mikołaj Lanckoroński z Brzezia • Jan Rytwiański • Rafał Jarosławski • Piotr Kmita z Wiśnicza • Stanisław Chodecki z Chodcza • Piotr Kmita Sobieński • Jan Mielecki • Jan Firlej • Andrzej Opaliński • Stanisław Przyjemski • Mikołaj Zebrzydowski • Zygmunt Myszkowski • Mikołaj Wolski • Łukasz Opaliński • Jerzy Sebastian Lubomirski • Jan Sobieski • Stanisław Herakliusz Lubomirski • Józef Karol Lubomirski • Kazimierz Ludwik Bieliński • Józef Wandalin Mniszech • Franciszek Bieliński • Stanisław Lubomirski • Michał Jerzy Wandalin Mniszech • Fryderyk Józef Moszyński
Arnold • Świętosław • Wojsław • Piotr • Dymitr z Goraja • Dzierzek Łopaciński • Hińcza z Rogowa • Jan de Kozcow • Tomasz Nowek • Piotr Mediolański • Henryk z Rogowa • Mikołaj Hinczowicz z Kazimierza • Andrzej z Lublina • Jan Hincza z Rogowa • Jakub Dembiński • Jan Rzeszowski • Paweł Jasieński • Piotr Kurozwęcki • Jakub Szydłowiecki • Andrzej Kościelecki • Mikołaj Szydłowiecki • Jan Spytek Tarnowski • Spytek Jordan • Stanisław Spytek Tarnowski • Walenty Dembiński • Stanisław Sobek z Sulejowa • Hieronim Bużeński • Jakub Rokossowski • Jan Dulski • Jan Firlej • Baltazar Stanisławski • Stanisław Warszycki • Mikołaj Daniłowicz • Hermolaus Ligęza • Jan Mikołaj Daniłowicz • Bogusław Leszczyński • Jan Kazimierz Krasiński • Jan Andrzej Morsztyn • Marcin Zamoyski • Marek Matczyński • Hieronim Augustyn Lubomirski • Rafał Leszczyński • Jan Jerzy Przebendowski • Franciszek Maksymilian Ossoliński • Jan Kanty Moszyński • Jan Ansgary Czapski • Maciej Grabowski • Jan Odrowąż Sedlnicki • Teodor Wessel • Adam Poniński • Roch Kossowski