Dymorfizm płciowy
Z Wikipedii
Dymorfizm płciowy - jeden z rodzajów dymorfizmu. Mówimy o dymorfizmie płciowym, gdy występują różnice w morfologii, fenotypie samicy i samca jednego gatunku (np. różnica w wielkości i kształcie ciała i/lub ubarwieniu). Dymorfizm płciowy o różnym natężeniu jest powszechny wśród zwierząt i wynika z różnego fizjologicznego przeznaczenia danych płci w procesie przedłużania gatunku.
Dymorfizm płciowy jest widoczny u wielu grup zwierząt. U ssaków wyraża się większymi rozmiarami samców oraz czasem obecnością dodatkowych cech, takich jak np. rogi tylko u jednej z płci. Dymorfizm jest też widoczny u ptaków (głównie różnice ubarwienia) oraz innych kręgowców. Można go jednak zauważyć także u pierwotniejszych zwierząt, takich jak np. nicienie. Przykładem może być glista ludzka, której samiec jest wyraźnie mniejszy, ma haczykowato zakończoną tylną część ciała i w przeciwieństwie do samicy, ma wspólne ujście otworu odbytowego i nasieniowodu.
Dymorfizm jest bardzo silny wśród niektórych grup owadów, szczególnie owadów społecznych.
[edytuj] Dymorfizm płciowy u ludzi
 |
|
 |
 |
|
U góry: Szkic postaci ludzkich przedstawionych na Płytce Pioneera 10, pokazujący sylwetki mężczyzny (po lewej) i kobiety (po prawej). |
|
U ludzi dymorfizm płciowy, nieznaczny w okresie niemowlęcym (zaraz po porodzie dla wymiarów ciała, łącznie z ciężarem wynosi ok. 2-3%), wyraźniejszy w wieku przedszkolnym i szkolnym, zaznacza się bardzo wyraźnie w okresie pokwitania, a u ludzi dorosłych wynosi do 8%. Składa się na to przede wszystkim wyższy wzrost u płci męskiej, a większy rozrost miednicy i bardziej skośne ustawienie panewek biodrowych u dziewcząt; większy rozrost pasa barkowego oraz dłuższe kończyny u chłopców, a rozrost gruczołów sutkowych i obfitsza tkanka tłuszczowa podskórna u dziewcząt (głównie na udach i biodrach), różnice w budowie czaszki i sprawności fizycznej:
typ skrajnie męski:
- większa czaszka
- czaszkę cechują wyraziste miejsca przyczepów mięśni,
- wydatniejsze łuki brwiowe,
- bardziej pochylone czoło,
- niższe oczodoły,
- bardziej na zewnątrz wywinięte kąty żuchwy,
- większa szczęka, żuchwa i zęby
- silna budowa górnych części ciała,
- silny kark, obręcz barkowa i klatka piersiowa,
- przeponowy tor oddychania,
- wąskie biodra,
- większa rozbieżność nóg w stawie kolanowym,
- mniejszy zakres ruchów w stawach,
- większe owłosienie ciała:
- występowanie włosów na górnej wardze, na brodzie,
- często na klatce piersiowej, podbrzuszu, przedramionach i goleniach, niekiedy również ramionach, udach, pośladkach, plecach,
- w owłosieniu głowy typowe kąty czołowe oraz schodzące na kark dwa boczne pasma włosów,
- tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie wokół obręczy barkowej,
- większa wyobraźnia przestrzenna,
- zdolność kojarzenia oraz syntetyzowania,
- niska barwa głosu,
- szybsza przemiana materii,
- większa wydolność fizyczna;
typ skrajnie żeński:
- mniejsze rozmiary i mniejszy ciężar kości,
- mniejsza wysokość ciała,
- długi tułów w stosunku do kończyn,
- słabsza - delikatniejsza budowa szkieletu,
- mniejsza czaszka,
- brak zarostu twarzy,
- włosy i oczy nieco bardziej pigmentowane,
- obojczyk wygięty bardziej esowato,
- wąskie barki,
- pierwsze 2 żebra są nieco dłuższe,
- funkcje rozrodcze powodują bardziej beczkowaty kształt klatki piersiowej i wyżej położoną przeponę,
- serce położone bardziej poprzecznie,
- mniejsza krtań, wątroba, nerki, serce, płuca,
- piersiowy tor oddychania,
- wcięta talia,
- krótsza miednica, szersza, szerokie biodra,
- szerszy i krótszy pęcherz moczowy,
- trójkątna forma owłosienia wzgórka łonowego,
- tendencja do koślawości kończyn dolnych,
- zaokrąglone kształty,
- znaczniejsze otłuszczenie,
- tkanka tłuszczowa gromadzi się głównie wokół obręczy biodrowej,
- skóra cieńsza, bledsza,
- większy zakres ruchów w stawach,
- niżej położony środek ciężkości ciała,
- mniejsza siła mięśni,
- wyższe tętno,
- mniejsze zapotrzebowanie na pokarm,
- większa odporność immunologiczna, mniejsza zapadalność na choroby,
- analityczny typ pamięci,
- dłuższa żywotność.
