Epigramat
Z Wikipedii
Epigramat, epigram (gr. ἐπίγραμμα epigramma - "inskrypcja") – wywodzący się z napisów informacyjnych w Starożytnej Grecji krótki, przeważnie dwuwierszowy utwór poetycki pisany dystychem elegijnym. Z czasem wykształciło się kilka rodzajów epigramu: wotywny, nagrobkowy, okolicznościowy. Odmianą epigramatu były popularne w epoce odrodzenia fraszki.
Najsłynnieszym twórcą epigramatów elegijnych i nagrobkowych był Symonides z Keos, autor słynnego epigramatu napisanego by uczcić poległych pod Termopilami:
- Przechodniu, powiedz Sparcie, tu leżym jej syny, wierni jej prawom do ostatniej godziny.
Epigramaty okolicznościowe miały nieraz dowcipną i zaskakującą puentę, opartą na paradoksalnym koncepcie, często satyrycznym. Pierwszą antologię greckich epigramatów sporządził Meleager z Gadary około 60 p.n.e.. Zbiór uzupełnił w I wieku n.e. Filip z Tessaloniki. Z epoki aleksandryjskiej pochodzą epigramaty Kallimacha z Cyreny.
W poezji rzymskiej gatunkiem zajmowali się m.in. Enniusz i Katullus, a na wyżyny wzniósł go Marcjalis.
Starożytne epigramaty greckie przetrwały dzięki Konstantynowi Kefalasowi, który w X wieku sprządził z dostępnych mu, a dziś zaginionych, antologii piętnastoksięgowy wybór. Został on wydany drukiem w XVIII wieku.
W Polsce epigramaty tworzyli m.in. Jan Kochanowski, Stanisław Trembecki, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki. Od XVIII wieku zbliżony stylem do formuły filozoficznej (Alexander Pope, Johann Wolfgang Goethe).
Współcześnie pojawia się w trzech odmianach: liryczny, satyryczny i filozoficzny.
