Eufrozyna Połocka
Z Wikipedii
Eufrozyna Połocka (ur. około 1101-1104 - zm. 23 maja 1173 w Jerozolimie) - księżniczka ruska, mniszka, święta prawosławna szczególną czcią otaczana na Białorusi, pierwsza kobieta-święta z terytorium całej Rusi.
Była córką księcia połockiego Światosława (Jerzego) Wsiesławowicza i księżniczki kijowskiej Zofii, wnuczką Wsiesława Briaczysławowicza. Ochrzczona imieniem Przedsława.
Z powodu ubogich źródeł (najważniejszy tu jest hagiograficzny, a więc niekoniecznie wiarygodny żywot) niewiele można o niej powiedzieć z pewnością. Data urodzin jest nieznana, dzięki zestawieniu kilku danych określa się ją na nie później niż 1104 rok. W młodości przejawiała zainteresowanie lekturą. Po ukończeniu 12 lat z obawy przed zamążpójściem wstąpiła do zakonu, rodzice bowiem rozpoczęli jej swatanie. W klasztorze znalazła się pod opieką rodzonej ciotki. Wtedy też przybrała imię Eufrozyna.
Zamurowana w celi, przepisywała rękopisy. Miała również założyć dwa klasztory: żeński i męski, aczkolwiek opis tych wydarzeń jest baśniowy. Wyposażone w bogate biblioteki, były one ośrodkiem życia kulturalnego. Utrzymywały się nie tylko dzięki darczyńcom, ale również dzięki przepisywaniu ksiąg, kopiowaniu ikon i pracom jubilerskim. Eufrozyna Połocka uchodzi za fundatorkę znanej ikony Matki Boskiej Efeskiej, obecnie przechowywanej w Sankt Petersburgu. W 1161 roku zamówiła wykonanie na potrzeby cerkwi niezwykle ozdobnego krzyża, wysadzanego srebrem, złotem i drogocennymi kamieniami. Krzyż ten zaginął w zawierusze wojennej w 1941 roku, a jego zaginięcie porównywane jest z zaginięciem Bursztynowej komnaty. Pomimo usilnych i coraz to ponawianych starań, drogocenny przedmiot wciąż nie został odnaleziony [1].
Odbyła pielgrzymkę do Ziemi Świętej. Po drodze odwiedziła dwór w Konstantynopolu, gdzie była przyjmowana z honorami należnymi nie tylko z powodu stanu duchownego i wysokiej w nim pozycji, ale i książęcego pochodzenia. Zmarła w klasztorze w pobliżu Jerozolimy. Jej ciało zostało później przewiezione do Kijowa, a stamtąd, w 1910 roku - do Połocka.
Niewielki jej pomnik znajduje się w Mińsku.
